สมุฏฺฐานสีสกถาวณฺณนา

[325-6] มเหสินา ทฺวีสุ วิภงฺเคสุ ปญฺญตฺตานิ ยานิ ปาราชิกาทีนิ สิกฺขาปทานิ อุโปสเถ อุทฺทิสนฺติ, เตสํ สิกฺขาปทานํ สมุฏฺฐานํ ภิกฺขูนํ ปาฏวตฺถาย อิโต ปรํ ปวกฺขามิ, ตํ สมาหิตา สุณาถาติ โยชนาฯ

[327] กาโย จ วาจา จ กายวาจา จาติ อจิตฺตกานิ ยานิ ตีณิ สมุฏฺฐานานิ, ตาเนว จิตฺเตน ปจฺเจกํ โยชิตานิ สจิตฺตกานิ ตีณิ สมุฏฺฐานานิ โหนฺตีติ เอวเมว สมุฏฺฐานํ ปุริมานํ ทฺวินฺนํ วเสน เอกงฺคิกํ, ตติยจตุตฺถปญฺจมานํ วเสน ทฺวงฺคิกํ, ฉฏฺฐสฺส วเสน ติวงฺคิกญฺจาติ เอวํ ฉธา สมุฏฺฐานวิธิํ วทนฺตีติ โยชนาฯ กาโย, วาจาติ เอกงฺคิกํ ทฺวยํ, กายวาจา , กายจิตฺตํ, วาจาจิตฺตนฺติ ทุวงฺคิกตฺตยํ, กายวาจาจิตฺตนฺติ องฺคเภเทน ติวิธมฺปิ อวยวเภเทน สมุฏฺฐานเภทวิธิํ ฉปฺปการํ วทนฺตีติ อธิปฺปาโยฯ

[328] เตสุ ฉสุ สมุฏฺฐาเนสุ เอเกน วา สมุฏฺฐาเนน ทฺวีหิ วา ตีหิ วา จตูหิ วา ฉหิ วา สมุฏฺฐาเนหิ นานา อาปตฺติโย ชายเรติ สมฺพนฺโธฯ

[329] ตตฺถ ตาสุ นานาปตฺตีสุฯ ปญฺจ สมุฏฺฐานานิ เอติสฺสาติ ปญฺจสมุฏฺฐานา, เอวรูปา กาจิ อาปตฺติ น วิชฺชติฯ เอกเมกํ สมุฏฺฐานํ ยาสนฺติ วิคฺคโหฯ ปจฺฉิเมเหว ตีหิปีติ สจิตฺตเกเหว ตีหิ สมุฏฺฐาเนหิ, ยา อาปตฺติ เอกสมุฏฺฐานา โหติ, สา สจิตฺตกานํ ติณฺณมญฺญตเรน โหตีติ อธิปฺปาโยฯ

[330-1] ตติยจฺฉฏฺฐโตปิ จาติ กายวาจโต, กายวาจาจิตฺตโต จฯ