เมนู

จตุพฺพิธกมฺมกถาวณฺณนา

[2983] อปโลกนสญฺญิตํ กมฺมํ, ญตฺติกมฺมํ, ญตฺติทุติยกมฺมํ, ญตฺติจตุตฺถกมฺมนฺติ อิมานิ จตฺตาริ กมฺมานีติ โยชนาฯ ตตฺถ จตฺตารีติ คณนปริจฺเฉโทฯ อิมานีติ อนนฺตรเมว วกฺขมานตฺตา อาสนฺนปจฺจกฺขวจนํฯ กมฺมานีติ ปริจฺฉินฺนกมฺมนิทสฺสนํฯ ‘‘อปโลกนสอญต’’นฺติอาทิ เตสํ สรูปทสฺสนํฯ

ตตฺรายํ สงฺเขปโต วินิจฺฉโย (จูฬว. อฏฺฐ. 215; ปริ. อฏฺฐ. 482) – อปโลกนกมฺมํ นาม สีมฏฺฐกสงฺฆํ โสเธตฺวา ฉนฺทารหานํ ฉนฺทํ อาหริตฺวา สมคฺคสฺส สงฺฆสฺส อนุมติยา ตํ ตํ วตฺถุํ กิตฺเตตฺวา ‘‘รุจฺจติ สงฺฆสฺสา’’ติ ติกฺขตฺตุํ สาเวตฺวา กตฺตพฺพํ กมฺมํ วุจฺจติฯ ญตฺติกมฺมํ นาม วุตฺตนเยเนว สมคฺคสฺส สงฺฆสฺส อนุมติยา เอกาย ญตฺติยา กตฺตพฺพํ กมฺมํฯ ญตฺติทุติยกมฺมํ นาม วุตฺตนเยเนว สมคฺคสฺส สงฺฆสฺส อนุมติยา เอกาย ญตฺติยา, เอกาย จ อนุสฺสาวนายาติ เอวํ ญตฺติทุติยาย อนุสฺสาวนาย กตฺตพฺพํ กมฺมํฯ ญตฺติจตุตฺถกมฺมํ นาม วุตฺตนเยเนว สมคฺคสฺส สงฺฆสฺส อนุมติยา เอกาย ญตฺติยา, ตีหิ จ อนุสฺสาวนาหีติ เอวํ ญตฺติจตุตฺถาหิ ตีหิ อนุสฺสาวนาหิ กตฺตพฺพํ กมฺมํฯ ญตฺติ ทุติยา ยสฺส อนุสฺสาวนสฺส ตํ ญตฺติทุติยํ, เตน กตฺตพฺพํ กมฺมํ ญตฺติทุติยกมฺมํฯ ญตฺติ จตุตฺถา ยสฺส อนุสฺสาวนตฺตยสฺส ตํ ญตฺติจตุตฺถํ, เตน กาตพฺพํ กมฺมํ ญตฺติจตุตฺถกมฺมํ

[2984-7] เตสํ ฐานวเสน เภทํ ทสฺเสตุมาห ‘‘อปโลกนกมฺม’’นฺติอาทิฯ นวนฺนํ ฐานานํ สมาหาโร นวฏฺฐานํ, ‘‘คจฺฉตี’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ