อปิสทฺเทน คิหีนํ เคเหปิ เตหิ ปญฺญตฺเต โคนกาทิมฺหิ นิสีทิตุํ อนาปตฺตีติ ทีเปติฯ ธมฺมาสนาทิปเทสนิยมเนน ตโต อญฺญตฺถ คิหิปญฺญตฺเตปิ ตตฺถ นิสีทิตุํ น วฏฺฏตีติ พฺยติเรกโต วิญฺญายติฯ

ภูมตฺถรณเกติ เอตฺถ ‘‘กเต’’ติ เสโสฯ ตตฺถาติ สงฺฆิเก วา คิหิสนฺตเก วา โคนกาทิมฺหิ สหธมฺมิเกหิ อนาณตฺเตหิ คิหีหิ เอว ภูมตฺถรเณ กเตฯ สยิตุนฺติ อุปริ อตฺตโน ปจฺจตฺถรณํ ทตฺวา นิปชฺชิตุํ วฏฺฏติฯ อปิ-สทฺเทน นิสีทิตุมฺปิ วาติ สมุจฺจิโนติฯ ‘‘ภูมตฺถรณเก’’ติ อิมินา คิหีหิ เอว มญฺจาทีสุ สยนตฺถํ อตฺถเต อุปริ อตฺตโน ปจฺจตฺถรณํ ทตฺวา สยิตุํ วา นิสีทิตุํ วา น วฏฺฏตีติ ทีเปติฯ

จมฺมกฺขนฺธกกถาวณฺณนาฯ

เภสชฺชกฺขนฺธกกถาวณฺณนา

[2665] คหปติสฺส ภูมิ, สมฺมุติภูมิ, อุสฺสาวนนฺติกาภูมิ, โคนิสาทิภูมีติ กปฺปิยภูมิโย จตสฺโส โหนฺตีติ วุตฺตา ภควตาติ โยชนาฯ

[2666] กถํ กปฺปิยํ กตฺตพฺพนฺติ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, จตสฺโส กปฺปิยภูมิโย อุสฺสาวนนฺติกํ โคนิสาทิกํ คหปติํ สมฺมุติ’’นฺติ (มหาว. 295) เอวํ จตสฺโส ภูมิโย อุทฺธริตฺวา ตาสํ สามญฺญลกฺขณํ ทสฺเสตุมาห ‘‘สงฺฆสฺสา’’ติอาทิฯ สงฺฆสฺส สนฺตกํ วาสตฺถาย กตํ เคหํ วา ภิกฺขุโน สนฺตกํ วาสตฺถาย กตํ เคหํ วาติ โยชนาฯ กปฺปิยํ กตฺตพฺพนฺติ กปฺปิยฏฺฐานํ กตฺตพฺพํฯ สหเสยฺยปฺปโหนกนฺติ สพฺพจฺฉนฺนปริจฺฉนฺนาทิลกฺขเณน สหเสยฺยารหํฯ