[403] เวฐิโตคุณฺฐิโต จาติ ‘‘น เวฐิตสีสสฺส (ปาจิ. 643), น โอคุณฺฐิตสีสสฺสา’’ติ (ปาจิ. 644) วุตฺตสิกฺขาปททฺวยญฺจาติ นิทสฺสิตา สพฺเพ เอกาทส ธมฺมา วาจาจิตฺตสงฺขาเตน เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐิตา ธมฺมเทสนสมุฏฺฐานาติ สญฺญิตา สลฺลกฺขิตาติ โยชนาฯ

ธมฺมเทสนสมุฏฺฐานวณฺณนาฯ

[404] เอวํ ตาว สมฺภินฺนสมุฏฺฐานํ เวทิตพฺพํ, นิยตสมุฏฺฐานํ ติวิธํ, ตํ เอกสฺเสว สิกฺขาปทสฺส โหตีติ วิสุํเยว ทสฺเสตุมาห ‘‘ภูตาโรจนกญฺเจวา’’ติอาทิฯ ภูตาโรจนกญฺเจวาติ ตีหิ อจิตฺตกสมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐิตํ ภูตาโรจนสิกฺขาปทญฺจฯ โจริวุฏฺฐาปนมฺปิ จาติ วาจาจิตฺตโต, กายวาจาจิตฺตโต จาติ ทฺวีหิ สมุฏฺฐิตํ โจริวุฏฺฐาปนสิกฺขาปทญฺจฯ อนนุญฺญาตเมว อนนุญฺญาตมตฺตํฯ อนนุญฺญาตมตฺตนฺติ วาจโต, กายวาจโต, วาจาจิตฺตโต, กายวาจาจิตฺตโต จาติ จตูหิ สมุฏฺฐิตํ อนนุญฺญาตสิกฺขาปทญฺจาติฯ อิทํ ตยนฺติ อิทํ สิกฺขาปทตฺตยํฯ อสมฺภินฺนนฺติ เกนจิ อญฺเญน สิกฺขาปเทน อสมฺมิสฺสสมุฏฺฐานํฯ

อิติ อุตฺตเร ลีนตฺถปกาสนิยา

สมุฏฺฐานสีสกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาปตฺติสมุฏฺฐานกถาวณฺณนา

[405] อาทินาติ ปฐเมน กายสงฺขาเตน สมุฏฺฐาเนนฯ

[406-7] ทุกฺกฏาทโยติ อาทิ-สทฺเทน ถุลฺลจฺจยสงฺฆาทิเสสา คหิตาฯ ยถาห – ‘‘ปโยเค ทุกฺกฏํ ฯ เอกํ ปิณฺฑํ อนาคเต อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ ตสฺมิํ ปิณฺเฑ อาคเต อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสา’’ติ (ปริ. 277)ฯ วิกาเล ปน ปาจิตฺตีติ วิกาลโภชนปาจิตฺติฯ อญฺญาติหตฺถโตติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา อนฺตรฆรํ ปวิฏฺฐาย หตฺถโตฯ