[287] อนุวาทาธิกรณปจฺจยาติ โจทนาปรนามเธยฺยํ อนุวาทาธิกรณเมว ปจฺจโย, ตสฺมา, อนุวาทนาธิกรณเหตูติ อตฺโถฯ

[289] ‘‘ตถา’’ติ อิมินา อมูลกตฺตํ อติทิสติฯ

[290] อาปตฺติปจฺจยาติ อาปตฺตาธิกรณปจฺจยาฯ

[293] กิจฺจาธิกรณปจฺจยาติ อปโลกนาทิจตุพฺพิธกมฺมสงฺขาตกิจฺจาธิกรณเหตุฯ

[294] อจฺจชนฺตีวาติ อตฺตโน ลทฺธิํ อปริจฺจชนฺตี เอวฯ

[297] ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา ปริจฺจชนตฺถาย กตาย ยาวตติยกํ สมนุภาสนาย ตํ ทิฏฺฐิํ อจฺจชนฺติยา ตสฺสา ภิกฺขุนิยา, ตสฺส ภิกฺขุสฺส จ อจฺจชโต ปาจิตฺติ โหตีติ โยชนาฯ

อิติ อุตฺตเร ลีนตฺถปกาสนิยา

อธิกรณปจฺจยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ขนฺธกปุจฺฉากถาวณฺณนา

[300] เสเสสูติ อภพฺพปุคฺคลปริทีปเกสุ สพฺพปเทสุฯ

[302] ‘‘นสฺสนฺตุ เอเต’’ติ ปทจฺเฉโทฯ ปุรกฺขกาติ เอตฺถ สามิอตฺเถ ปจฺจตฺตวจนํ, เภทปุเรกฺขกสฺส, เภทปุเรกฺขกายาติ อตฺโถฯ

[303] เสเสสูติ อวเสเสสุ อสํวาสกาทิทีปเกสุ ปฏิกฺเขปปเทสุฯ

[304] เอกาว ทุกฺกฏาปตฺติ วุตฺตาติ วสฺสํ อนุปคมนาทิปจฺจยา ชาติโต เอกาว ทุกฺกฏาปตฺติ วุตฺตาฯ

[305] อุโปสถสมา มตาติ อุโปสถกฺขนฺธเก วุตฺตสทิสา ชาตา อาปตฺติโย มตา อธิปฺเปตาฯ

[306] จมฺเมติ จมฺมกฺขนฺธเกฯ วจฺฉตริํ คเหตฺวา มาเรนฺตานํ ฉพฺพคฺคิยานํ ปาจิตฺติ วุตฺตาติ สมฺพนฺโธฯ วจฺฉตรินฺติ พลสมฺปนฺนํ ตรุณคาวิํฯ สา หิ วจฺฉกภาวํ ตริตฺวา อติกฺกมิตฺวา ฐิตตฺตา ‘‘วจฺฉตรี’’ติ วุจฺจติฯ

[307] องฺคชาตํ ฉุปนฺตสฺสาติ คาวีนํ องฺคชาตํ อตฺตโน องฺคชาเตน พหิ ฉุปนฺตสฺสฯ เสเสสูติ คาวีนํ วิสาณาทีสุ คหเณ, ปิฏฺฐิอภิรุหเณ จฯ ยถาห ‘‘ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู อจิรวติยา นทิยา คาวีนํ ตรนฺตีนํ วิสาเณสุปิ คณฺหนฺตี’’ติอาทิ (มหาว. 252)ฯ

[309] ตตฺถ เภสชฺชกฺขนฺธเกฯ สามนฺตา ทฺวงฺคุเลติ วจฺจมคฺคปสฺสาวมคฺคานํ สามนฺตา ทฺวงฺคุลมตฺเต ปเทเสฯ สตฺถกมฺมํ กโรนฺตสฺส ถุลฺลจฺจยมุทีริตนฺติ โยชนาฯ ยถาห – ‘‘น, ภิกฺขเว, สมฺพาธสฺส สามนฺตา ทฺวงฺคุเล สตฺถกมฺมํ วา วตฺถิกมฺมํ วา กาเรตพฺพํ, โย กาเรยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติ (มหาว. 279)ฯ เอตฺถ จ ‘‘สามนฺตา ทฺวงฺคุเล’’ติ อิทํ สตฺถกมฺมํเยว สนฺธาย วุตฺตํฯ วตฺถิกมฺมํ ปน สมฺพาเธเยว ปฏิกฺขิตฺตํฯ

‘‘น, ภิกฺขเว, อญฺญตฺร นิมนฺติเตน อญฺญสฺส โภชฺชยาคุ ปริภุญฺชิตพฺพา, โย ปริภุญฺเชยฺย, ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพ’’ติ (มหาว. 283) วุตฺตตฺตา อาห ‘‘โภชฺชยาคูสุ ปาจิตฺตี’’ติฯ

เอตฺถ จ โภชฺชยาคุ นาม พหลยาคุฯ ‘‘ปิณฺฑํ วฏฺเฏตฺวา ปาตพฺพยาคู’’ติ คณฺฐิปเท วุตฺตํฯ ปาจิตฺตีติ ปรมฺปรโภชนปวารณสิกฺขาปเทหิ ปาจิตฺติฯ เสเสสูติ อนฺโตวุตฺถอนฺโตปกฺกสยํปกฺกปริโภคาทีสุฯ ยถาห ‘‘น, ภิกฺขเว, อนฺโตวุตฺถํ อนฺโตปกฺกํ สามํปกฺกํ ปริภุญฺชิตพฺพํ, โย ปริภุญฺเชยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติอาทิ (มหาว. 274)ฯ

[310] จีวรสํยุตฺเตติ จีวรกฺขนฺธเกฯ

[313] จมฺเปยฺยเก จ โกสมฺเพติ จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก เจว โกสมฺพกกฺขนฺธเก จฯ ‘‘กมฺมสฺมิ’’นฺติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ

[317] โรมนฺเถติ ภุตฺตสฺส ลหุํ ปากตฺตาย กุจฺฉิคตํ มุขํ อาโรเปตฺวา สณฺหกรณวเสน อนุจาลเนฯ

[318] เสนาสนสฺมินฺติ เสนาสนกฺขนฺธเกฯ ครุโนติ ครุภณฺฑสฺสฯ

[320] สงฺฆเภเทติ สงฺฆเภทกกฺขนฺธเกฯ

[321] เภทานุวตฺตกานนฺติ สงฺฆเภทานุวตฺตกานํฯ คณโภเคติ คณโภชเนฯ

[322] สาติ เอตฺถ สพฺพวตฺเตสุ อนาทริเยน โหตีติ เสโสฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

อิติ อุตฺตเร ลีนตฺถปกาสนิยา

ขนฺธกปุจฺฉากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สมุฏฺฐานสีสกถาวณฺณนา

[325-6] มเหสินา ทฺวีสุ วิภงฺเคสุ ปญฺญตฺตานิ ยานิ ปาราชิกาทีนิ สิกฺขาปทานิ อุโปสเถ อุทฺทิสนฺติ, เตสํ สิกฺขาปทานํ สมุฏฺฐานํ ภิกฺขูนํ ปาฏวตฺถาย อิโต ปรํ ปวกฺขามิ, ตํ สมาหิตา สุณาถาติ โยชนาฯ

[327] กาโย จ วาจา จ กายวาจา จาติ อจิตฺตกานิ ยานิ ตีณิ สมุฏฺฐานานิ, ตาเนว จิตฺเตน ปจฺเจกํ โยชิตานิ สจิตฺตกานิ ตีณิ สมุฏฺฐานานิ โหนฺตีติ เอวเมว สมุฏฺฐานํ ปุริมานํ ทฺวินฺนํ วเสน เอกงฺคิกํ, ตติยจตุตฺถปญฺจมานํ วเสน ทฺวงฺคิกํ, ฉฏฺฐสฺส วเสน ติวงฺคิกญฺจาติ เอวํ ฉธา สมุฏฺฐานวิธิํ วทนฺตีติ โยชนาฯ กาโย, วาจาติ เอกงฺคิกํ ทฺวยํ, กายวาจา , กายจิตฺตํ, วาจาจิตฺตนฺติ ทุวงฺคิกตฺตยํ, กายวาจาจิตฺตนฺติ องฺคเภเทน ติวิธมฺปิ อวยวเภเทน สมุฏฺฐานเภทวิธิํ ฉปฺปการํ วทนฺตีติ อธิปฺปาโยฯ

[328] เตสุ ฉสุ สมุฏฺฐาเนสุ เอเกน วา สมุฏฺฐาเนน ทฺวีหิ วา ตีหิ วา จตูหิ วา ฉหิ วา สมุฏฺฐาเนหิ นานา อาปตฺติโย ชายเรติ สมฺพนฺโธฯ

[329] ตตฺถ ตาสุ นานาปตฺตีสุฯ ปญฺจ สมุฏฺฐานานิ เอติสฺสาติ ปญฺจสมุฏฺฐานา, เอวรูปา กาจิ อาปตฺติ น วิชฺชติฯ เอกเมกํ สมุฏฺฐานํ ยาสนฺติ วิคฺคโหฯ ปจฺฉิเมเหว ตีหิปีติ สจิตฺตเกเหว ตีหิ สมุฏฺฐาเนหิ, ยา อาปตฺติ เอกสมุฏฺฐานา โหติ, สา สจิตฺตกานํ ติณฺณมญฺญตเรน โหตีติ อธิปฺปาโยฯ

[330-1] ตติยจฺฉฏฺฐโตปิ จาติ กายวาจโต, กายวาจาจิตฺตโต จฯ