เมนู

อฏฺฐารส จ นิสฺสคฺคาติ นิสฺสคฺคิเยสุ ปฐเม จีวรวคฺเค โธวนปฏิคฺคหณสิกฺขาปททฺวยวชฺชิตานิ อฏฺฐ, เอฬกโลมวคฺเค อฏฺฐมนวมทสมานีติ ตโย, ปตฺตวคฺเค ปฐมปตฺตวสฺสิกสาฏิกอารญฺญกสิกฺขาปทตฺตยสฺส วชฺชิตานิ สตฺต จาติ อิมานิ อฏฺฐารส นิสฺสคฺคิยสิกฺขาปทานิ จฯ สมสตฺตติ ขุทฺทกาติ –

‘‘สพฺโพ ภิกฺขุนิวคฺโคปิ…เป.… ทฺวาวีสติ ภวนฺติ หี’’ติฯ (อุ. วิ. 818-821) –

วุตฺตา ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณาติ อิเมหิ พาวีสติปาจิตฺติเยหิ วชฺชิตานิ อวเสสานิ สตฺตติ ปาจิตฺติยานิ จ อุภยสาธารณวเสน ปญฺญตฺตานิฯ ปญฺจสตฺตติ เสขิยาปิ จาติ อุภินฺนํ ภิกฺขุภิกฺขุนีนํ สมสิกฺขตา สาธารณสิกฺขาปทานิ สพฺพโส สตํ, สตฺตติ, จตฺตาริ จ โหนฺตีติ โยชนาฯ

อิติ อุตฺตเร ลีนตฺถปกาสนิยา

สาธารณาสาธารณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ลกฺขณกถาวณฺณนา

[837] อิโตติ สาธารณาสาธารณกถาย ปรํฯ สพฺพคนฺติ สพฺพสิกฺขาปทสาธารณํฯ วทโต เมติ วทโต มม วจนํฯ นิโพธถาติ นิสาเมถ, เอกคฺคจิตฺตา หุตฺวา สกฺกจฺจํ สุณาถาติ อตฺโถฯ

[838-9] ‘‘วิปตฺติ อาปตฺติ อนาปตฺตี’’ติ ปทจฺเฉโทฯ ‘‘อาณตฺติ องฺค’’นฺติ ปทจฺเฉโทฯ วชฺชกมฺมปเภทกนฺติ วชฺชปเภทกํ กมฺมปเภทกํฯ ติกทฺวยนฺติ กุสลตฺติกเวทนาตฺติกทฺวยํฯ สพฺพตฺถาติ อิทํ ปน สตฺตรสวิธสพฺพสาธารณลกฺขณํฯ สพฺพตฺถ สพฺเพสุ สิกฺขาปเทสุฯ

[840] อิธ อิมสฺมิํ สตฺตรสวิเธ ยํ ลกฺขณํ ปุพฺเพ วุตฺตนยํ, ยญฺจ อุตฺตานํ, ตํ สพฺพํ วชฺเชตฺวา อตฺถโชตนํ อตฺถปฺปกาสนํ กริสฺสามีติ โยชนาฯ

[841] นิทานํ นาม ราชคหาทิสิกฺขาปทปญฺญตฺติฏฺฐานภูตานิ สตฺต นครานิ, ตํ ปุพฺเพ ทสฺสิตนฺติ อวสิฏฺฐานิ ทสฺเสตุมาห ‘‘ปุคฺคโล’’ติอาทิฯ ปุคฺคโล นาม กตโม? ยํ ยํ ภิกฺขุนิํ, ภิกฺขุญฺจ อารพฺภ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, อยํ ภิกฺขุนี จ ภิกฺขุ จ สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา อาทิกมฺมิโก ปุคฺคโลติ วุจฺจตีติ โยชนาฯ

[842] ธนิยาทโยติ อาทิ-สทฺเทน สมฺพหุลา ภิกฺขู, วคฺคุมุทาตีริยา ภิกฺขู, เสยฺยสโก, อุทายี, อาฬวกา ภิกฺขู, ฉนฺโน, เมตฺติยภูมชกา, เทวทตฺโต, อสฺสชิปุนพฺพสุกา ภิกฺขู, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู, อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต, อญฺญตโร ภิกฺขุ, หตฺถโก สกฺยปุตฺโต, อนุรุทฺโธ, สตฺตรสวคฺคิยา ภิกฺขู, จูฬปนฺถโก, เพลฏฺฐสีโส, อายสฺมา อานนฺโท, สาคตตฺเถโร, อริฏฺโฐ ภิกฺขุ, อายสฺมา อานนฺโทติ อิเม เอกวีสติ สงฺคหิตาฯ

[843] ถุลฺลนนฺทาทโยติ อาทิ-สทฺเทน สุนฺทรีนนฺทา, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย, อญฺญตรา ภิกฺขุนี, จณฺฑกาฬี, สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย, ทฺเว ภิกฺขุนิโยติ ฉยิเม สงฺคหิตาฯ สพฺเพติ อุภยปาติโมกฺเข อาทิกมฺมิกา สพฺเพ ปุคฺคลาฯ

[844] วตฺถูติ วตฺถุ นาม สุทินฺนาทิโน ตสฺส ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส เมถุนาทิกสฺส จ วตฺถุโน สพฺพปฺปกาเรน อชฺฌาจาโร วีติกฺกโม ปวุจฺจตีติ โยชนาฯ

[845-6] เกวลา มูลภูตา ปญฺญตฺติฯ อนุ จ อนุปฺปนฺโน จ สพฺพตฺถ จ ปเทโส จ อนฺวนุปฺปนฺนสพฺพตฺถปเทสา, เตเยว ปทานิ อนฺวนุปฺปนฺนสพฺพตฺถปเทสปทานิ, ตานิ ปุพฺพกานิ ยาสํ ปญฺญตฺตีนํ ตา อนฺวนุปฺปนฺนสพฺพตฺถปเทสปทปุพฺพิกาฯ ตเถว สา ปญฺญตฺตีติ โยชนาฯ อนุปญฺญตฺติ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ สพฺพตฺถปญฺญตฺติ ปเทสปญฺญตฺติ โหติฯ

เอกโต อุภโต ปุพฺพา กเถว สา ปญฺญตฺตีติ โยชนาฯ เอกโตปทํ อุภโตปทญฺจ ปุพฺพมสฺสาติ เอกโตอุภโตปุพฺพา, เอกโตปญฺญตฺติ อุภโตปญฺญตฺตีติ วุตฺตํ โหติฯ

[847] ตตฺถ นวธาสุ ปญฺญตฺตีสุฯ ปญฺญตฺติ นาม กตมาติ อาห ‘‘โย เมถุน’’นฺติอาทิฯ ‘‘โย ภิกฺขุ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสเวยฺยา’’ติ จ ‘‘โย ภิกฺขุ อทินฺนํ อาทิเยยฺยา’’ติ จ เอวมาทิกา สิกฺขาปทสฺส มูลภูตา ปญฺญตฺติ โหตีติ โยชนาฯ

[848] อิจฺเจวมาทิกาติ อาทิ-สทฺเทน ‘‘สิกฺขํ อปจฺจกฺขาย ทุพฺพลฺยํ อนาวิกตฺวา’’ติ จ ‘‘คามา วา อรญฺญา วา’’ติ จ เอวมาทีนํ สงฺคโหฯ

[849] วชฺชเก อนุปฺปนฺเนเยว ปญฺญตฺตา อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ, สา อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติฯ

[850-1] คุณงฺคุณุปาหนสิกฺขาปเทน สห จมฺมตฺถรณสิกฺขาปทญฺจ ธุวนฺหานํ ธุวนหานสิกฺขาปทํ, ปญฺจวคฺเคน อุปสมฺปาทนสิกฺขาปทญฺจาติ เอสา จตุพฺพิธา ปญฺญตฺติ ปเทสปญฺญตฺติ นามาติ วุตฺตาติ โยชนาฯ มชฺฌิมเทสสฺมิํเยว โหตีติ มชฺฌิมเทสสฺมิํเยว อาปตฺติกรา โหติฯ น อญฺญโตติ น อญฺญตฺร ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ เทสนฺตเร ฐาเนฯ

[852] อิโตติ จตุพฺพิธปเทสปญฺญตฺติโตฯ เอตฺถาติ อิมสฺมิํ ปญฺญตฺติเภเทฯ สาธารณทุกาทิกนฺติ สาธารณปญฺญตฺติ อสาธารณปญฺญตฺติ, เอกโตปญฺญตฺติ อุภโตปญฺญตฺตีติ ทุกทฺวยํฯ อตฺถโต เอกเมวาติ อตฺถโต อญฺญมญฺญสมานเมวฯ วิปตฺตาปตฺตานาปตฺติวินิจฺฉโย วิตฺถาริโตติ อิธ น ทสฺสิโตฯ

อยํ ปเนตฺถ สงฺเขโป – วิปตฺตีติ สีลอาจารทิฏฺฐิอาชีววิปตฺตีนํ อญฺญตราฯ อาปตฺตีติ ปุพฺพปโยคาทิวเสน อาปตฺติเภโทฯ อนาปตฺตีติ อชานนาทิวเสน อนาปตฺติฯ

[853] อาปตฺติ ปน สาณตฺติกาปิ โหติ, อนาณตฺติกาปิ โหตีติ โยชนาฯ ‘‘อาณตฺตีติ จ นาเมสา อาณาปนา’’ติ อิมินา อาณตฺติ-สทฺทสฺส สภาวสาธารณตฺตาติ อิธาหฯ

[854] สพฺพสิกฺขาปเทสุปิ สพฺพาสํ อาปตฺตีนํ สพฺโพ ปน องฺคเภโทปิ วิภาวินา ญาตพฺโพติ โยชนาฯ

[856] ‘‘สา จ อกฺริยสมุฏฺฐานา’’ติ ปทจฺเฉโทฯ กาเยน, วาจาย วา ทสาหพฺภนฺตเร อติเรกจีวรสฺส อนธิฏฺฐาเนน นิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยํ โหตีติ ‘‘ปฐเม กถิเน วิยา’’ติ อุทาหรณํ กตํฯ

[857] กฺริยากฺริยโต โหตีติ กิริยโต จ อกิริยโต จ โหติฯ ตตฺถ อุทาหรณมาห ‘‘จีวรคฺคหเณ วิยา’’ติฯ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา หตฺถโต จีวรคฺคหณํ กฺริยา, ปาริวตฺตกสฺส อทานํ อกฺริยาติ เอวํ กิริยาย เจว อกิริยาย จ อิมํ อาปชฺชติฯ

[858] สิยา ปน กโรนฺตสฺส อกโรนฺตสฺสาติ ยา ปน อาปตฺติ สิยา กโรนฺตสฺส, สิยา อกโรนฺตสฺส โหติ, อยํ สิยา กิริยโต, สิยา อกิริยโต สมุฏฺฐาติฯ สิยาติ จ กทาจิ-สทฺทตฺเถ นิปาโตฯ อตฺโรทาหรณมาห ‘‘รูปิโยคฺคหเณ วิยา’’ติฯ รูปิยสฺส อุคฺคหเณ, อุคฺคณฺหาปเน สิยา กทาจิ กิริยโต สมุฏฺฐาติ, อุปนิกฺขิตฺตสฺส สาทิยเน กายวาจาหิ กาตพฺพสฺส อกรเณน กทาจิ อกโรนฺตสฺส โหตีติฯ

[859] ยา กโรโต อกุพฺพโต, กทาจิ กโรนฺตสฺส จ โหติ, สา อาปตฺติ สิยา กิริยากิริยโต, สิยา กิริยโตปิ จ โหตีติ โยชนาฯ ‘‘กุฏิการาปตฺติ วิยา’’ติ วตฺตพฺพํฯ สา หิ วตฺถุํ เทสาเปตฺวา ปมาณาติกฺกนฺตํ กโรโต กิริยโต สมุฏฺฐาติ, อเทสาเปตฺวา ปมาณาติกฺกนฺตํ, ปมาณยุตฺตํ วา กโรโต กิริยากิริยโต สมุฏฺฐาติฯ

[861] ยโต อาปตฺติโตฯ อยํ อาปตฺติฯ สญฺญาย กรณภูตาย วิโมกฺโข เอตายาติ สญฺญาวิโมกฺขาฯ เอตฺถ จ วีติกฺกมสญฺญา อวิชฺชมานาปิ อาปตฺติยา วิมุจฺจนสฺส สาธกตมฏฺเฐน คหิตาฯ ยถา วุฏฺฐิยา อภาเวน ชาตํ ทุพฺภิกฺขํ ‘‘วุฏฺฐิกต’’นฺติ วุจฺจติ, เอวํสมฺปทมิทํ เวทิตพฺพํฯ อยํ สจิตฺตกาปตฺติฯ

[862-4] อิตรา ปน อจิตฺตกาปตฺติฯ วีติกฺกมสญฺญาย อภาเวน นตฺถิ วิโมกฺโข เอตายาติ โนสญฺญาวิโมกฺขาสุจิตฺเตน สวาสนกิเลสปฺปหาเนน, สกลโลกิยโลกุตฺตรกุสลสมฺปโยเคน จ สุนฺทรจิตฺเตน ภควตา ปกาสิตา สพฺพาว อาปตฺติ จิตฺตสฺส วเสน ทุวิธา สิยุนฺติ โยชนาฯ สจิตฺตกสมุฏฺฐานวเสน ปนาติ สจิตฺตกสมุฏฺฐานวเสเนวฯ สจิตฺตกมิสฺสกวิวชฺชนตฺถาย ปน-สทฺโท เอวการตฺโถ วุตฺโตฯ

ยา สจิตฺตเกหิ วา อจิตฺตกมิสฺสกสมุฏฺฐานวเสน วา สมุฏฺฐาติ, อยํ อจิตฺตกาฯ

[865] สุวิชฺเชนาติ โสภมานาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ วา อฏฺฐหิ วา วิชฺชาหิ สมนฺนาคตตฺตา สุวิชฺเชนฯ

อนวชฺเชนาติ สวาสนกิเลสาวชฺชรหิตตฺตา อนวชฺเชน ภควตา โลกปณฺณตฺติวชฺชโต โลกปณฺณตฺติวชฺชวเสน สพฺพาว อาปตฺติโย วชฺชวเสน ทุวิธา ทุกา วุตฺตาติ โยชนาฯ

[866] ยสฺสา สจิตฺตเก ปกฺเข, จิตฺตํ อกุสลํ สิยาติ ยสฺสา สจิตฺตกาจิตฺตกสมุฏฺฐานาย อจิตฺตกาย สุราปานาทิอาปตฺติยา สจิตฺตกสมุฏฺฐานปกฺเข จิตฺตํ อกุสลเมว โหติ, อยํ โลกวชฺชา นามาติ อตฺโถฯ ยสฺสา ปน สจิตฺตกสมุฏฺฐานาย ปฐมปาราชิกาทิอาปตฺติยา จิตฺตํ อกุสลเมว โหติ, ตสฺสา โลกวชฺชตาย วตฺตพฺพเมว นตฺถิฯ อจิตฺตกาปิ วา อาปตฺติ สจิตฺตกปกฺเข กุสลจิตฺเต สติ โลกวชฺชตาย สิทฺธาย อจิตฺตกปกฺเขปิ โลกวชฺโช โหติ, กิมงฺคํ ปน อกุสลจิตฺเตเนว อาปชฺชิตพฺพาย อาปตฺติยา โลกวชฺชตาติ สา วิสุํ น วุตฺตาฯ

ยสฺมา ปน ปณฺณตฺติวชฺชาย วตฺถุวีติกฺกมวชฺชา สิยา กุสลํ, สิยา อพฺยากตํ, ตสฺมา ตสฺสา สจิตฺตกปกฺเข จิตฺตํ กุสลเมวาติ อยํ นิยโม นตฺถีติ อาห ‘‘เสสา ปณฺณตฺติวชฺชกา’’ติฯ ‘‘ปณฺณตฺติวชฺชกา’’ติ อิมินา จ ลกฺขเณน วตฺถุวิชานนจิตฺเตน สจิตฺตกปกฺเข จิตฺตํ สิยา กุสลํ, สิยา อกุสลํ, สิยา อพฺยากตํ, ตสฺมา ตสฺสา สจิตฺตกปกฺเข จิตฺตํ อกุสลเมวาติ อยํ นิยโม นตฺถีติ อาหฯ

[867] กายทฺวาเรน อาปชฺชิตพฺพา กายกมฺมํฯ อุภยตฺถ อาปชฺชิตพฺพา ตทุภยํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํฯ มโนทฺวาเร อาปตฺติ นาม นตฺถีติ มโนกมฺมํ น วุตฺตํฯ ‘‘มโนทฺวาเร อาปตฺติ นาม นตฺถีติ จ อิทํ เยภุยฺยวเสน วุตฺตํ อุปนิกฺขิตฺตสาทิยนาทีสุ มโนทฺวาเรปิ อาปตฺติสมฺภวโต’’ติ อาจริยาฯ

[868-9] กุสลาทิติกทฺวยนฺติ กุสลตฺติกญฺเจว เวทนาตฺติกญฺจฯ อาปตฺติํ อาปชฺชนฺโต กุสลากุสลจิตฺโต, ตถา อพฺยากตจิตฺโต วา หุตฺวา อาปชฺชตีติ โยชนาฯ

ทุกฺขาทิสํยุโตติ อาทิ-สทฺเทน อุเปกฺขาเวทนาสมงฺคิโน สงฺคโหฯ เอวํ สนฺเตปิ สพฺพสิกฺขาปเทสุ อกุสลจิตฺตวเสน เอกํ จิตฺตํ, กุสลาพฺยากตวเสน ทฺเว จิตฺตานิ, สพฺเพสํ วเสน ตีณิ จิตฺตานิฯ ทุกฺขเวทนาวเสน เอกา เวทนา, สุขอุเปกฺขาวเสน ทฺเว, สพฺพาสํ วเสน ติสฺโส เวทนาติ อยเมว เภโท ลพฺภติ, น อญฺโญ เภโทฯ

กุสลตฺติกํ สเจปิ คหิตํ, น ปน สพฺเพสเมว จิตฺตานํ วเสน ลพฺภติ, อถ โข อาปตฺติสมุฏฺฐาปกานํ พาตฺติํสจิตฺตานเมว วเสน ลพฺภติฯ พาตฺติํเสว หิ จิตฺตานิ อาปตฺติสมุฏฺฐาปกานิฯ ทฺวาทส อกุสลานิ, อฏฺฐ กามาวจรกุสลานิ, ทส กามาวจรกิริยจิตฺตานิ, กุสลโต, กิริยโต จ ทฺเว อภิญฺญาจิตฺตานิ จาติ เอวํ พาตฺติํสจิตฺเตหิ สมุฏฺฐิตาปิ อาปตฺติ อกุสลา วา โหติ อพฺยากตา วา, นตฺถิ อาปตฺติ กุสลํฯ ยถาห สมถกฺขนฺธเก ‘‘อาปตฺตาธิกรณํ สิยา อกุสลํ สิยา อพฺยากตํ, นตฺถิ อาปตฺตาธิกรณํ กุสล’’นฺติ (จูฬว. 222; ปริ. 303)ฯ อยํ ปน ปาโฐ ปณฺณตฺติวชฺชํเยว สนฺธาย วุตฺโต, น โลกวชฺชํฯ ยสฺมิญฺหิ ปถวิขณนภูตคามปาตพฺยตาทิเก อาปตฺตาธิกรเณ กุสลจิตฺตํ องฺคํ โหติ, ตสฺมิญฺจ สติ น สกฺกา วตฺตุํ ‘‘นตฺถิ อาปตฺตาธิกรณํ กุสล’’นฺติฯ ตสฺมา นยิทํ องฺคปโหนกจิตฺตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ยํ ตาว อาปตฺตาธิกรณํ โลกวชฺชํ, ตํ เอกนฺตโต อกุสลเมวฯ ตตฺถ ‘‘สิยา อกุสล’’นฺติ วิกปฺโป นตฺถิฯ

ยํ ปน ปณฺณตฺติวชฺชํ, ตํ ยสฺมา สญฺจิจฺจ ‘‘อิมํ อาปตฺติํ วีติกฺกมามี’’ติ วีติกฺกมนฺตสฺเสว อกุสลํ โหติ, อสญฺจิจฺจ ปน กิญฺจิ อชานนฺตสฺส สหเสยฺยาทิวเสน อาปชฺชนโต อพฺยากตํ โหติ, ตสฺมา ตตฺถ สญฺจิจฺจาสญฺจิจฺจวเสน อิมํ วิกปฺปภาวํ สนฺธาย อิทํ วุตฺตํ ‘‘อาปตฺตาธิกรณํ สิยา อกุสลํ สิยา อพฺยากตํ, นตฺถิ อาปตฺตาธิกรณํ กุสล’’นฺติฯ สเจ ปน ‘‘ยํ กุสลจิตฺโต อาปชฺชติ, อิทํ วุจฺจติ อาปตฺตาธิกรณํ กุสล’’นฺติ วเทยฺย, อจิตฺตกานํ เอฬกโลมปทโสธมฺมาทิสมุฏฺฐานานมฺปิ กุสลจิตฺตํ อาปชฺเชยฺย, น จ ตตฺถ วิชฺชมานมฺปิ กุสลจิตฺตํ อาปตฺติยา องฺคํ, กายวจีวิญฺญตฺติวเสน ปน จลิตปวตฺตานํ กายวาจานํ อญฺญตรเมว องฺคํ, ตญฺจ รูปกฺขนฺธปริยาปนฺนตฺตา อพฺยากตนฺติฯ

[870] อิทํ ตุ ลกฺขณนฺติ อิทํ นิทานาทิสาธารณวินิจฺฉยลกฺขณํฯ

[871] ‘‘ตรุ’’นฺติอาทิคาถา ปุพฺเพ วุตฺตตฺถาวฯ อยํ ปน วิเสโส – ตตฺถ ‘‘ทฺวยงฺกุร’’นฺติ วุตฺตํ, อิธ ‘‘จตุสฺสิข’’นฺติฯ ตตฺถ ‘‘ทฺวยงฺกุร’’นฺติ โลกวชฺชปณฺณตฺติวชฺชานํ คหณํ , อิธ จตุสฺสิขนฺติ จตุนฺนํ วิปตฺตีนํฯ จตฺตาโร สีขา องฺกุรา เอตสฺสาติ วิคฺคโหฯ ตตฺถ วิปตฺติ ‘‘สตฺตผล’’นฺติ สตฺตผเลสุ อนฺโตคธา, อิธ วิปตฺติฏฺฐาเน วชฺชํ คเหตฺวา สตฺตผลานิฯ

[872] อนุตฺตรตํ คตํ อตฺตนา อุตฺตรสฺส อุตฺตมสฺส กสฺสจิ อวิชฺชมานตฺตา อิมํ อุตฺตรํ อุตฺตรํ นาม ปกรณํ โย เถรนวมชฺฌิเมสุ อญฺญตโร ปริยาปุณาติ ปาฐสฺส ปคุณวาจุคฺคตกรเณน อธียติ, ปริปุจฺฉติ อตฺถญฺจ อตฺถวณฺณนํ สุตฺวา สกฺกจฺจํ อุคฺคเหตฺวา มนสา เปกฺขิตฺวา ปญฺญาย สุปฺปฏิวิชฺฌิตฺวา ธาเรติ, โส จ ภิกฺขุ -สทฺเทน เอวเมว วินยวินิจฺฉเย โย ภิกฺขุ ยุตฺโต, โส จ กายวาจวินเย กายวาจาวีติกฺกมานํ วินยเน สํวรเณ วินเย วินยปิฏเก อนุตฺตรตํ อุปยาติ อตฺตโน อุตฺตริตรสฺส อวิชฺชมานตํ อุปคจฺฉติฯ เอตฺถ การณมาห ‘‘อุตฺตรโต’’ติ, ปคุณวาจุคฺคตกรเณน อธีเตน อตฺถวณฺณนํ สุตฺวา ธารเณน สุฏฺฐุ ธาริเตน อิมินา อุตฺตรปกรเณน เหตุภูเตนาติ อตฺโถฯ

อิติ อุตฺตเร ลีนตฺถปกาสนิยา

ลกฺขณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สพฺพสงฺกลนนยกถาวณฺณนา

[873] ปริวาเร มุขาคตา กตฺถปญฺญตฺติวาราทโย อฏฺฐ วารา, เตเยว ปจฺจย-สทฺเทน โยเชตฺวา วุตฺตา อฏฺฐปจฺจยวาราติ วิภงฺคทฺวเย วิสุํ วิสุํ ทสฺสิตา โสฬส ปริวารา อสฺสาติ โสฬสปริวาโร, ตสฺส โสฬสปริวารสฺสสพฺพํ สงฺกลนํ นยนฺติ สพฺเพสํ วุตฺตานํ สงฺกลนนยานํ สงฺคเหตพฺพโต สพฺพํ สงฺกลเภทนํ นยํฯ

[875] กายิกา ฉพฺพิธาติ ปฐมปาราชิกาปตฺติ, กุฏิกรเณ ปโยเค ทุกฺกฏาปตฺติ, เอกํ ปิณฺฑํ อนาคเต ถุลฺลจฺจยาปตฺติ, ตสฺมิํ อาคเต สงฺฆาทิเสสาปตฺติ, วิกาลโภชเน ปาจิตฺติยาปตฺติ, ปฐมปาฏิเทสนียาปตฺตีติ ฉพฺพิธาฯ

ตถา วาจสิกาปิ จาติ จตุตฺถปาราชิกา, กุฏิยา การาปเน ปุพฺพคติโย, ปทโสธมฺมปาจิตฺติยํ, ทวกมฺยตาย หีเนน ขุํสนํ, ตสฺส ทุพฺภาสิตนฺติ ตถา ฉพฺพิธาฯ

ฉาเทนฺตสฺส จ ติสฺโสติ ภิกฺขุนิยา วชฺชปฏิจฺฉาทิกาย ปาราชิกํ, ภิกฺขุโน สงฺฆาทิเสสฉาทเน ปาจิตฺติยํ, อตฺตโน ทุฏฺฐุลฺลจฺฉาทเน ทุกฺกฏนฺติ ติสฺโส จฯ