จตุตฺถปาราชิกกถา

[306]

อสนฺตมตฺตสฺสิตเมว กตฺวา;

ภวํ อธิฏฺฐาย จ วตฺตมานํ;

อญฺญาปเทสญฺจ วินาธิมานํ;

ฌานาทิเภทํ สมุทาจเรยฺยฯ

[307]

กาเยน วาจายปิ วา ตทตฺเถ;

ญาเตว วิญฺญตฺติปเถ อภพฺโพ;

ยเถว ตาโล ปน มตฺถกสฺมิํ;

ฉินฺโน อภพฺโพ ปุน รุฬฺหิภาเวฯ

[308]

อสนฺตเมวตฺตนิ โย ปรสฺส;

ทีเปติ ฌานาทิมนนฺตรํ โส;

ชานาติ เจ โหติ จุโต หิ โน เจ;

ชานาติ ถุลฺลจฺจยมสฺส โหติฯ

[309]

‘‘โย เต วิหาเร วสตีธ ภิกฺขุ;

โส ฌานลาภี’’ติ จ ทีปิเต เจ;

ชานาติ ถุลฺลจฺจยมสฺส โน เจ;

ชานาติ ตํ ทุกฺกฏเมว โหติฯ

[310]

อสนฺตเมวตฺตนิ ธมฺมเมตํ;

อตฺถีติ กตฺวา วทโตธิมานา;

วุตฺโต อนาปตฺตินโย ปเนวํ;

อวตฺตุกามสฺส ตถาทิกสฺสฯ

[311]

ปาปิจฺฉตา ตสฺส อสนฺตภาโว;

อาโรจนญฺเจว มนุสฺสกสฺส;

นญฺญาปเทเสน ตเทว ญาณํ;

ปญฺเจตฺถ องฺคานิ วทนฺติ ธีราฯ

[312]

ปฐเม ทุติเย จนฺเต, ปริยาโย น วิชฺชติ;

ทุติเย ตติเยเยว, อาณตฺติ น ปเนตเรฯ

[313]

อาทิ เมกสมุฏฺฐานํ, ทุวงฺคํ กายจิตฺตโต;

เสสา จ ติสมุฏฺฐานา, เตสมงฺคานิ สตฺต ตุฯ

[314]

สุโขเปกฺขายุตํ อาทิ, ตติยํ ทุกฺขเวทนํ;

ทุติยญฺจ จตุตฺถญฺจ, ติเวทนมุทีริตํฯ

[315]

ปฐมสฺสฏฺฐ จิตฺตานิ, ตติยสฺส ทุเว ปน;

ทุติยสฺส จตุตฺถสฺส, ทส จิตฺตานิ ลพฺภเรฯ

[316]

ตสฺมา สจิตฺตกํ วุตฺตํ, สพฺพเมตํ จตุพฺพิธํ;

กฺริยา สญฺญาวิโมกฺขญฺจ, โลกวชฺชนฺติ ทีปิตํฯ

[317]

อิทมาปตฺติยํเยว, วิธานํ ปน ยุชฺชติ;

ตสฺมา อาปตฺติยํเยว, คเหตพฺพํ วิภาวินาฯ

[318]

มุทุปิฏฺฐิ จ ลมฺพี จ, มุขคฺคาหี นิสีทโก;

ปาราชิกา อิเม เตสํ, จตฺตาโร อนุโลมิกาฯ

[319]

ภิกฺขุนีนญฺจ จตฺตาริ, วิพฺภนฺตา ภิกฺขุนี สยํ;

ตถา เอกาทสาภพฺพา, สพฺเพเต จตุวีสติฯ

[320]

อิเม ปาราชิกา วุตฺตา, จตุวีสติ ปุคฺคลา;

อภพฺพา ภิกฺขุภาวาย, สีสจฺฉินฺโนว ชีวิตุํฯ

[321]

ปณฺฑโก จ ติรจฺฉาโน, อุภโตพฺยญฺชโนปิ จ;

ตโย วตฺถุวิปนฺนา หิ, อเหตุปฏิสนฺธิกาฯ

[322]

ปญฺจานนฺตริกา เถยฺย-สํวาโสปิ จ ทูสโก;

ติตฺถิปกฺกนฺตโก เจติ, กฺริยานฏฺฐา ปนฏฺฐ เตฯ

[323]

วินิจฺฉโย โย ปน สารภูโต;

ปาราชิกานํ กถิโต มยายํ;

ตสฺสานุสาเรน พุเธน ญาตุํ;

สกฺกา หิ เสโสปิ อเสสโตวฯ

[324]

ปิฏเก ปฏุภาวกเร ปรเม;

วินเย วิวิเธหิ นเยหิ ยุเต;

ปรมตฺถนยํ อภิปตฺถยตา;

ปริยาปุณิตพฺพมยํ สตตํฯ

อิติ วินยวินิจฺฉเย จตุตฺถปาราชิกกถา นิฏฺฐิตาฯ

สงฺฆาทิเสสกถา

[325]

โมเจตุกามตาจิตฺตํ, วายาโม สุกฺกโมจนํ;

อญฺญตฺร สุปินนฺเตน, โหติ สงฺฆาทิเสสตาฯ

[326]

ปเรนุปกฺกมาเปตฺวา, องฺคชาตํ ปนตฺตโน;

สุกฺกํ ยทิ วิโมเจติ, ครุกํ ตสฺส นิทฺทิเสฯ

[327]

สญฺจิจฺจุปกฺกมนฺตสฺส, องฺคชาตํ ปนตฺตโน;

ถุลฺลจฺจยํ สมุทฺทิฏฺฐํ, สเจ สุกฺกํ น มุจฺจติฯ

[328]

สญฺจิจฺจุปกฺกมนฺตสฺส , อากาเส กมฺปเนนปิ;

โหติ ถุลฺลจฺจยํ ตสฺส, ยทิ สุกฺกํ น มุจฺจติฯ

[329]

วตฺถิํ กีฬาย ปูเรตฺวา, ปสฺสาเวตุํ น วฏฺฏติ;

นิมิตฺตํ ปน หตฺเถน, กีฬาเปนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ

[330]

ติสฺสนฺนํ ปน อิตฺถีนํ, นิมิตฺตํ รตฺตเจตสา;

ปุรโต ปจฺฉโต วาปิ, โอโลเกนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ

[331]

เอเกเนกํ ปโยเคน, ทิวสมฺปิ จ ปสฺสโต;

นาปตฺติยา ภเว องฺคํ, อุมฺมีลนนิมีลนํฯ

[332]

อโมจนาธิปฺปายสฺส, อนุปกฺกมโตปิ จ;

สุปินนฺเตน มุตฺตสฺมิํ, อนาปตฺติ ปกาสิตาฯ

สุกฺกวิสฏฺฐิกถาฯ

[333]