ภิกฺขุนิวิภงฺโค

[1964] เอวํ ภิกฺขุวิภงฺคปาฬิยา, อฏฺฐกถาย จ อาคตํ วินิจฺฉยสารํ นาติสงฺเขปวิตฺถารนเยน ทสฺเสตฺวา อิทานิ ตทนนฺตราย ภิกฺขุนิวิภงฺคปาฬิยา, ตทฏฺฐกถาย จ อาคตวินิจฺฉยสารํ ทสฺเสตุมารภนฺโต อาห ‘‘ภิกฺขุนีน’’นฺติอาทิฯ ตสฺมิํ อปีติ เอตฺถ อปิ-สทฺโท วุตฺตาเปกฺขายํฯ ‘‘สมาเสนา’’ติ อิทํ คนฺถวเสน สงฺขิปนํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘กิญฺจิมตฺต’’นฺติ อิทํ อตฺถวเสนาติ เวทิตพฺพํฯ

ปาราชิกกถาวณฺณนา

[1965] ฉนฺทโสติ เมถุนเสวนราคปฏิสํยุตฺเตน ฉนฺเทนฯ เอเตน ‘‘ฉนฺเท ปน อสติ พลกฺกาเรน ปธํสิตาย อนาปตฺตี’’ติ (กงฺขา. อฏฺฐ. เมถุนธมฺมสิกฺขาปทวณฺณนา) อฏฺฐกถา สูจิตา โหติฯ สา สมณี ปาราชิกา นาม โหตีติ ปวุจฺจตีติ โยชนาฯ

[1966-7] ‘‘สชีวสฺส อปิ อชีวสฺสา’’ติ ปทจฺเฉโทฯ ‘‘สนฺถตํ วา อสนฺถต’’นฺติ อิทํ ‘‘องฺคชาต’’นฺติ อิมสฺส วิเสสนํฯ อตฺตโน ติวิเธ มคฺเคติ อตฺตโน วจฺจปสฺสาวมุขมคฺคานํ อญฺญตรสฺมิํ มคฺเคฯ เอตฺถ ‘‘สนฺถเต วา อสนฺถเต วา’’ติ เสโส, ‘‘อลฺโลกาเส’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ ‘‘เยภุยฺยอกฺขายิตาทิก’’นฺติ ปทจฺเฉโทฯ อาทิ-สทฺเทน อกฺขายิตํ สงฺคณฺหาติฯ

มนุสฺสปุริสาทีนํ นวนฺนํ สชีวสฺสปิ อชีวสฺสปิ ยสฺส กสฺสจิ สนฺถตํ วา อสนฺถตํ วา เยภุยฺยกฺขายิตาทิกํ องฺคชาตํ อตฺตโน สนฺถเต วา อสนฺถเต วา ติวิเธ มคฺเค อลฺโลกาเส ติลผลมตฺตมฺปิ ปเวเสนฺตี ปราชิตาติ โยชนาฯ

[1968] สาธารณวินิจฺฉยนฺติ ภิกฺขุภิกฺขุนีนํ สาธารณสิกฺขาปทวินิจฺฉยํฯ

[1969-70] อธกฺขกนฺติ เอตฺถ อกฺขกานํ อโธติ วิคฺคโหฯ อุพฺภชาณุมณฺฑลนฺติ ชาณุมณฺฑลานํ อุพฺภนฺติ วิคฺคโหฯ อุพฺภ-สทฺโท อุทฺธํ-สทฺทปริยาโยฯ อิธ ‘‘อตฺตโน’’ติ เสโสฯ อวสฺสุตสฺสาติ กายสํสคฺคราเคน ตินฺตสฺสฯ อวสฺสุตาติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ ยาติ วุตฺตตฺตา ‘‘สา’’ติ ลพฺภติฯ สรีรนฺติ เอตฺถ ‘‘ยํ กิญฺจี’’ติ เสโสฯ ปโรปกฺกมมูลกํ ปาราชิกํ ทสฺเสตุมาห ‘‘เตน วา ผุฏฺฐา’’ติฯ เอตฺถ ‘‘ยถาปริจฺฉินฺเน กาเย’’ติ จ ‘‘สาทิเยยฺยา’’ติ จ วตฺตพฺพํฯ

ยา ปน ภิกฺขุนี อวสฺสุตา อวสฺสุตสฺส มนุสฺสปุคฺคลสฺส ยํ กิญฺจิ สรีรํ อตฺตโน อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑลํ ยํ สรีรกํ, เตน สรีรเกน ฉุเปยฺย, เตน มนุสฺสปุริเสน ยถาปริจฺฉินฺเน กาเย ผุฏฺฐา สาทิเยยฺย วา, สา ปาราชิกา สิยาติ โยชนาฯ

[1971-2] ‘‘คหิตํ อุพฺภชาณุนา’’ติ อิมินา กปฺปรโต อุทฺธํ ปาราชิกกฺเขตฺตเมวาติ ทีเปติฯ อตฺตโน ยถาวุตฺตปฺปกาเรน กาเยนาติ โยชนา, อตฺตโน ‘‘อธกฺขก’’นฺติอาทิวุตฺตปฺปกาเรน กาเยนาติ อตฺโถฯ ตถา อวสฺสุตาย อวสฺสุตสฺส ปุริสสฺส กายปฏิพทฺธํ ผุสนฺติยา ถุลฺลจฺจยํ โหติฯ อตฺตโน ยถาปริจฺฉินฺนกายปฏิพทฺเธน ตถา อวสฺสุตาย อวสฺสุตสฺส ปุริสสฺส กายํ ผุสนฺติยา ถุลฺลจฺจยํ โหติฯ

[1973] อตฺตโน อวเสเสน กาเยน อวสฺสุตาย อวสฺสุตสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส กายํ ผุสนฺติยา ถุลฺลจฺจยํ โหติฯ เอวํ อตฺตโน ปโยเค จ ปุริสสฺส ปโยเค จ ตสฺสา ภิกฺขุนิยาเยว ถุลฺลจฺจยํ โหตีติ โยชนาฯ

[1974] ยกฺขเปตติรจฺฉานปณฺฑกานํ กายํ ‘‘อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑล’’นฺติ ยถาปริจฺฉินฺนํ ตเถว อตฺตโน กาเยน อุภโตอวสฺสเว สติ ผุสนฺติยา อสฺสา ภิกฺขุนิยา ถุลฺลจฺจยํ, ตเถว ยกฺขาทีนํ ปโยเคปิ ตสฺสาเยว ถุลฺลจฺจยํ โหตีติ โยชนาฯ

[1975] เอกโตวสฺสเว จาปีติ ภิกฺขุนิยา วเสน เอกโตอวสฺสเว จาปิฯ ถุลฺลจฺจยมุทีริตนฺติ ปาราชิกกฺเขตฺตภูเตน อตฺตโน กาเยน มนุสฺสปุริสสฺส กายํ ผุสนฺติยา ถุลฺลจฺจยํ อฏฺฐกถายํ (ปาจิ. อฏฺฐ. 662) วุตฺตนฺติ อตฺโถฯ อวเสเส จ สพฺพตฺถาติ ยถาวุตฺตปาราชิกกฺเขตฺตโต อวเสเส ถุลฺลจฺจยกฺเขตฺเต สพฺพตฺถ เอกโตอวสฺสเว สติ ทุกฺกฏํ โหตีติ อตฺโถฯ กายปฏิพทฺเธน กายปฏิพทฺธามสนาทีสุ สพฺพตฺถ อุภโตอวสฺสเว วา เอกโตอวสฺสเว วา ทุกฺกฏเมว โหติฯ

[1976] ‘‘อุพฺภกฺขกมโธชาณุมณฺฑล’’นฺติ ยํ อปาราชิกกฺเขตฺตํ อิธ ทสฺสิตํ, เอตฺถ เอกโตอวสฺสเว ทุกฺกฏํ โหติฯ กปฺปรสฺส จ เหฏฺฐาปิ เอตฺเถว อโธชาณุมณฺฑเล สงฺคหํ คตนฺติ โยชนาฯ

[1977-9] ภิกฺขุ ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ สเจ กายสํสคฺคํ เกลายติ เสวตีติ โยชนาฯ ภิกฺขุนิยา นาโส สิยาติ สีลวินาโส ปาราชิกาปตฺติ สิยาติ อตฺโถฯ เคหเปมนฺติ เอตฺถ ‘‘เคหสิตเปม’’นฺติ วตฺตพฺเพ คาถาพนฺธวเสน สิต-สทฺทโลโป, อตฺโถ ปนสฺส ภิกฺขุวิภงฺเค วุตฺตนโยวฯ

[1980] อวิเสเสนาติ ‘‘ภิกฺขุนิยา’’ติ วา ‘‘ภิกฺขุสฺสา’’ติ วา วิเสสํ อกตฺวาฯ

[1981] ยสฺสาติ ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วาฯ ยตฺถาติ ภิกฺขุนิยํ วา ภิกฺขุสฺมิํ วาฯ มโนสุทฺธนฺติ กายสํสคฺคาทิราครหิตํฯ ตสฺส ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา ตตฺถ ภิกฺขุนิยํ วา ภิกฺขุสฺมิํ วา วิสเย นโทสตา อนาปตฺตีติ อตฺโถฯ

[1982] ภินฺทิตฺวาติ สีลเภทํ กตฺวาฯ ภิกฺขุนิยา อปกตตฺตา อาห ‘‘เนว โหติ ภิกฺขุนิทูสโก’’ติฯ

[1983] อถาติ วากฺยารมฺเภฯ น โหตาปตฺติ ภิกฺขุโนติ เอตฺถ ภิกฺขุนีหิ กายสํสคฺคสงฺฆาทิเสสมาหฯ

[1984] ‘‘เขตฺเต’’ติ วกฺขมานํ ‘‘ผุฏฺฐา’’ติ อิมินา โยเชตฺวา ‘‘ปาราชิก’’นฺติอาทีหิ, ‘‘ถุลฺลจฺจยํ เขตฺเต’’ติอาทีหิ จ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ ‘‘ปาราชิก’’นฺติ วกฺขมานตฺตา ผุฏฺฐาติ เอตฺถ ‘‘ปาราชิกกฺเขตฺเต’’ติ เสโสฯ

[1985] ตถาติ นิจฺจลาปิ สาทิยติฯ เขตฺเตติ ถุลฺลจฺจยาทีนํ เขตฺเตฯ กาเยน นิจฺจลายปิ จิตฺเตน สาทิยนฺติยา อาปตฺติ กสฺมา วุตฺตาติ อาห ‘‘วุตฺตตฺตา…เป.… สตฺถุนา’’ติ , ภิกฺขุปาติโมกฺเข วิย ‘‘กายสํสคฺคํ สมาปชฺเชยฺยา’’ติ อวตฺวา อิธ ‘‘กายสํสคฺคํ สาทิเยยฺยา’’ติ วุตฺตตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ

[1986] ตสฺสา อาปตฺติยาฯ กฺริยสมุฏฺฐานนฺติ กิริยาย สมุฏฺฐานํฯ เอวํ สตีติ สาทิยนมตฺเตเนว อาปชฺชิตพฺพภาเว สติฯ อิทนฺติ ‘‘กิริยสมุฏฺฐาน’’มิติวิธานํฯ

ตพฺพหุเลเนว นเยนาติ กิริยสมุฏฺฐานพาหุลฺเลน นเยน ขทิรวนาทิโวหาโร วิยาติ ทฏฺฐพฺพํฯ

[1987] ตสฺสา ภิกฺขุนิยา อสญฺจิจฺจ วิรชฺฌิตฺวา อามสนฺติยา อนาปตฺติ, ‘‘อยํ ปุริโส’’ติ วา ‘‘อิตฺถี’’ติ วา อชานิตฺวา อามสนฺติยา อนาปตฺติ, ปุริสสฺส อามสเน สติ ผสฺสํ อสาทิยนฺติยา วา อนาปตฺตีติ โยชนาฯ

[1988] ขิตฺตจิตฺตายาติ ยกฺขุมฺมตฺตายฯ อุมฺมตฺติกาย วาติ ปิตฺตโกเปน อุมฺมาทปฺปตฺตายฯ อิทญฺจ ‘‘อสุจี’’ติ วา ‘‘จนฺทน’’นฺติ วา วิเสสตํ อชานนเมว ปมาณํฯ

อุพฺภชาณุมณฺฑลกถาวณฺณนาฯ

[1989-90] ‘‘ปาราชิกตฺตํ ชานนฺตี’’ติ อิมินา อวเสสาปตฺติํ ชานิตฺวา ฉาเทนฺติยา ปาราชิกาภาวํ ทีเปติฯ สลิงฺเค ตุ ฐิตายาติ ปพฺพชฺชาลิงฺเคเยว ฐิตายฯ อิติ ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺตสฺมินฺติ โยชนาฯ อิติ-สทฺโท นิทสฺสเนฯ อิตราย ปุพฺเพเยว อาปนฺนตฺตา ตมเปกฺขิตฺวา ‘‘สา จา’’ติ อาหฯ

[1991] วุตฺตาวิสิฏฺฐํ สพฺพํ วินิจฺฉยํ สงฺคเหตุมาห ‘‘เสส’’นฺติอาทิฯ ตตฺถาติ ทุฏฺฐุลฺลปฏิจฺฉาทเนฯ

วชฺชปฏิจฺฉาทิกถาวณฺณนาฯ

[1992-5] สงฺเฆนาติ สมคฺเคน สงฺเฆนฯ อุกฺขิตฺตโกติ อาปตฺติยา อทสฺสนาทีสุ อุกฺขิตฺตโกฯ ‘‘อุกฺเขปเน ฐิโต’’ติ อิมินา อุกฺเขปนียกมฺมกตสฺส อโนสาริตภาวํ ทีเปติฯ

ยา ทิฏฺฐิ เอตสฺสาติ ยํทิฏฺฐิโก, โส อุกฺขิตฺตโก ภิกฺขุ ยาย ทิฏฺฐิยา สมนฺนาคโต โหตีติ อธิปฺปาโย ฯ ‘‘ตสฺสา ทิฏฺฐิยา คหเณนา’’ติ อิมินา อนุวตฺตปฺปกาโร ทสฺสิโตฯ ตํ อุกฺขิตฺตกํ ภิกฺขุนฺติ โยชนาฯ สา ภิกฺขุนี อญฺญาหิ ภิกฺขุนีหิ วิสุมฺปิจ สงฺฆมชฺเฌปิ ‘‘เอโส โข อยฺเย ภิกฺขุ สมคฺเคน สงฺเฆน อุกฺขิตฺโต’’ติอาทินา (ปาจิ. 669) นเยน ติกฺขตฺตุํ วุจฺจมานาติ โยชนาฯ ตํ วตฺถุํ อจชนฺตี คเหตฺวา ยทิ ตเถว ติฏฺฐตีติ โยชนาฯ เอตฺถ ‘‘ยาวตติยํ สมนุภาสิตพฺพา’’ติ เสโสฯ ตสฺส กมฺมสฺส โอสาเนติ ตติยาย กมฺมวาจาย ยฺยการปฺปตฺตวเสน อสฺส สมนุภาสนกมฺมสฺส ปริโยสาเนฯ อสากิยธีตราติ อสากิยธีตา, ปจฺจตฺเต กรณวจนํฯ ‘‘ปุน อปฺปฏิสนฺเธยา’’ติ อิมินา ปุน เตเนว จ อตฺตภาเวน ภิกฺขุนิภาเว ปฏิสนฺธาตุํ อนรหตา วุตฺตาฯ

[1996] ติกทุกฺกฏํ นิทฺทิฏฺฐนฺติ อธมฺมกมฺเม อธมฺมกมฺมสญฺญา, เวมติกา, ธมฺมกมฺมสญฺญาติ เอตาสํ วเสน ติกทุกฺกฏํ วุตฺตํฯ สมนุภาสเน วุตฺตา สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ อิธ วตฺตพฺพาติ โยชนาฯ

อุกฺขิตฺตานุวตฺติกกถาวณฺณนาฯ

[1997] ‘‘หตฺถคฺคหณํ วา สาทิเยยฺยาติ หตฺโถ นาม กปฺปรํ อุปาทาย ยาว อคฺคนขาฯ เอตสฺส อสทฺธมฺมสฺส ปฏิเสวนตฺถาย อุพฺภกฺขกํ อโธชาณุมณฺฑลํ คหณํ สาทิยติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติ (ปาจิ. 676) วุตฺตตฺตา อาห ‘‘อปาราชิกเขตฺตสฺสา’’ติอาทิฯ ‘‘ต’’นฺติ วกฺขมานตฺตา ‘‘ย’’นฺติ ลพฺภติฯ อปาราชิกกฺเขตฺตสฺส ยสฺส กสฺสจิ องฺคสฺส ยํ คหณํ, ตํ หตฺถคฺคหณนฺติ ปวุจฺจตีติ โยชนาฯ หตฺเถ คหณํ หตฺถคฺคหณํฯ

[1998] ยสฺส กสฺสจีติ วุตฺตปฺปกาเรน ยสฺส กสฺสจิ จีวรสฺส ยํ คหณนฺติ โยชนาฯ

[1999] อสทฺธมฺม-สทฺเทน เมถุนสฺสาปิ วุจฺจมานตฺตา ตโต วิเสเสตุมาห ‘‘กายสํสคฺค …เป.… การณา’’ติฯ ภิกฺขุนี กายสํสคฺคสงฺขาตสฺส อสทฺธมฺมสฺส การณา ปุริสสฺส หตฺถปาสสฺมิํ ติฏฺเฐยฺย วาติ โยชนาฯ

[2000] ตโตติ ตสฺส อสทฺธมฺมสฺส การณาฯ ตตฺถาติ หตฺถปาเสฯ ปุริเสนาติ เอตฺถ ‘‘กต’’นฺติ เสโส, ‘‘สงฺเกต’’นฺติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ ‘‘อาคมนํ อสฺสา’’ติ ปทจฺเฉโทฯ อิจฺเฉยฺยาติ วุตฺเตปิ น คมนิจฺฉามตฺเตน, อถ โข ภิกฺขุนิยา ปุริสสฺส หตฺถปาสํ, ปุริเสน จ ภิกฺขุนิยา หตฺถปาสํ โอกฺกนฺตกาเลเยว วตฺถุปูรณํ ทฏฺฐพฺพํฯ ยถาห ‘‘สงฺเกตํ วา คจฺเฉยฺยาติ เอตสฺส อสทฺธมฺมสฺส ปฏิเสวนตฺถาย ปุริเสน ‘อิตฺถนฺนามํ อาคจฺฉา’ติ วุตฺตา คจฺฉติ, ปเท ปเท อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปุริสสฺส หตฺถปาสํ โอกฺกนฺตมตฺเต อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติ (ปาจิ. 676) จ ‘‘ปุริสสฺส อพฺภาคมนํ สาทิยติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ หตฺถปาสํ โอกฺกนฺตมตฺเต อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติ (ปาจิ. 676) จฯ เอตฺถ จ อิตฺถนฺนามํ อาคจฺฉาติ อิตฺถนฺนามํ ฐานํ อาคจฺฉาติ อตฺโถฯ

[2001] ตทตฺถายาติ ตสฺเสว กายสํสคฺคสงฺขาตอสทฺธมฺมสฺส เสวนตฺถายฯ ปฏิจฺฉนฺนฏฺฐานญฺจาติ วตฺถาทินา เยน เกนจิ ปฏิจฺฉนฺนโอกาสํฯ ปุริสสฺส หตฺถปาเส ฐิตา ตทตฺถาย กายํ อุปสํหเรยฺย วาติ โยชนาฯ

[2002] หตฺถคฺคหณาทีนํ วุตฺตปฺปการานํ อฏฺฐนฺนํ วตฺถูนํ ปูรเณน ‘‘อฏฺฐวตฺถุกา’’ติ สงฺขาตา อยํ ภิกฺขุนี วินฏฺฐา โหติ สีลวินาเสน, ตโตเยว อสฺสมณี โหติ อภิกฺขุนี โหตีติ โยชนาฯ

[2003] อนุโลเมน วาติ หตฺถคฺคหณาทิปฏิปาฏิยา วาฯ ปฏิโลเมน วาติ ตพฺพิปริยโต ปฏิโลเมน วาฯ เอกนฺตริกาย วาติ เอกเมกํ อนฺตริตฺวา ปุน ตสฺสาปิ กรณวเสน เอกนฺตริกาย วาฯ อนุโลเมน วา ปฏิโลเมน วา ตเถกนฺตริกาย วา อฏฺฐมํ วตฺถุํ ปริปูเรนฺตี จุตาติ โยชนาฯ

[2004] เอตเทว อตฺถํ พฺยติเรกมุเขน สมตฺเถตุมาห ‘‘อถาทิโต’’ติอาทิฯ สตกฺขตฺตุมฺปีติ พหุกฺขตฺตุมฺปิฯ สต-สทฺโท เหตฺถ พหุ-สทฺทปริยาโยฯ ปาราชิกา เนว สิยาติ โยชนา, อิมินา ตํตํวตฺถุมูลกํ ทุกฺกฏถุลฺลจฺจยํ อาปชฺชตีติ วุตฺตํ โหติฯ

[2005] ยา ปน อาปตฺติโย อาปนฺนา, เทเสตฺวา ตาหิ มุจฺจตีติ โยชนาฯ ธุรนิกฺเขปนํ กตฺวาติ ‘‘น ปุเนวํ กริสฺสามี’’ติ ธุรํ นิกฺขิปิตฺวาฯ เทสิตา คณนูปิกาติ เทสิตา เทสิตคณนเมว อุเปติ, ปาราชิกสฺส องฺคํ น โหตีติ อตฺโถฯ ตสฺมา ยา เอกํ อาปนฺนา, ธุรนิกฺเขปํ กตฺวา เทเสตฺวา ปุน กิเลสวเสน อาปชฺชติ, ปุน เทเสติ, เอวํ อฏฺฐ วตฺถูนิ ปูเรนฺตีปิ ปาราชิกา น โหติฯ

[2006] สอุสฺสาหาย เทสิตาติ ปุน อาปชฺชเน อนิกฺขิตฺตธุราย ภิกฺขุนิยา เทสิตาปิ อาปตฺติ เทสนาคณนํ น อุเปติฯ กิํ โหตีติ อาห ‘‘เทสิตาปิ อเทสิตา’’ติ, ตสฺมา ปาราชิกาปตฺติยา องฺคเมว โหตีติ อธิปฺปาโยฯ

[2008] อยํ อตฺโถติ ‘‘อสทฺธมฺโม นาม กายสํสคฺโค’’ติ อยํ อตฺโถฯ อุทฺทิสิโตติ ปกาสิโตฯ

[2009] อยมตฺโถ เกน วจเนน อุทฺทิสิโตติ อาห ‘‘วิญฺญู…เป.… สาธกํ วจนํ อิท’’นฺติฯ อิทํ วจนนฺติ ‘‘วิญฺญู ปฏิพโล กายสํสคฺคํ สมาปชฺชิตุ’’นฺติ (ปาจิ. 676) อิทํ วจนํฯ สาธกํ ปมาณํฯ

อฏฺฐวตฺถุกกถาวณฺณนาฯ

[2010] อวสฺสุตา, วชฺชปฏิจฺฉาทิกา, อุกฺขิตฺตานุวตฺติกา, อฏฺฐวตฺถุกาติ อิมา จตสฺโส ปาราชิกาปตฺติโย มเหสินา อสาธารณา ภิกฺขุนีนเมว ปญฺญตฺตาติ โยชนาฯ

อิติ วินยตฺถสารสนฺทีปนิยา

วินยวินิจฺฉยวณฺณนาย

ปาราชิกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สงฺฆาทิเสสกถาวณฺณนา

[2011] เอวํ ภิกฺขุนิวิภงฺเค อาคตํ ปาราชิกวินิจฺฉยํ วตฺวา อิทานิ ตทนนฺตรุทฺทิฏฺฐํ สงฺฆาทิเสสวินิจฺฉยํ ทสฺเสตุมาห ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี’’ติอาทิฯ อุสฺสยวาทาติ โกธุสฺสยมานุสฺสยวเสน วิวทมานาฯ ตโตเยว อฏฺฏํ กโรติ สีเลนาติ อฏฺฏการีฯ เอตฺถ จ ‘‘อฏฺโฏ’’ติ โวหาริกวินิจฺฉโย วุจฺจติ, ยํ ปพฺพชิตา ‘‘อธิกรณ’’นฺติปิ วทนฺติฯ สพฺพตฺถ วตฺตพฺเพ มุขมสฺสา อตฺถีติ มุขรี, พหุภาณีติ อตฺโถฯ เยน เกนจิ นเรน สทฺธินฺติ ‘‘คหปตินา วา คหปติปุตฺเตน วา’’ติอาทินา (ปาจิ. 679) ทสฺสิเตน เยน เกนจิ มนุสฺเสน สทฺธิํฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สาสเนฯ กิราติ ปทปูรเณ, อนุสฺสวเน วาฯ