5. ปพฺพตูปมสุตฺตํ

[136] สาวตฺถินิทานํ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข ราชานํ ปเสนทิํ โกสลํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘หนฺท, กุโต นุ ตฺวํ, มหาราช, อาคจฺฉสิ ทิวา ทิวสฺสา’’ติ? ‘‘ยานิ ตานิ, ภนฺเต, รญฺญํ ขตฺติยานํ มุทฺธาวสิตฺตานํ อิสฺสริยมทมตฺตานํ กามเคธปริยุฏฺฐิตานํ ชนปทตฺถาวริยปฺปตฺตานํ มหนฺตํ ปถวิมณฺฑลํ อภิวิชิย อชฺฌาวสนฺตานํ ราชกรณียานิ ภวนฺติ, เตสุ ขฺวาหํ, เอตรหิ อุสฺสุกฺกมาปนฺโน’’ติฯ

‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, อิธ เต ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปุรตฺถิมาย ทิสาย สทฺธายิโก ปจฺจยิโกฯ โส ตํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทยฺย – ‘ยคฺเฆ, มหาราช, ชาเนยฺยาสิ, อหํ อาคจฺฉามิ ปุรตฺถิมาย ทิสายฯ ตตฺถทฺทสํ มหนฺตํ ปพฺพตํ อพฺภสมํ สพฺเพ ปาเณ นิปฺโปเถนฺโต อาคจฺฉติฯ ยํ เต, มหาราช, กรณียํ, ตํ กโรหี’ติฯ อถ ทุติโย ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปจฺฉิมาย ทิสาย…เป.… อถ ตติโย ปุริโส อาคจฺเฉยฺย อุตฺตราย ทิสาย…เป.… อถ จตุตฺโถ ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ทกฺขิณาย ทิสาย สทฺธายิโก ปจฺจยิโกฯ โส ตํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทยฺย – ‘ยคฺเฆ มหาราช, ชาเนยฺยาสิ, อหํ อาคจฺฉามิ ทกฺขิณาย ทิสายฯ ตตฺถทฺทสํ มหนฺตํ ปพฺพตํ อพฺภสมํ สพฺเพ ปาเณ นิปฺโปเถนฺโต อาคจฺฉติฯ ยํ เต, มหาราช, กรณียํ ตํ กโรหี’ติฯ เอวรูเป เต, มหาราช, มหติ มหพฺภเย สมุปฺปนฺเน ทารุเณ มนุสฺสกฺขเย [มนุสฺสกาเย (ก.)] ทุลฺลเภ มนุสฺสตฺเต กิมสฺส กรณีย’’นฺติ?

‘‘เอวรูเป เม, ภนฺเต, มหติ มหพฺภเย สมุปฺปนฺเน ทารุเณ มนุสฺสกฺขเย ทุลฺลเภ มนุสฺสตฺเต กิมสฺส กรณียํ อญฺญตฺร ธมฺมจริยาย อญฺญตฺร สมจริยาย อญฺญตฺร กุสลกิริยาย อญฺญตฺร ปุญฺญกิริยายา’’ติ?

‘‘อาโรเจมิ โข เต, มหาราช, ปฏิเวเทมิ โข เต, มหาราช, อธิวตฺตติ โข ตํ, มหาราช, ชรามรณํฯ