ปวารณาสงฺคหสฺส ทานปฺปกาโร ปน ปาฬิโต คเหตพฺโพฯ

ปวารณกฺขนฺธกกถาวณฺณนาฯ

จมฺมกฺขนฺธกกถาวณฺณนา

[2650] เอฬกา จ อชา จ มิคา จาติ วิคฺคโหฯ ปสูนํ ทฺวนฺเท เอกตฺตนปุํสกตฺตสฺส วิภาสิตตฺตา พหุวจนนิทฺเทโสฯ เอฬกานญฺจ อชานญฺจ มิคานํ โรหิเตณิกุรุงฺคานญฺจฯ ปสทา จ มิคมาตา จ ปสทมิคมาตา, ‘‘ปสทมิคมาตุยา’’ติ วตฺตพฺเพ คาถาพนฺธวเสน ‘‘ปสท’’นฺติ นิคฺคหิตาคโมฯ ปสทมิคมาตุยา จ จมฺมํ ภิกฺขุโน วฏฺฏตีติ โยชนาฯ ‘‘มิคาน’’นฺติ อิมินา คหิตานเมเวตฺถ วิภาคทสฺสนํ ‘‘โรหิเตณี’’ติอาทิฯ โรหิตาทโย มิควิภาควิเสสาฯ

[2651] เอเตสํ ยถาวุตฺตสตฺตานํ จมฺมํ ฐเปตฺวา อญฺญํ จมฺมํ ทุกฺกฏาปตฺติยา วตฺถุภูตนฺติ อตฺโถฯ อญฺญนฺติ จ –

‘‘มกฺกโฏ กาฬสีโห จ, สรโภ กทลีมิโค;

เย จ วาฬมิคา โหนฺติ, เตสํ จมฺมํ น วฏฺฏตี’’ติฯ (มหาว. อฏฺฐ. 259) –

อฏฺฐกถาย ปฏิกฺขิตฺตํ จมฺมมาหฯ มกฺกโฏ นาม สาขมิโคฯ กาฬสีโห นาม มหามุขวานรชาติโกฯ วาฬมิคา นาม สีหพฺยคฺฆาทโยฯ ยถาห – ‘‘ตตฺถ วาฬมิคาติ สีหพฺยคฺฆอจฺฉตรจฺฉา, น เกวลญฺจ เอเตเยว, เยสํ ปน จมฺมํ วฏฺฏตีติ วุตฺตํ, เต ฐเปตฺวา อวเสสา อนฺตมโส โคมหิํสสฺสมิฬาราทโยปิ สพฺเพ อิมสฺมิํ อตฺเถ ‘วาฬมิคา’ตฺเวว เวทิตพฺพา’’ติฯ