เมนู

ปาจิตฺติยกถาวณฺณนา

[2129-30] เอวํ ติํส นิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยานิ ทสฺเสตฺวา อิทานิ สุทฺธปาจิตฺติยานิ ทสฺเสตุมาห ‘‘ลสุณ’’นฺติอาทิฯ ลสุณนฺติ เอตฺถ อิติ-สทฺโท ลุตฺตนิทฺทิฏฺโฐฯ ‘‘ลสุณํ’’อิติ ภณฺฑิกํ วุตฺตํ อฏฺฐกถายํ (ปาจิ. อฏฺฐ. 793-795)ฯ จตุปญฺจมิญฺชาทิปฺปเภทํ ภณฺฑิกํ ลสุณํ นาม, น ตโต อูนํฯ เตนาห ‘‘น เอกทฺวิติมิญฺชก’’นฺติฯ ปกฺกลสุณโต, สีหฬทีปสมฺภวโต จ วิเสสมาห ‘‘อามกํ มาคธํเยวา’’ติฯ มคเธสุ ชาตํ มาคธํ, ‘‘วุตฺต’’นฺติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ ยถาห ‘‘มคธรฏฺเฐ ชาตลสุณเมว หิ อิธ ลสุณนฺติ อธิปฺเปต’’นฺติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 795)ฯ ตํ ‘‘ขาทิสฺสามี’’ติ คณฺหตีติ สมฺพนฺโธฯ วุตฺตปฺปการํ ปาจิตฺติยญฺจ อชฺโฌหารวเสนาติ ทสฺเสตุมาห ‘‘อชฺโฌหารวเสเนว, ปาจิตฺติํ ปริทีปเย’’ติฯ

[2131] ตเทว วกฺขติ ‘‘ทฺเว ตโย’’ติอาทินาฯ สทฺธินฺติ เอกโตฯ สงฺขาทิตฺวาติ คลพิลํ อปฺปเวเสตฺวา ทนฺเตหิ สํจุณฺณิยนฺตี ขาทิตฺวาฯ อชฺโฌหรติ ปรคลํ กโรติฯ

[2132] ตตฺถาติ ตสฺมิํ ภณฺฑิกลสุเณฯ ‘‘มิญฺชานํ คณนายา’’ติ อิมินา อชฺโฌหารปโยคคณนาเยว ทีปิตาฯ ยถาห ‘‘ภินฺทิตฺวา เอเกกํ มิญฺชํ ขาทนฺติยา ปน ปโยคคณนาย ปาจิตฺติยานี’’ติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 795)ฯ

[2133] สภาวโต วฏฺฏนฺเตวาติ โยชนาฯ

[2135] ยถาวุตฺตปลณฺฑุกาทีนํ นานตฺตํ ทสฺเสตุมาห ‘‘เอกา มิญฺชา’’ติอาทิฯ อิธ มิญฺชานํ วเสเนว นานตฺตํ ทสฺสิตํฯ อฏฺฐกถายํ ปน วณฺณวเสนาปิฯ ยถาห ‘‘ปลณฺฑุโก ปณฺฑุวณฺโณ โหติฯ ภญฺชนโก โลหิตวณฺโณฯ หริตโก หริตปณฺณวณฺโณ’’ติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 797)ฯ

[2136] ‘‘สาฬเว อุตฺตริภงฺคเก’’ติ ปทจฺเฉโทฯ ‘‘พทรสาฬวาทีสู’’ติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 797) อฏฺฐกถาวจนโต เอตฺถ พทร-สทฺโท เสโสฯ พทรสาฬวํ นาม พทรผลานิ สุกฺขาเปตฺวา จุณฺเณตฺวา กาตพฺพา ขาทนียวิกติฯ อุมฺมตฺติกาทีนนฺติ เอตฺถ อาทิ-สทฺเทน อาทิกมฺมิกา คหิตาฯ ยถาห ‘‘อุมฺมตฺติกาย อาทิกมฺมิกายา’’ติ (ปาจิ. 797)ฯ

ปฐมํฯ