อถ โข มาโร ปาปิมา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อปิ ตฺวํ, สมณ, ปิณฺฑมลตฺถา’’ติ? ‘‘ตถา นุ ตฺวํ, ปาปิม, อกาสิ ยถาหํ ปิณฺฑํ น ลเภยฺย’’นฺติฯ ‘‘เตน หิ, ภนฺเต, ภควา ทุติยมฺปิ ปญฺจสาลํ พฺราหฺมณคามํ ปิณฺฑาย ปวิสตุฯ ตถาหํ กริสฺสามิ ยถา ภควา ปิณฺฑํ ลจฺฉตี’’ติฯ

‘‘อปุญฺญํ ปสวิ มาโร, อาสชฺช นํ ตถาคตํ;

กิํ นุ มญฺญสิ ปาปิม, น เม ปาปํ วิปจฺจติฯ

‘‘สุสุขํ วต ชีวาม, เยสํ โน นตฺถิ กิญฺจนํ;

ปีติภกฺขา ภวิสฺสาม, เทวา อาภสฺสรา ยถา’’ติฯ

อถ โข มาโร ปาปิมา ‘‘ชานาติ มํ ภควา, ชานาติ มํ สุคโต’’ติ ทุกฺขี ทุมฺมโน ตตฺเถวนฺตรธายีติฯ

9. กสฺสกสุตฺตํ

[155] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน ภควา ภิกฺขูนํ นิพฺพานปฏิสํยุตฺตาย ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสติ สมาทเปติ สมุตฺเตเชติ สมฺปหํเสติ ฯ เต จ ภิกฺขู อฏฺฐิํ กตฺวา มนสิ กตฺวา สพฺพเจตสา สมนฺนาหริตฺวา โอหิตโสตา ธมฺมํ สุณนฺติฯ

อถ โข มารสฺส ปาปิมโต เอตทโหสิ – ‘‘อยํ โข สมโณ โคตโม ภิกฺขูนํ นิพฺพานปฏิสํยุตฺตาย ธมฺมิยา กถาย…เป.… ยํนูนาหํ เยน สมโณ โคตโม เตนุปสงฺกเมยฺยํ วิจกฺขุกมฺมายา’’ติฯ อถ โข มาโร ปาปิมา กสฺสกวณฺณํ อภินิมฺมินิตฺวา มหนฺตํ นงฺคลํ ขนฺเธ กริตฺวา ทีฆปาจนยฏฺฐิํ คเหตฺวา หฏหฏเกโส สาณสาฏินิวตฺโถ กทฺทมมกฺขิเตหิ ปาเทหิ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อปิ, สมณ, พลีพทฺเท อทฺทสา’’ติ? ‘‘กิํ ปน, ปาปิม, เต พลีพทฺเทหี’’ติ? ‘‘มเมว, สมณ, จกฺขุ, มม รูปา, มม จกฺขุสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํฯ กุหิํ เม, สมณ, คนฺตฺวา โมกฺขสิ? มเมว, สมณ, โสตํ, มม สทฺทา…เป.… มเมว, สมณ, ฆานํ, มม คนฺธา; มเมว, สมณ, ชิวฺหา, มม รสา; มเมว, สมณ, กาโย, มม โผฏฺฐพฺพา; มเมว, สมณ, มโน, มม ธมฺมา, มม มโนสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํฯ กุหิํ เม, สมณ, คนฺตฺวา โมกฺขสี’’ติ?

‘‘ตเวว , ปาปิม, จกฺขุ, ตว รูปา, ตว จกฺขุสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํฯ ยตฺถ จ โข, ปาปิม, นตฺถิ จกฺขุ, นตฺถิ รูปา, นตฺถิ จกฺขุสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํ, อคติ ตว ตตฺถ, ปาปิมฯ ตเวว, ปาปิม , โสตํ, ตว สทฺทา, ตว โสตสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํฯ ยตฺถ จ โข, ปาปิม, นตฺถิ โสตํ, นตฺถิ สทฺทา, นตฺถิ โสตสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํ, อคติ ตว ตตฺถ, ปาปิมฯ ตเวว , ปาปิม, ฆานํ, ตว คนฺธา, ตว ฆานสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํฯ ยตฺถ จ โข, ปาปิม, นตฺถิ ฆานํ, นตฺถิ คนฺธา, นตฺถิ ฆานสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํ, อคติ ตว ตตฺถ, ปาปิมฯ ตเวว, ปาปิม, ชิวฺหา, ตว รสา, ตว ชิวฺหาสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํ…เป.… ตเวว, ปาปิม, กาโย, ตว โผฏฺฐพฺพา, ตว กายสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํ…เป.… ตเวว, ปาปิม, มโน, ตว ธมฺมา, ตว มโนสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํฯ ยตฺถ จ โข, ปาปิม, นตฺถิ มโน, นตฺถิ ธมฺมา, นตฺถิ มโนสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนํ, อคติ ตว ตตฺถ, ปาปิมา’’ติฯ

‘‘ยํ วทนฺติ มม ยิทนฺติ, เย วทนฺติ มมนฺติ จ;

เอตฺถ เจ เต มโน อตฺถิ, น เม สมณ โมกฺขสี’’ติฯ

‘‘ยํ วทนฺติ น ตํ มยฺหํ, เย วทนฺติ น เต อหํ;

เอวํ ปาปิม ชานาหิ, น เม มคฺคมฺปิ ทกฺขสี’’ติฯ

อถ โข มาโร ปาปิมา…เป.… ตตฺเถวนฺตรธายีติฯ

10. รชฺชสุตฺตํ

[156] เอกํ สมยํ ภควา โกสเลสุ วิหรติ หิมวนฺตปเทเส [หิมวนฺตปสฺเส (สี.)] อรญฺญกุฏิกายํฯ อถ โข ภควโต รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ – ‘‘สกฺกา นุ โข รชฺชํ กาเรตุํ อหนํ อฆาตยํ อชินํ อชาปยํ อโสจํ อโสจาปยํ ธมฺเมนา’’ติ?

อถ โข มาโร ปาปิมา ภควโต เจตสา เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กาเรตุ, ภนฺเต, ภควา รชฺชํ, กาเรตุ, สุคโต, รชฺชํ อหนํ อฆาตยํ อชินํ อชาปยํ อโสจํ อโสจาปยํ ธมฺเมนา’’ติฯ