ปโยเค ทุกฺกฏํ วุตฺตํ, ลาเภ นิสฺสคฺคิยํ มตํ;

กหาปณจตุกฺกํ ตุ, กํโส นาม ปวุจฺจติฯ

[2123]

อูนเก ตุ จตุกฺกํเส, อุทฺทิฏฺฐํ ทฺวิกทุกฺกฏํ;

อนาปตฺติ จตุกฺกํส-ปรมํ ครุกํ ปนฯ

[2124]

เจตาเปติ ตทูนํ วา, ญาตกานญฺจ สนฺตเก;

อญฺญสฺสตฺถาย วา อตฺต-ธเนนุมฺมตฺติกาย วาฯ

[2125]

เจตาเปนฺตํ มหคฺฆํ ยา, เจตาเปตปฺปเมว วา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, สญฺจริตฺตสมา มตาฯ

เอกาทสมํฯ

[2126]

ลหุปาวุรณํ อฑฺฒ- เตยฺยกํสคฺฆนํ ปน;

ตโต เจ อุตฺตริํ ยํ ตุ, เจตาเปติ หิ ภิกฺขุนีฯ

[2127]

ตสฺสา นิสฺสคฺคิยาปตฺติ, ปาจิตฺติ ปริยาปุตา;

อนนฺตรสมํ เสสํ, นตฺถิ กาจิ วิเสสตาฯ

ทฺวาทสมํฯ

[2128]

สาธารณานิ เสสานิ, ตานิ อฏฺฐารสาปิ จ;

อิมานิ ทฺวาทเสวาปิ, สมติํเสว โหนฺติ หิฯ

นิสฺสคฺคิยกถาฯ

ปาจิตฺติยกถา

[2129]

ลสุณํ ภณฺฑิกํ วุตฺตํ, น เอกทฺวิติมิญฺชกํ;

อามกํ มาคธํเยว, ‘‘ขาทิสฺสามี’’ติ คณฺหติฯ

[2130]

คหเณ ทุกฺกฏํ ตสฺสา, ปาจิตฺติ ยทิ ขาทติ;

อชฺโฌหารวเสเนว, ปาจิตฺติํ ปริทีปเยฯ

[2131]

ทฺเว ตโย ภณฺฑิเก สทฺธิํ, สงฺขาทิตฺวา สเจ ปน;

อชฺโฌหรติ ยา ตสฺสา, เอกํ ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2132]

ภินฺทิตฺวา ตตฺถ เอเกกํ, มิญฺชํ ขาทนฺติยา ปน;

มิญฺชานํ คณนายสฺสา, ปาจิตฺติคณนา สิยาฯ

[2133]

ปลณฺฑุโก ภญฺชนโก, หริโต จาปโลปิ จ;

ลสุณา ปน จตฺตาโร, วฏฺฏนฺเตว สภาวโตฯ

[2134]

ปลณฺฑุโก ปณฺฑุวณฺโณ, ภญฺชโน โลหิโตปิ จ;

หริโต หริตวณฺโณ, จาปโล เสตโกปิ จฯ

[2135]

เอกา มิญฺชา ปลณฺฑุสฺส, ภญฺชนสฺส ทุเว สิยุํ;

ติสฺโส หริตกสฺสาปิ, จาปโล โหตฺยมิญฺชโกฯ

[2136]

สูปมํสาทิสํปาเก , สาฬวุตฺตริภงฺคเก;

น โทสุมฺมตฺติกาทีนํ, สมุฏฺฐาเนฬกูปมํฯ

ปฐมํฯ

[2137]

สมฺพาเธ อุปกจฺเฉสุ, มุตฺตสฺส กรเณปิ วา;

เอกโลมมฺปิ ปาจิตฺติ, สํหราเปนฺติยา สิยาฯ

[2138]

พหุเกปิ ตถา โลเม, สํหราเปนฺติยา ปน;

ปโยคคณนายสฺสา, น โลมคณนาย หิฯ

[2139]

น โทโส สติ อาพาเธ, โลมเก สํหรนฺติยา;

สมุฏฺฐานาทโย มคฺค- สํวิธานสมา มตาฯ

ทุติยํฯ

[2140]

โหติ อนฺตมโส มุตฺต-กรณสฺส ตลฆาตเน;

เกสเรนาปิ ราเคน, ปาจิตฺติ ปทุมสฺส วาฯ

[2141]

คณฺฑํ ตตฺถ วณํ วาปิ, น โทโส ปหรนฺติยา;

สมุฏฺฐานาทโย ตุลฺยา, ปฐมนฺติมวตฺถุนาฯ

ตติยํฯ

[2142]

ยา ปนุปฺปลปตฺตมฺปิ, พฺยญฺชเน ภิกฺขุนตฺตโน;

กามราคปเรตา ตุ, ปเวเสติ น วฏฺฏติฯ

[2143]

อิทํ วตฺถุวเสเนว, วุตฺตํ ตุ ชตุมฏฺฐกํ;

ทณฺฑเมลาฬุกํ วาปิ, มุตฺตสฺส กรเณ ปนฯ

[2144]

สมฺผสฺสํ สาทิยนฺติยา, ปเวเสติ สเจ ปน;

ปเวสาเปติ วา ตสฺมิํ, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2145]

อาพาธปจฺจยา โทโส, นตฺถิ อุมฺมตฺติกาย วา;

ตลฆาตกตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย มตาฯ

จตุตฺถํฯ

[2146]

องฺคุลีนํ ปน ทฺวินฺนํ, อคฺคปพฺพทฺวยาธิกํ;

ปาจิตฺติยํ ปเวเสตฺวา, ทกสุทฺธิํ กโรนฺติยาฯ

[2147]

เอกิสฺสางฺคุลิยา ตีณิ, ปพฺพานิ ปน ทีฆโต;

ปาจิตฺติยํ ภเว สุทฺธิํ, ปเวเสตฺวาทิยนฺติยาฯ

[2148]

จตุนฺนํ วาปิ ติสฺสนฺนํ, เอกปพฺพมฺปิ ยา ปน;

วิตฺถารโต ปเวเสติ, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2149]

อิติ สพฺพปฺปกาเรน, มหาปจฺจริยา ปน;

อภิพฺยตฺตตรํ กตฺวา, อยมตฺโถ วิภาวิโตฯ

[2150]

โทโส ทฺวงฺคุลปพฺเพ วา, นตฺถิ อาพาธการณา;

อธิกมฺปิ ปเวเสตฺวา, ทกสุทฺธิํ กโรนฺติยาฯ

[2151]

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺติ ปกาสิตา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, ตลฆาตสมา มตาฯ

ปญฺจมํฯ

[2152]

ภุญฺชโต ปน ภิกฺขุสฺส, ปานียํ วา วิธูปนํ;

คเหตฺวา อุปติฏฺเฐยฺย, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2153]

คหิตา อุทเกเนว, ขีรตกฺกาทโย รสา;

‘‘พีชนี’’ติ จ ยา กาจิ, วตฺถโกณาทิ วุจฺจติฯ

[2154]

หตฺถปาเส อิธฏฺฐาน-ปจฺจยาปตฺติ ทีปิตา;

ปหารปจฺจยา วุตฺตํ, ขนฺธเก ทุกฺกฏํ วิสุํฯ

[2155]

หตฺถปาสํ ชหิตฺวา วา, อุปติฏฺฐนฺติยา ปน;

ขาทโต ขาทนํ วาปิ, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ

[2156]

น โทโส เทติ ทาเปติ, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

อิทํ เอฬกโลเมน, สมุฏฺฐานํ สมํ มตํฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2157]

วิญฺญตฺวา อามกํ ธญฺญํ, ภชฺชิตฺวา ยทิ ภิกฺขุนี;

โกฏฺเฏตฺวา จ ปจิตฺวา จ, ปาจิตฺติ ปริภุญฺชติฯ

[2158]

น เกวลํ ตุ ธญฺญานํ, คหเณเยว ทุกฺกฏํ;

หรเณปิ จ ธญฺญานํ, ตถา สุกฺขาปเน ปนฯ

[2159]

ภชฺชนตฺถาย ธญฺญานํ, กปลฺลุทฺธนสชฺชเน;

อคฺคิสฺส กรเณ ทพฺพิ-สชฺชเน จ, กปลฺลเกฯ

[2160]

ธญฺญปกฺขิปเน ตตฺถ, ทพฺพิยา ฆฏฺฏโกฏฺฏเน;

ปปฺโผฏนาทิเก สพฺพ-ปโยเค ทุกฺกฏํ ภเวฯ

[2161]

โภชนญฺเจว วิญฺญตฺติ, ปมาณํ อิทเมตฺถ หิ;

วิญฺญตฺวา วา สยํ ตสฺมา, ภชฺชนาทีนิ อญฺญโตฯ

[2162]

วิญฺญาเปตฺวา ปนญฺญาย, ภชฺชนาทีนิ วา สยํ;

การาเปตฺวาปิ กตฺวา วา, อชฺโฌหรติ ยา ปนฯ

[2163]

อชฺโฌหารปโยเคสุ, ตสฺสา ปาจิตฺติโย สิยุํ;

มาตรํ วาปิ ยาจิตฺวา, ปาจิตฺติ ปริภุญฺชติฯ

[2164]

ภชฺชนาทีนิ กตฺวา วา, การาเปตฺวาปิ วา ปน;

อวิญฺญตฺติ สยํ ลทฺธํ, ทุกฺกฏํ ปริภุญฺชติฯ

[2165]

วิญฺญตฺติยา ปนญฺญาย, ลทฺธํ ตาย สยมฺปิ วา;

การาเปตฺวาปิ กตฺวา วา, ตถา อชฺโฌหรนฺติยาฯ

[2166]

เสทกมฺมาทิอตฺถาย, ธญฺญวิญฺญตฺติยา ปน;

ฐเปตฺวา สตฺต ธญฺญานิ, เสสวิญฺญตฺติยาปิ จฯ

[2167]

อนาปตฺตีติ ญาตพฺพํ, ตถา อุมฺมตฺติกาย จ;

ญาตกานมฺปิ ธญฺญํ ตุ, อามกํ น จ วฏฺฏติฯ

[2168]

วินา วิญฺญตฺติยา ลทฺธํ, นวกมฺเมสุ วฏฺฏติ;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, อทฺธานสทิสา มตาฯ

สตฺตมํฯ

[2169]

อุจฺจารํ วาปิ ปสฺสาวํ, สงฺการํ วา วิฆาสกํ;

ฉฑฺเฑยฺย วา ติโรกุฏฺเฏ, ฉฑฺฑาเปยฺย ปเรหิ วาฯ

[2170]

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, ปากาเรปิ อยํ นโย;

ฉฑฺเฑนฺติยา ปเนเกก-มเนกาปตฺติ ทีปิตาฯ

[2171]

เอตานิ ปน วตฺถูนิ, จตฺตาริ สกลานิปิ;

เอเกเนว ปโยเคน, เอกา ฉฑฺเฑนฺติยา สิยาฯ

[2172]

อาณตฺติยมฺปิ เอเสว, นโย เญยฺโย วิภาวินา;

ฉฑฺฑเน ทนฺตกฏฺฐสฺส, ปาจิตฺติ ปริทีปิตาฯ

[2173]

สพฺพตฺถ ปน ภิกฺขุสฺส, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํ;

อวลญฺเชปิ วา ฐาเน, โอโลเกตฺวาปิ วา ปนฯ

[2174]

ฉฑฺเฑนฺติยา อนาปตฺติ, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

สญฺจริตฺตสมุฏฺฐานํ, กฺริยากฺริยมิทํ สิยาฯ

อฏฺฐมํฯ

[2175]

เขตฺเต วา นาฬิเกราทิ-อาราเม วาปิ ยา ปน;

โรปิเม หริตฏฺฐาเน, ยตฺถ กตฺถจิ ภิกฺขุนีฯ

[2176]

ตานิ จตฺตาริ วตฺถูนิ, สเจ ฉฑฺเฑติ วา สยํ;

ฉฑฺฑาเปติ ตถา วุตฺต-นโย อาปตฺตินิจฺฉโยฯ

[2177]

ภุญฺชมานา นิสีทิตฺวา, เขตฺเต ตุ หริเต ตถา;

อุจฺฉุอาทีนิ ขาทนฺตี, คจฺฉนฺตี ปน ตตฺถ ยาฯ

[2178]

ฉฑฺเฑติ ยทิ อุจฺฉิฏฺฐํ, อุทกํ จลกานิ วา;

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, ภิกฺขุโน โหติ ทุกฺกฏํฯ

[2179]

ฉฑฺเฑนฺติยา สิยาปตฺติ, ฐาเน อนฺตมโส ชลํ;

ปิวิตฺวา มตฺถกจฺฉินฺนํ, นาฬิเกรมฺปิ ตาทิเสฯ

[2180]

กสิเต ตุ ปนฏฺฐาเน, พีชนิกฺเขปเน กเต;

น อุฏฺเฐตงฺกุรํ ยาว, สพฺเพสํ ตาว ทุกฺกฏํฯ

[2181]

ลายิตมฺปิ มนุสฺสานํ, เขตฺตํ รกฺขติ เจ ปุน;

โรหนตฺถาย ตตฺถสฺสา, ยถาวตฺถุกเมว หิฯ

[2182]

น โทโส ฉฑฺฑิเต เขตฺเต, สพฺพํ ฉฑฺเฑนฺติยา ปน;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, อฏฺฐเมน สมา มตาฯ

นวมํฯ

[2183]

นจฺจํ วา ปน คีตํ วา, วาทิตํ วาปิ ภิกฺขุนี;

ทสฺสนตฺถาย คจฺเฉยฺย, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2184]

ทสฺสนตฺถาย นจฺจสฺส, คีตสฺส สวนาย จ;

คจฺฉนฺติยา สิยา ตสฺสา, ปทวาเรน ทุกฺกฏํฯ

[2185]

สเจ เอกปโยเคน, โอโลเกนฺตี จ ปสฺสติ;

สุณาติ เตสํ คีตมฺปิ, เอกา ปาจิตฺติ ทีปิตาฯ

[2186]

อญฺญสฺมิมฺปิ ทิสาภาเค, นจฺจํ ปสฺสติ เจ ปน;

สุณาติ อญฺญโต คีตํ, วิสุํ ปาจิตฺติโย สิยุํฯ

[2187]

ปโยคคณนาเยตฺถ, อาปตฺติคณนา สิยา;

นจฺจิตุํ คายิตุํ เนว, สยํ ลภติ ภิกฺขุนีฯ

[2188]

‘‘อญฺญํ นจฺจาติ วาเทหิ’’, อิติ วตฺตุํ น วฏฺฏติ;

‘‘อุปฏฺฐานํ กโรมา’’ติ, วุตฺเต วา สมฺปฏิจฺฉิตุํฯ

[2189]

ตสฺสา ปาจิตฺติ สพฺพตฺถ, ภิกฺขุโน โหติ ทุกฺกฏํ;

‘‘อุปฏฺฐานํ กโรมา’’ติ, วุตฺเต ภิกฺขุนิยา ปนฯ

[2190]

‘‘อุปฏฺฐานํ ปสตฺถ’’นฺติ, วตฺตุเมวํ ตุ วฏฺฏติ;

อาราเมเยว ฐตฺวา วา, ยา ปสฺสติ สุณาติ วาฯ

[2191]

อตฺตโน จ ฐิโตกาสํ, อาคนฺตฺวา จ ปโยชิตํ;

คนฺตฺวา ปสฺสนฺติยา วาปิ, ตถารูปา หิ การณาฯ

[2192]

ปสฺสนฺติยา ตถา มคฺคํ, นจฺจํ ปฏิปเถปิ จ;

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺตาปทาสุปิฯ

[2193]

อิทเมฬกโลเมน, สมุฏฺฐานํ สมํ มตํ;

โลกวชฺชมิทํ ปาป-จิตฺตญฺเจว ติเวทนํฯ

ทสมํฯ

ลสุณวคฺโค ปฐโมฯ

[2194]

ยาธ รตฺตนฺธการสฺมิํ, อปฺปทีเป ปเนกิกา;

สนฺติฏฺฐติ สเจ สทฺธิํ, ปุริเสน จ ภิกฺขุนีฯ

[2195]

ตสฺสา ปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, สทฺธิํ วา สลฺลปนฺติยา;

หตฺถปาสํ สมาคนฺตฺวา, รหสฺสาทวเสน ตุฯ

[2196]

หตฺถปาสํ ชหิตฺวา วา, ปุริสสฺส สเจ ปน;

อชหิตฺวาปิ วา ยกฺข-เปตาทีนมฺปิ ภิกฺขุนีฯ

[2197]

สนฺติฏฺฐติ จ ยา ตสฺสา, ทุกฺกฏํ ปริทีปิตํ;

อนาปตฺติ สเจ โกจิ, ทุติยา วิญฺญุ วิชฺชติฯ

[2198]

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มถญฺญวิหิตาย วา;

เถยฺยสตฺถสมุฏฺฐานํ, กฺริยํ สญฺญาวิโมกฺขกํฯ

ปฐมํฯ

[2199]

ทุติเย ตุ ‘‘ปฏิจฺฉนฺเน, โอกาเส’’ติ อิทํ ปน;

อธิกํ อิตรํ สพฺพํ, ปฐเมน สมํ มตํฯ

ทุติยํฯ

[2200]

ตติเยปิ จตุตฺเถปิ, อปุพฺพํ นตฺถิ กิญฺจิปิ;

สมานํ ปฐเมเนว, สมุฏฺฐานาทินา สหฯ

ตติยจตุตฺถานิฯ

[2201]

ฉทนนฺโต นิสีทิตฺวา, อโนวสฺสปฺปเทสกํ;

อชฺโฌกาเส นิสีทิตฺวา, อุปจารมฺปิ วา สเจฯ

[2202]

อติกฺกเมติ ยา, โหติ, ทุกฺกฏํ ปฐเม ปเท;

ทุติเย จ ปเท ตสฺสา, ปาจิตฺติ ปริยาปุตาฯ

[2203]

ปลฺลงฺกสฺส อโนกาเส, ทุกฺกฏํ สมุทีริตํ;

ตถาปุฏฺเฐ อนาปุฏฺฐ-สญฺญาย วิจิกิจฺฉโตฯ

[2204]

อสํหาริเมนาปตฺติ, คิลานายาปทาสุ วา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, กถิเนน สมา มตาฯ

ปญฺจมํฯ

[2205]

เอกาปตฺติ นิสีทิตฺวา, โหติ คจฺฉนฺติยา ปน;

เอกาว อนิสีทิตฺวา, นิปชฺชิตฺวา วชนฺติยาฯ

[2206]

นิสีทิตฺวา นิปชฺชิตฺวา, โหนฺติ คจฺฉนฺติยา ทุเว;

เสสํ อนนฺตเรเนว, สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2207]

ฉฏฺเฐน สตฺตมํ ตุลฺยํ, อฏฺฐเม นตฺถิ กิญฺจิปิ;

วตฺตพฺพํ ติสมุฏฺฐานํ, สจิตฺตํ ทุกฺขเวทนํฯ

สตฺตมฏฺฐมานิฯ

[2208]

นิรยพฺรหฺมจริเยหิ, อตฺตานํ วา ปรมฺปิ วา;

อภิสเปยฺย ปาจิตฺติ, วาจโต วาจโต สิยาฯ

[2209]

ฐเปตฺวา นิรยญฺเจว, พฺรหฺมจริยญฺจ ยา ปน;

‘‘สุนขี สูกรี กากี, กาณา กุณี’’ติอาทินาฯ

[2210]

อกฺโกสติ จ วาจาย, วาจายาปตฺติ ทุกฺกฏํ;

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, เสสาย ติกทุกฺกฏํฯ

[2211]

ปุรกฺขตฺวา วทนฺตีน-มตฺถธมฺมานุสาสนิํ;

อนาปตฺตฏฺฐเมเนว, สมุฏฺฐานาทโย สมาฯ

นวมํฯ

[2212]

โรทนฺติยา วธิตฺวา วา, ปาจิตฺติ ปริทีปิตา;

ทฺวีสุ เตสุ ปเนเกกํ, ทุกฺกฏํ ตุ กโรนฺติยาฯ

[2213]

เสสมุตฺตานเมเวตฺถ, สมุฏฺฐานาทโย ปน;

ธุรนิกฺเขปตุลฺยาว, กฺริยามตฺตํ วิเสสกํฯ

ทสมํฯ

อนฺธการวคฺโค ทุติโยฯ

[2214]

นฺหายติ นคฺคา ยา ปน หุตฺวา;

สพฺพปโยเค ทุกฺกฏมสฺสา;

ตสฺส จ โวสาเน ชินวุตฺตํ;

ภิกฺขุนิ โทสํ สา สมุเปติฯ

[2215]

อจฺฉินฺนจีวรา นฏฺฐ-จีวรา อาปทาสุ วา;

น โทเสฬกโลเมน, สมุฏฺฐานาทโย สมาฯ

ปฐมํฯ

[2216]

ทุติเย ปน วตฺตพฺพํ, อปุพฺพํ นตฺถิ กิญฺจิปิ;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, สญฺจริตฺตสมา มตาฯ

ทุติยํฯ

[2217]

ทุสฺสิพฺพิตํ วิสิพฺเพตฺวา, สิพฺพนตฺถาย จีวรํ;

อนนฺตราย ตํ ปจฺฉา, ยา น สิพฺเพยฺย ภิกฺขุนีฯ

[2218]

ฐเปตฺวา จตุปญฺจาหํ, ‘‘น สิพฺพิสฺสามฺยห’’นฺติ หิ;

ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺเตว, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2219]

ปจฺฉา สิพฺพติ ปาจิตฺติ, นิกฺขิปิตฺวา ธุรํ สเจ;

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, เสสาย ติกทุกฺกฏํฯ

[2220]

วุตฺตํ อุภินฺนมญฺญสฺมิํ, ปริกฺขาเร ตุ ทุกฺกฏํ;

อนาปตฺติ คิลานาย, อนฺตราเยปิ วา สติฯ

[2221]

อติกฺกเมติ ปญฺจาหํ, กโรนฺตี วาปิ จีวรํ;

ธุรนิกฺเขปนํ นาม, สมุฏฺฐานมิทํ มตํฯ

ตติยํฯ

[2222]

ปญฺจาหิกํ ตุ สงฺฆาฏิ-จารํ ยาติกฺกเมยฺย หิ;

โหติ ปาจิตฺติยาปตฺติ, ฉฏฺเฐ ตสฺสารุณุคฺคเมฯ

[2223]

เอกสฺมิํ จีวเร เอกา, ปญฺจ ปญฺจสุ ทีปิตา;

ติจีวรญฺจ สํกจฺจิ, ทกสาฏีติ ปญฺจ ตุฯ

[2224]

ติกปาจิตฺติ ปญฺจาหา-นติกฺกนฺเต ทฺวิทุกฺกฏํ;

ปญฺจเม ทิวเส ปญฺจ, จีวรานิ นิเสวติฯ

[2225]

โอตาเปติ คิลานาย, อนาปตฺติปทาสุปิ;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, กถิเนน สมา มตาฯ

จตุตฺถํฯ

[2226]

คเหตฺวา ยา อนาปุจฺฉา, สงฺกเมตพฺพจีวรํ;

ปริภุญฺชติ อญฺญิสฺสา, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2227]

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, เสสาย ติกทุกฺกฏํ;

อจฺฉินฺนจีวรา นฏฺฐ-จีวรา อาปทาสุ วาฯ

[2228]

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺติ ปกาสิตา;

กถิเนน สมุฏฺฐานํ, ตุลฺยเมตํ กฺริยากฺริยํฯ

ปญฺจมํฯ

[2229]

ยา หิ ภิกฺขุนิ สงฺฆสฺส, ลภิตพฺพํ ตุ จีวรํ;

นิวาเรติ สเจ ตสฺสา, ปาจิตฺติ ปริทีปเยฯ

[2230]

คณสฺสาปิ จ เอกิสฺสา, ลาเภ อาปตฺติ ทุกฺกฏํ;

ตเถวญฺญํ ปริกฺขารํ, นิวาเรติ สเจ ปนฯ

[2231]

อานิสํสํ นิทสฺเสตฺวา, นิวาเรติ น โทสตา;

อทินฺนาทานตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย มตาฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2232]

จีวรานํ วิภงฺคํ ยา, ปฏิเสเธยฺย ธมฺมิกํ;

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, ทุกฺกฏํ ปริทีปิตํฯ

[2233]

อธมฺเม ธมฺมสญฺญาย, อุโภ เวมติกาย วา;

อานิสํสํ นิทสฺเสตฺวา, ปฏิเสเธนฺติยา ปนฯ

[2234]

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺติ ปกาสิตา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, อนนฺตรสมา มตาฯ

สตฺตมํฯ

[2235]

นิวาสนูปคํ วาปิ, ตถา ปารุปนูปคํ;

กปฺปพินฺทุกตํ กิญฺจิ, มุญฺจิตฺวา สหธมฺมิเกฯ

[2236]

ปิตโรปิ ปนญฺญสฺส, ทเทยฺย ยทิ จีวรํ;

ยสฺส กสฺสจิ ตสฺสาปิ, ปาจิตฺติ ปริยาปุตาฯ

[2237]

คณนาย วเสเนตฺถ, จีวรานํ ตุ ตา ปน;

ปาจิตฺติโย คเณตพฺพา, ภิกฺขุโน ทุกฺกฏํ สิยาฯ

[2238]

ตาวกาลิกมญฺเญส-มนาปตฺติ ททาติ เจ;

สญฺจริตฺตสมา วุตฺตา, สมุฏฺฐานาทโย นยาฯ

อฏฺฐมํฯ

[2239]

จีวรสฺส วิภงฺคํ ยา, นิเสเธตฺวาน จีวเร;

กาลํ อติกฺกเมยฺยสฺสา, ทุพฺพลาสาย โทสตาฯ

[2240]

อทุพฺพเล ตุ จีวเร, สุทุพฺพลนฺติ เจตสา;

อุโภสุ กงฺขิตาย วา, อโวจ ทุกฺกฏํ ชิโนฯ

[2241]

อานิสํสํ นิทสฺเสตฺวา, นิวาเรติ น โทสตา;

อทินฺนาทานตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย มตาฯ

นวมํฯ

[2242]

ธมฺมิกํ กถินุทฺธารํ, ยา นิวาเรยฺย ภิกฺขุนี;

ตสฺสา ปาจิตฺติยาปตฺติ, มุนินฺเทน ปกาสิตาฯ

[2243]

อานิสํโส มหา โหติ, ยสฺส อตฺถารมูลโก;

อุทฺธารมูลโก อปฺโป, น ทาตพฺโพ ปนีทิโสฯ

[2244]

อานิสํโส มหา โหติ, ยสฺส อุพฺภารมูลโก;

อตฺถารมูลโก อปฺโป, ทาตพฺโพ เอวรูปโกฯ

[2245]

ตถา สมานิสํโสปิ, สทฺธาปาลนการณา;

อานิสํสํ นิทสฺเสตฺวา, ปฏิเสเธติ วฏฺฏติฯ

[2246]

เสสํ ปน อเสเสน, สตฺตเมน สมํ มตํ;

สมุฏฺฐานาทินา สทฺธิํ, อปุพฺพํ นตฺถิ กิญฺจิปิฯ

ทสมํฯ

นคฺควคฺโค ตติโยฯ

[2247]

เอกาย ตุ นิปนฺนาย, อปรา วา นิปชฺชตุ;

นิปชฺเชยฺยุํ สเหว ทฺเว, ทฺวินฺนํ ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2248]

อาปตฺติพหุกา เญยฺยา, ปุนปฺปุนํ นิปชฺชเน;

เอกาย จ นิปนฺนาย, สเจ เอกา นิสีทติฯ

[2249]

อุโภ วาปิ นิสีทนฺติ, สมํ, อุมฺมตฺติกาย วา;

อนาปตฺติ สมุฏฺฐานํ, เอฬเกน สมํ มตํฯ

ปฐมํฯ

[2250]

ปาวารกฏสาราทิํ, สนฺถริตฺวา ปเนกกํ;

สํหาริเมสุ เตเนว, ปารุปิตฺวา สเจ ปนฯ

[2251]

นิปชฺชนฺติ สเหว ทฺเว, ตาสํ ปาจิตฺติยํ สิยา;

เอกสฺมิํ ทุกฺกฏํ ทฺวินฺนํ, วุตฺตํ ตุ ทฺวิกทุกฺกฏํฯ

[2252]

ววตฺถานํ นิทสฺเสตฺวา, นิปชฺชนฺติ สเจ ปน;

น โทสุมฺมตฺติกาทีนํ, เสสํ ตุลฺยํ ปนาทินาฯ

ทุติยํฯ

[2253]

ปุรโต จ อนาปุจฺฉา, ยทิ จงฺกมนาทโย;

กเรยฺย ปน ปาจิตฺติ, อญฺญิสฺสาผาสุการณาฯ

[2254]

นิวตฺตนานํ คณนาย ตสฺสา;

ปาจิตฺติยานํ คณนา จ เญยฺยา;

ปโยคโตเยว ภวนฺติ โทสา;

นิปชฺชนฏฺฐานนิสีทนานํฯ

[2255]

อุทฺเทสาทีสุ ปาจิตฺติ, ปทานํ คณนาวสา;

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, เสสาย ติกทุกฺกฏํฯ

[2256]

น จ อผาสุกามาย, อาปุจฺฉา ปุรโต ปน;

ตสฺสา จงฺกมนาทีนิ, อนาปตฺติ กโรนฺติยาฯ

[2257]

อทินฺนาทานตุลฺยาว , สมุฏฺฐานาทโย นยา;

กฺริยากฺริยมิทํ ปาป- มานสํ ทุกฺขเวทนํฯ

ตติยํฯ

[2258]

สยํ อนนฺตรายา ยา, ทุกฺขิตํ สหชีวินิํ;

นุปฏฺฐาเปยฺย จญฺญาย, นุปฏฺเฐยฺย สยมฺปิ วาฯ

[2259]

ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺเตว, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยา;

อนฺเตวาสินิยา วาปิ, ทุกฺกฏํ อิตราย วาฯ

[2260]

อนาปตฺติ คิลานาย, คเวสิตฺวาลภนฺติยา;

อาปทุมฺมตฺติกาทีนํ, ธุรนิกฺเขปโนทยํฯ

จตุตฺถํฯ

[2261]

สกํ ปุคฺคลิกํ ทตฺวา, สกวาฏํ อุปสฺสยํ;

สยํ อุปสฺสยา ตมฺหา, นิกฺกฑฺฒติ สเจ ปนฯ

[2262]

เอเกเนว ปโยเคน, ทฺวาราทีสุ พหูนิปิ;

ตํ นิกฺกฑฺฒนฺติยา ตสฺสา, เอกํ ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2263]

ปโยคคณนาเยตฺถ, ปาจิตฺติคณนา มตา;

อาณตฺติยมฺปิ เอเสว, นโย วุตฺโต มเหสินาฯ

[2264]

‘‘เอตฺตกาว อิมํ ทฺวารา, นิกฺกฑฺฒาหี’’ติ ภาสติ;

เอกายาณตฺติยา ทฺวาร-คณนาปตฺติโย สิยุํฯ

[2265]

ทุกฺกฏํ อกวาฏมฺหา, เสสาย ติกทุกฺกฏํ;

อุภินฺนํ ปน สพฺพตฺถ, ปริกฺขาเรสุ ทุกฺกฏํฯ

[2266]

เสสเมตฺถ อเสเสน, สมุฏฺฐานาทินา สห;

สงฺฆิกา หิ วิหารสฺมา, นิกฺกฑฺฒนสมํ มตํฯ

ปญฺจมํฯ

[2267]

ฉฏฺเฐ ปนิธ วตฺตพฺพํ, อปุพฺพํ นตฺถิ กิญฺจิปิ;

สิกฺขาปเทนริฏฺฐสฺส, สทิโสว วินิจฺฉโยฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2268]

สาสงฺกสมฺมเต อนฺโต-รฏฺเฐ ภิกฺขุนิยา ปน;

จรนฺติยา สิยาปตฺติ, วินา สตฺเถน จาริกํฯ

[2269]

คามนฺตรปเวเส จ, อรญฺเญ อทฺธโยชเน;

ปาจิตฺติยนโย เญยฺโย, ภิกฺขุนา วินยญฺญุนาฯ

[2270]

น โทโส สห สตฺเถน, เขมฏฺฐานาปทาสุ วา;

อิทํ เอฬกโลเมน, สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

สตฺตมํฯ

[2271]

อฏฺฐเม นวเม วาปิ, อนุตฺตานํ น วิชฺชติ;

สตฺตเมน สมานานิ, สมุฏฺฐานาทินา สหฯ

อฏฺฐมนวมานิฯ

[2272]

ปาจิตฺติ ธุรนิกฺเขเป, ‘‘น คมิสฺสามฺยห’’นฺติ จ;

กตฺวา จ ธุรนิกฺเขปํ, ปจฺฉา คจฺฉนฺติยา ตถาฯ

[2273]

โยชนานิ ปวาเรตฺวา, ปญฺจ คนฺตุมฺปิ วฏฺฏติ;

ฉสุ วตฺตพฺพเมวตฺถิ, กินฺนุ นามิธ ตํ สิยาฯ

[2274]

ตีณิ คนฺตฺวา จ เตเนว, ปจฺจาคนฺตุํ น วฏฺฏติ;

อญฺเญน ปน มคฺเคน, ปจฺฉาคจฺฉติ วฏฺฏติฯ

[2275]

อนาปตฺตนฺตรายสฺมิํ, ตสฺสา ทสวิเธ สติ;

อาปทาสุ คิลานาย, อลาเภ ทุติยาย วาฯ

[2276]

ราชโจรมนุสฺสคฺคิ-โตยวาฬสรีสปา;

มนุสฺสชีวิตพฺรหฺม-จริยสฺสนฺตรายิกาฯ

[2277]

สมุฏฺฐานาทินา ตุลฺยํ, ปฐมนฺติมวตฺถุนา;

อยเมว วิเสโส หิ, อกฺริยํ ทุกฺขเวทนํฯ

ทสมํฯ

ตุวฏฺฏวคฺโค จตุตฺโถฯ

[2278]

ราชาคารํ จิตฺตาคารํ, อารามํ กีฬุยฺยานํ วา;

กีฬาวาปิํ นานาการํ, ทฏฺฐุํ คจฺฉนฺตินํ ตานิฯ

[2279]

นิทฺทิฏฺฐํ มุนินา ตาสํ, ทุกฺกฏํ ตุ ปเท ปเท;

ปทํ อนุทฺธริตฺวาว, สเจ ปสฺสนฺติ ปญฺจปิฯ

[2280]

เอกาเยว ปนาปตฺติ, ปาจิตฺติ ปริทีปิตา;

คนฺตฺวา ปสฺสนฺติ เจ ตํ ตํ, ปาเฏกฺกาปตฺติโย สิยุํฯ

[2281]

ปโยคพหุตายาปิ, ปาจิตฺติพหุตา สิยา;

ภิกฺขุสฺส ปน สพฺพตฺถ, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ

[2282]

อวเสโส อนาปตฺติ-กถามคฺควินิจฺฉโย;

นจฺจทสฺสนตุลฺโยว, สมุฏฺฐานาทินา สหฯ

ปฐมํฯ

[2283]

อาสนฺทิํ วา ปลฺลงฺกํ วา, มาณนาตีตํ วาฬูเปตํ;

เสวนฺตีนํ ยาสํ ตาสํ, ปาจิตฺตาปตฺติํ สตฺถาหฯ

[2284]

นิสีทนสฺสาปิ นิปชฺชนสฺส;

ปโยคพาหุลฺลวเสน โหติ;

อิจฺเจวมจฺจนฺตยเสน วุตฺตา;

ปาจิตฺติยานํ คณนา ปเนวํฯ

[2285]

ปาเท อาสนฺทิยา เฉตฺวา, ภิตฺวา ปลฺลงฺกวาฬเก;

อนาปตฺติ สมุฏฺฐาน-มนนฺตรสมํ มตํฯ

ทุติยํฯ

[2286]

ฉนฺนํ อญฺญตรํ สุตฺตํ, ยทิ กนฺตติ ภิกฺขุนี;

ยตฺตกํ อญฺฉิตํ หตฺถา, ตสฺมิํ ตกฺกมฺหิ เวฐิเตฯ

[2287]

เอกา ปาจิตฺติ นิทฺทิฏฺฐา, สุตฺตกนฺตนโต ปน;

สพฺพปุพฺพปโยเคสุ, ทุกฺกฏํ หตฺถวารโตฯ

[2288]

น โทโส กนฺติตํ สุตฺตํ, ปุน กนฺตนฺติยา ปน;

อิทํ เอฬกโลเมน, สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

ตติยํฯ

[2289]

โกฏฺฏนํ ตณฺฑุลานํ ตุ, อาทิํ กตฺวาน ทุกฺกฏํ;

สพฺพปุพฺพปโยเคสุ, เวยฺยาวจฺจํ กโรนฺติยาฯ

[2290]

ภาชนานิ คเณตฺวาว, ปาจิตฺติ ยาคุอาทิสุ;

ขชฺชกาทีสุ รูปานํ, คณนาย หิ ทีปเยฯ

[2291]

สเจ มาตาปิตูนมฺปิ, อาคตานํ ปนตฺตโน;

กิญฺจิ กมฺมํ อกาเรตฺวา, กิญฺจิ กาตุํ น วฏฺฏติฯ

[2292]

สงฺฆสฺส ยาคุปาเน วา, สงฺฆภตฺเตปิ วา ตถา;

เจติยสฺส จ ปูชาย, เวยฺยาวจฺจกรสฺส วาฯ

[2293]

อตฺตโน จ อนาปตฺติ, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, ตติเยน สมา มตาฯ

จตุตฺถํฯ

[2294]

ปาจิตฺติ ธุรนิกฺเขเป, ยถา จีวรสิพฺพเน;

ตถา อิธ ปเนกาหํ, ปริหาโร น ลพฺภติฯ

[2295]

เสสํ วุตฺตนเยเนว, ตตฺถ จีวรสิพฺพเน;

สมุฏฺฐานาทินา สทฺธิํ, เวทิตพฺพํ วิภาวินา;

ปญฺจมํฯ

[2296]

กาเยน กายพทฺเธน, ตถา นิสฺสคฺคิเยน วา;

คิหีนํ ปน ยํ กิญฺจิ, ทนฺตโปโนทกํ วินาฯ

[2297]

อชฺโฌหรณิยํ อญฺญํ, อญฺเญสํ ตุ ททาติ ยา;

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, ฐเปตฺวา สหธมฺมิเกฯ

[2298]

ทนฺตกฏฺโฐทเก วุตฺตํ, ทุกฺกฏํ มุนินา อิธ;

ยา น เทติ จ ทาเปติ, นิกฺขมิตฺวาปิ เทนฺติยาฯ

[2299]

เทติ พาหิรเลปํ วา, น โทสุมฺมตฺติกาย วา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, ตติเยน สมา มตาฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2300]

อทตฺวา ปริภุญฺเชยฺย, ยา จาวสถจีวรํ;

ทิวเส ตุ จตุตฺเถ ตํ, โธวิตฺวา ปุน จีวรํฯ

[2301]

สามเณราย วา อนฺต-มโส อุตุนิยา สเจ;

ตสฺสา ปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, ติกปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2302]

ตสฺสา นิสฺสชฺชิเต ตสฺมิํ, วุตฺตํ ตุ ทฺวิกทุกฺกฏํ;

อุตุนีนํ อภาเว ตุ, อญฺญาสํ ปุน ปริยเยฯ

[2303]

อจฺฉินฺนจีวราทีน-มนาปตฺตาปทาสุปิ;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, กถิเนน สมา มตาฯ

สตฺตมํฯ

[2304]

อทตฺวา รกฺขณตฺถาย, วิหารํ สกวาฏกํ;

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, จาริกํ ปกฺกมนฺติยาฯ

[2305]

อตฺตโน คามโต อญฺญํ, คามํ คจฺฉนฺติยา ปน;

ปริกฺขิตฺตวิหารสฺส, ปริกฺเขปมฺปิ วา ตถาฯ

[2306]

อิตรสฺสุปจารํ วา, ปฐเมน ปเทน ตํ;

ทุกฺกฏํ สมติกฺกนฺเต, ปาจิตฺติ ทุติเยน ตุฯ

[2307]

อกวาฏพนฺธนสฺมิํ, ทุกฺกฏํ ปริทีปิตํ;

อนฺตราเย อนาปตฺติ, ชคฺคิกํ อลภนฺติยาฯ

[2308]

อาปทาสุ คิลานาย, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, กถิเนน สมา มตาฯ

อฏฺฐมํฯ

[2309]

หตฺถิอสฺสรถาทีหิ, สํยุตฺตํ สิปฺปเมว วา;

ปรูปฆาตกํ มนฺตา-คทโยคปฺปเภทกํฯ

[2310]

ปริยาปุเณยฺย เจ กิญฺจิ, ยสฺส กสฺสจิ สนฺติเก;

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, ปทาทีนํ วเสนิธฯ

[2311]

เลเข ปน อนาปตฺติ, ธารณาย จ คุตฺติยา;

ปริตฺเตสุ จ สพฺเพสุ, ตถา อุมฺมตฺติกาย วาฯ

นวมํฯ

[2312]

ทสเม นตฺถิ วตฺตพฺพํ, นวเมน สมํ อิทํ;

สมุฏฺฐานาทโย ทฺวินฺนํ, ปทโสธมฺมสาทิสาฯ

ทสมํฯ

จิตฺตาคารวคฺโค ปญฺจโมฯ

[2313]

สภิกฺขุกํ ปนารามํ, ชานิตฺวา ปวิสนฺติยา;

อนาปุจฺฉาว ยํ กิญฺจิ, ปาจิตฺติ ปริยาปุตาฯ

[2314]

สเจ อนฺตมโส รุกฺข-มูลสฺสปิ จ ภิกฺขุนี;

อนาปุจฺฉา ปริกฺเขปํ, อติกฺกาเมติ ยา ปนฯ

[2315]

อุปจาโรกฺกเม วาปิ, อปริกฺขิตฺตกสฺส ตุ;

ทุกฺกฏํ ปฐเม ปาเท, ปาจิตฺติ ทุติเย สิยาฯ

[2316]

อภิกฺขุเก สภิกฺขูติ, สญฺญาย ปนุโภสุปิ;

ชาตกงฺขาย วา ตสฺสา, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ

[2317]

ปฐมํ ปวิสนฺตีนํ, ตาสํ สีสานุโลกิกา;

ตา สนฺนิปติตา ยตฺถ, ตาสํ คจฺฉติ สนฺติกํฯ

[2318]

สนฺตํ ภิกฺขุํ ปนาปุจฺฉา, มคฺโค วารามมชฺฌโต;

เตน คจฺฉนฺติยา วาปิ, อาปทาสุ วิสนฺติยาฯ

[2319]

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺติ ปกาสิตา;

ธุรนิกฺเขปตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย นยาฯ

ปฐมํฯ

[2320]

อกฺโกเสยฺย จ ยา ภิกฺขุํ, ปริภาเสยฺย วา ปน;

ติกปาจิตฺติยํ ตสฺสา, เสเส จ ติกทุกฺกฏํฯ

[2321]

ปุรกฺขตฺวา วทนฺตีน-;

มตฺถธมฺมานุสาสนิํ;

น โทโสมสวาเทน;

ตุลฺโย เสสนโย มโตฯ

ทุติยํฯ

[2322]

ยา สงฺฆํ ปริภาเสยฺย, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยา;

เอกํ สมฺพหุลา วาปิ, ตเถว อิตราย วาฯ

[2323]

ปริภาสนฺติยา ตสฺสา, ทุกฺกฏํ ปริทีปิตํ;

เสสํ อนนฺตเรเนว, สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

ตติยํฯ

[2324]

นิมนฺติตาปิ วา สเจ, ปวาริตาปิ วา ปน;

นิมนฺตนปวารณา, อุโภปิ วุตฺตลกฺขณาฯ

[2325]

ปุเรภตฺตํ ตุ ยาคุญฺจ, ฐเปตฺวา กาลิกตฺตยํ;

ยา จชฺโฌหรณตฺถาย, ยํ กิญฺจิ ปน อามิสํฯ

[2326]

ปฏิคฺคณฺหาติ เจ ตสฺสา, คหเณ ทุกฺกฏํ สิยา;

อชฺโฌหารวเสเนตฺถ, ปาจิตฺติ ปริทีปิตาฯ

[2327]

กาลิกานิ จ ตีเณว, อาหารตฺถาย คณฺหติ;

คหเณ ทุกฺกฏํ วุตฺตํ, ตถา อชฺโฌหรนฺติยาฯ

[2328]

นิมนฺติตา ยา ปน อปฺปวาริตา;

สเจปิ ยาคุํ ปิวตีธ วฏฺฏติ;

ตถา กเถตฺวา ปุน สามิกสฺส วา;

สเจปิ สา ภุญฺชติ อญฺญโภชนํฯ

[2329]

กาลิกานิ จ ตีเณว, ปจฺจเย สติ ภุญฺชติ;

ตถา อุมฺมตฺติกาทีนํ, อนาปตฺติ ปกาสิตาฯ

[2330]

สมุฏฺฐานมิทํ ตุลฺยํ, อทฺธาเนน กฺริยากฺริยํ;

นิมนฺติตา อนาปุจฺฉา, สามิํ ภุญฺชติ เจ ปนฯ

[2331]

กปฺปิยํ ปน กาเรตฺวา, อกาเรตฺวาปิ วา ยทิ;

ปริภุญฺชติ ยา ตสฺสา, ปาจิตฺติ กฺริยโต สิยาฯ

จตุตฺถํฯ

[2332]

ภิกฺขุนีนํ อวณฺณํ วา, ปาจิตฺติ กุลสนฺติเก;

กุลสฺสาวณฺณนํ วาปิ, ภิกฺขุนีนํ วทนฺติยาฯ

[2333]

สนฺตํ ภาสนฺติยา โทสํ, น โทสุมฺมตฺติกาย วา;

โอมสวาทตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย นยาฯ

ปญฺจมํฯ

[2334]

อทฺธโยชนโต โอเร, ภิกฺขุ โอวาททายโก;

น วสติ สเจ มคฺโค, อเขโม วา สเจ สิยาฯ

[2335]

อยํ อภิกฺขุโก นาม, อาวาโส ปน ตตฺถ หิ;

อุปคจฺฉนฺติยา วสฺสํ, อาปตฺติ อรุณุคฺคเมฯ

[2336]

ปกฺกนฺตา ปกฺขสงฺกนฺตา, วิพฺภนฺตา วา มตาปิ วา;

วสฺสํ อุปคตา ภิกฺขู, อนาปตฺตาปทาสุปิฯ

[2337]

เสโส เญยฺโย กถามคฺโค;

ภิกฺขุโนวาทโก ปน;

อิทํ เอฬกโลเมน;

สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2338]

ยา ภิกฺขุนุภโตสงฺเฆ, วสฺสํวุฏฺฐา ตโต ปุน;

‘‘นาหํ ปวาเรสฺสามี’’ติ, สา นิกฺขิปติ เจ ธุรํฯ

[2339]

ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺตสฺมิํ, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยา;

สติ วา อนฺตรายสฺมิํ, คิลานายาปทาสุปิฯ

[2340]

ปริเยสิตฺวาปิ วา ภิกฺขุํ, น โทโส อลภนฺติยา;

อิทํ ตุ ธุรนิกฺเขป-สมุฏฺฐานมุทีริตํฯ

สตฺตมํฯ

[2341]

‘‘โอวาทาทีนมตฺถาย, น คจฺฉิสฺสามฺยห’’นฺติ หิ;

ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺตสฺมิํ, ปาจิตฺติ ปริทีปเยฯ

[2342]

สทิสํ ตุ สมุฏฺฐานํ, ปฐมนฺติมวตฺถุนา;

อกฺริยํ โลกวชฺชญฺจ, กายิกํ ทุกฺขเวทนํฯ

อฏฺฐมํฯ

[2343]

‘‘น ยาจิสฺสามิ โอวาทํ, น ปุจฺฉิสฺสามุโปสถํ’’;

อิจฺเจวํ ปน นิกฺขิตฺเต, ธุเร ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2344]

สติ วา อนฺตรายสฺมิํ, คิลานายาปทาสุ วา;

น โทโส ปริเยสิตฺวา, ทุติยํ อลภนฺติยาฯ

[2345]

อฏฺฐเมปิ อนาปตฺติ, เอวเมว ปกาสิตา;

อิทํ ตุ ธุรนิกฺเขป-สมุฏฺฐานมุทีริตํฯ

นวมํฯ

[2346]

ปสาเข ปน สญฺชาตํ, คณฺฑํ รุจิตเมว วา;

อนาปุจฺฉาว สงฺฆํ วา, คณํ เอเกน เอกิกาฯ

[2347]

‘‘ภินฺท ผาเลหิ โธวา’’ติ, สพฺพาเนวาณาเปนฺติยา;

กเตสุ ทุกฺกฏานิจฺฉ, ตสฺสา ปาจิตฺติโย ฉ จฯ

[2348]

‘‘ยเมตฺถ อตฺถิ กาตพฺพํ, ตํ สพฺพํ ตฺวํ กโรหิ’’ติ;

อาณาเปติ สเจ เอวํ, โส จ สพฺพํ กโรติ เจฯ

[2349]

เอกาย ปน วาจาย, ทุกฺกฏานิ ปนจฺฉ จ;

ตสฺสา ปาจิตฺติยจฺฉกฺกํ, ทฺวาทสาปตฺติโย สิยุํฯ

[2350]

เภทนาทีสุ เอกํ สา, อาณาเปติ สเจ ปน;

โส กโรติ จ สพฺพานิ, เอกํ ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2351]

อาปุจฺฉิตฺวาปิ วา วิญฺญุํ, คเหตฺวา ทุติยมฺปิ วา;

เภทนาทีนิ สพฺพานิ, การาเปติ สเจ ปนฯ

[2352]

ตสฺสา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺติ ปกาสิตา;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, กถิเนน สมา มตาฯ

ทสมํฯ

อารามวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

[2353]

คณํปริเยสนาทิสฺมิํ, คพฺภินิํ วุฏฺฐเปนฺติยา;

ญตฺติยา กมฺมวาจาหิ, อุปชฺฌายาย ทุกฺกฏํฯ

[2354]

กมฺมวาจาย โอสาเน, ปาจิตฺติ ปริยาปุตา;

ตถา คพฺภินิสญฺญาย, น จ คพฺภินิยา ปนฯ

[2355]

อุโภ สญฺชาตกงฺขาย, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํ;

ตถาจรินิยา ตสฺสา, คณสฺสาปิ จ ทีปิตํฯ

[2356]

ทฺวีสฺวคพฺภินิสญฺญาย, น โทสุมฺมตฺติกาย วา;

อทินฺนาทานตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย นยาฯ

ปฐมํฯ

[2357]

ทุติเย นตฺถิ วตฺตพฺพํ, ปฐเมน สมํ มตํ;

สมุฏฺฐานาทินา สทฺธิํ, นตฺถิ กาจิ วิเสสตาฯ

ทุติยํฯ

[2358]

ฉสฺวสิกฺขิตสิกฺขํ ตุ, สิกฺขมานญฺหิ ภิกฺขุนี;

ทฺเว วสฺสานิ สิยาปตฺติ, วุฏฺฐาเปยฺย สเจ ปนฯ

[2359]

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, ธมฺมกมฺเม ตุ สตฺถุนา;

อธมฺเม ปน กมฺมสฺมิํ, ทีปิตํ ติกทุกฺกฏํฯ

[2360]

ฉสุ สิกฺขิตสิกฺขํ ยา, ทฺเว วสฺสานิ อขณฺฑโต;

วุฏฺฐาเปติ อนาปตฺติ, ตถา อุมฺมตฺติกาย วาฯ

[2361]

อิมา หิ ฉ จ สิกฺขาโย, สฏฺฐิวสฺสาปิ เจ ปน;

ปพฺพชฺชาย ปทาตพฺพา, อทตฺวา น จ การเยฯ

ตติยํฯ

[2362]

จตุตฺเถ นตฺถิ วตฺตพฺพํ, อิธ สงฺเฆน สมฺมตํ;

สิกฺขมานมนาปตฺติ, โหติ ตํ วุฏฺฐเปนฺติยาฯ

[2363]

อทินฺนา ปฐมํ โหติ, สเจ วุฏฺฐานสมฺมุติ;

ตตฺถาปิ จ ปทาตพฺพา, อุปสมฺปทมาฬเกฯ

[2364]

ตติยญฺจ จตุตฺถญฺจ, สมุฏฺฐานาทินา ปน;

ปฐเมน สมํ เญยฺยํ, จตุตฺถํ ตุ กฺริยากฺริยํฯ

จตุตฺถํฯ

[2365]

อูนทฺวาทสวสฺสํ ตุ, กญฺจิ คิหิคตํ ปน;

ปริปุณฺณาติ สญฺญาย, น โทโส วุฏฺฐเปนฺติยาฯ

[2366]

โหติ วานุปสมฺปนฺนา, อุปสมฺปาทิตาปิ สา;

อเสเสน จ เสสํ ตุ, ปฐเมน สมํ มตํฯ

ปญฺจมํฯ

[2367]

ฉฏฺฐํ ตุ ตติเย วุตฺต-นเยเนว วิภาวเย;

สตฺตมมฺปิ ตถา สพฺพํ, จตุตฺเถน สมํ มตํฯ

ฉฏฺฐสตฺตมานิฯ

[2368]

ยํ ตุวฏฺฏกวคฺคสฺมิํ, ทุกฺขิตํ สหชีวินิํ;

วุตฺตํ เตน สมํ เญยฺยํ, อฏฺฐมํ น วิเสสตาฯ

อฏฺฐมํฯ

[2369]

ทฺเว วสฺสานิ จ ยา กาจิ, วุฏฺฐาปิตปวตฺตินิํ;

นานุพนฺเธยฺย เจ ตสฺสา, ปาจิตฺติ ปริยาปุตาฯ

[2370]

‘‘ทฺเว วสฺสานิ อหํ นานุ-พนฺธิสฺสามี’’ติ เจ ปน;

ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺตสฺมิํ, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2371]

ตญฺจ พาลมลชฺชิํ วา, คิลานายาปทาสุ วา;

นานุพนฺธนฺติยา ตสฺสา, น โทสุมฺมตฺติกาย วาฯ

[2372]

สมุฏฺฐานาทโย ตุลฺยา, ปฐมนฺติมวตฺถุนา;

อิทํ ปนากฺริยํ วุตฺตํ, เวทนา ทุกฺขเวทนาฯ

นวมํฯ

[2373]

วุฏฺฐาเปตฺวา ตุ ยา กาจิ, ภิกฺขุนี สหชีวินิํ;

ตํ คเหตฺวา น คจฺเฉยฺย, น จญฺญํ อาณาเปยฺย เจฯ

[2374]

ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺตสฺมิํ, ตสฺสา ปาจิตฺติยํ สิยา;

สติ วา อนฺตรายสฺมิํ, ทุติยํ อลภนฺติยาฯ

[2375]

อาปทาสุ คิลานาย, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

น โทโส ธุรนิกฺเขป-สมุฏฺฐานมิทํ ปนฯ

ทสมํฯ

คพฺภินิวคฺโค สตฺตโมฯ

[2376]

กุมาริภูตวคฺคสฺส, ปฐมาทีนิ ตีณิปิ;

คิหิคเตหิ ตีเหว, สทิสานีติ นิทฺทิเสฯ

[2377]

ยา มหูปปทา ทฺเว ตุ, สิกฺขมานา ปนาทิโต;

‘‘คตา วีสติวสฺสา’’ติ, วิญฺญาตพฺพา วิภาวินาฯ

[2378]

สเจ คิหิคตา โหนฺติ, น จ วา ปุริสํ คตา;

‘‘สิกฺขมานา’’ติ วตฺตพฺพา, ตา หิ สมฺมุติอาทิสุฯ

[2379]

น ตา ‘‘กุมาริภูตา’’ติ, ตถา ‘‘คิหิคตา’’ติ วา;

วตฺตพฺพา ปนุโภเปตา, เอวํ วตฺตุํ น วฏฺฏติฯ

[2380]

สมฺมุติํ ทสวสฺสาย, ทตฺวา ทฺวาทสวสฺสิกา;

กตฺตพฺพา อุปสมฺปนฺนา, เสสาสุปิ อยํ นโยฯ

[2381]

ยา อฏฺฐารสวสฺสา ตุ, ตโต ปฏฺฐาย สา ปน;

วุตฺตา ‘‘กุมาริภูตา’’ติ, ตถา ‘‘คิหิคตา’’ติปิฯ

[2382]

วุตฺตา ‘‘กุมาริภูตา’’ติ, สามเณรี หิ ยา ปน;

‘‘กุมาริภูตา’’ อิจฺเจว, วตฺตพฺพา น ปนญฺญถาฯ

[2383]

เอตา ตุ ปน ติสฺโสปิ, สิกฺขาสมฺมุติทานโต;

‘‘สิกฺขมานา’’ติ วตฺตุมฺปิ, วฏฺฏเตว น สํสโยฯ

ตติยํฯ

[2384]

อูนทฺวาทสวสฺสาว, วุฏฺฐาเปติ สเจ ปรํ;

หุตฺวา สยมุปชฺฌายา, สิกฺขมานํ ตุ ภิกฺขุนีฯ

[2385]

ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนว, ทุกฺกฏานมนนฺตรํ;

กมฺมวาจานโมสาเน, ตสฺสา ปาจิตฺติ ทีปิตาฯ

จตุตฺถํฯ

[2386]

ปญฺจเม นตฺถิ วตฺตพฺพํ, จตุตฺถํ ปญฺจมมฺปิ จ;

อุภยํ ติสมุฏฺฐานํ, ปญฺจมํ ตุ กฺริยากฺริยํฯ

ปญฺจมํฯ

[2387]

สงฺเฆนุปปริกฺขิตฺวา, ‘‘อลํ ตาวา’’ติ วาริตา;

อุปสมฺปาทิเตเนตฺถ, ปจฺฉา ขียติ โทสตาฯ

[2388]

อุชฺฌายติ สเจ ฉนฺท-โทสาทีหิ กโรนฺติยา;

น โทโส ติสมุฏฺฐานํ, สจิตฺตํ ทุกฺขเวทนํฯ

ฉฏฺฐํฯ

[2389]

ลทฺเธ จ จีวเร ปจฺฉา, อสนฺเต อนฺตรายิเก;

‘‘วุฏฺฐาเปสฺสามิ นาห’’นฺติ, ธุรนิกฺเขปเน ปนฯ

[2390]

โหติ ปาจิตฺติยํ ตสฺสา, คิลานายาปทาสุปิ;

น โทโส ปริเยสิตฺวา, ปริสํ อลภนฺติยาฯ

[2391]

อิทญฺหิ ธุรนิกฺเขป-สมุฏฺฐานํ สจิตฺตกํ;

อกฺริยํ โลกวชฺชญฺจ, โหติทํ ทุกฺขเวทนํฯ

สตฺตมํฯ

[2392]

อฏฺฐมํ สตฺตเมเนว, สทิสํ ปน สพฺพถา;

นวเมปิ จ วตฺตพฺพํ, นตฺถิ อุตฺตานเมวิทํฯ

[2393]

นตฺถาชานนฺติยา โทโส, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

อทินฺนาทานตุลฺยาว, สมุฏฺฐานาทโย นยาฯ

อฏฺฐมนวมานิฯ

[2394]

มาตรา ปิตรา วาถ, นานุญฺญาตํ ตุ สามินา;

ตสฺสา ปาจิตฺติยาปตฺติ, ตํ วุฏฺฐาเปนฺติยา สิยาฯ

[2395]

อุปสมฺปทกาลสฺมิํ, ตถา ปพฺพาชนกฺขเณ;

ทฺวิกฺขตฺตุํ ปุจฺฉิตพฺพํ ตุ, ภิกฺขุนีหิ, น ภิกฺขุนาฯ

[2396]

อนาปตฺติ น ชานาติ, มาตุอาทีนมตฺถิตํ;

อิทํ จตุสมุฏฺฐานํ, วาจโต กายวาจโตฯ

[2397]

วาจามานสโต เจว, กายวาจาทิโตปิ จ;

กฺริยากฺริยมจิตฺตญฺจ, ติจิตฺตญฺจ ติเวทนํฯ

ทสมํฯ

[2398]

ยา ปาริวาสิเกเนตฺถ, ฉนฺททาเนน ภิกฺขุนี;

วุฏฺฐาเปติ สเจ สิกฺข-มานํ ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2399]

อวุฏฺฐิตายนาปตฺติ, ปริสายาวิหาย วา;

ฉนฺทํ ตุ ติสมุฏฺฐานํ, ติจิตฺตญฺจ ติเวทนํฯ

เอกาทสมํฯ

[2400]

ทฺวาทเส เตรเส วาปิ, วตฺตพฺพํ นตฺถิ กิญฺจิปิ;

สมุฏฺฐานาทโย สพฺเพ, อนนฺตรสมา มตาฯ

ทฺวาทสมเตรสมานิฯ

กุมารีภูตวคฺโค อฏฺฐโมฯ

[2401]

สมณี อคิลานา ยา, ธาเรยฺย ฉตฺตุปาหนํ;

ตสฺสา ปาจิตฺติยาปตฺติ, โหตีติ ปริยาปุตาฯ

[2402]

สเจ เอกปโยเคน, มคฺคสฺส คมเน ปน;

ทิวสมฺปิ จ ธาเรติ, เอกํ ปาจิตฺติยํ สิยาฯ

[2403]

กทฺทมาทีนิ ปสฺสิตฺวา, โอมุญฺจิตฺวา อุปาหนา;

ฉตฺตเมว จ ธาเรนฺตี, ยทิ คจฺฉติ ทุกฺกฏํฯ

[2404]

สเจ อุปาหนารุฬฺหา, ทิสฺวา คจฺฉาทิกํ ปน;

ตํ ฉตฺตมปนาเมตฺวา, ทุกฺกฏํ โหติ คจฺฉติฯ

[2405]

ฉตฺตมฺปิ อปนาเมตฺวา, โอมุญฺจิตฺวา อุปาหนา;

ปุน ธาเรนฺติยา ตสฺสา, โหติ ปาจิตฺติยํ ปนฯ

[2406]

ปโยคคณนาเยว , ปาจิตฺติคณนา สิยา;

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, ตเถว ทฺวิกทุกฺกฏํฯ

[2407]

อาราเม อุปจาเร วา, โทโส นตฺถาปทาสุปิ;

อิทํ เอฬกโลเมน, สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

ปฐมํฯ

[2408]

โหติ ภิกฺขุนิยา ยานา, โอโรหิตฺวา ปุนปฺปุนํ;

อภิรูหนฺติยาปตฺติ, ปโยคคณนาวสาฯ

[2409]

อาปทาสุ อนาปตฺติ, ตถา อุมฺมตฺติกาย วา;

เสสํ อนนฺตเรเนว, สมุฏฺฐานาทินา สมํฯ

ทุติยํฯ

[2410]

ยา จ ธาเรยฺย สงฺฆาณิํ, ยํ กิญฺจิปิ กฏูปิยํ;

ตสฺสา ปาจิตฺติยาปตฺติ, โหตีติ ปริยาปุตาฯ

[2411]

ธาเรนฺติยา ปเนตฺถาปิ, โอมุญฺจิตฺวา ปุนปฺปุนํ;

ปโยคคณนาเยว, ตสฺสา ปาจิตฺติโย สิยุํฯ

[2412]

อาพาธปจฺจยา ยา ตุ, ธาเรติ กฏิสุตฺตกํ;

ตถา อุมฺมตฺติกาทีน-มนาปตฺติ ปกาสิตาฯ

[2413]

เสสํ ตุ ปฐเมเนว, สทิสนฺติ ปกาสิตํ;

อิธ จากุสลํ จิตฺตํ, โลกวชฺชํ วิเสสตาฯ

ตติยํฯ

[2414]

ธาเรติ ปน ยํ กิญฺจิ, สเจ สีสูปคาทิสุ;

ตสฺสา ตสฺส จ วตฺถุสฺส, คณนาปตฺติโย สิยุํฯ

[2415]

อาพาธปจฺจยา โทโส, กิญฺจิ ธาเรนฺติยา น จ;

เสสํ อนนฺตเรเนว, สทิสํ ปริทีปิตํฯ

จตุตฺถํฯ

[2416]

เยน เกนจิ คนฺเธน, สวณฺณาวณฺณเกน จ;

นฺหาสนฺติยา ปนาปตฺติ, นฺหาโนสาเน ปกาสิตาฯ

[2417]

คนฺธโยชนโต สพฺพ-ปโยเค ทุกฺกฏํ สิยา;

อาพาธปจฺจยา โทโส, นตฺถิ อุมฺมตฺติกาย วาฯ

[2418]

เสสํ ตุ ตติเยเนว, สทิสํ สพฺพถา มตํ;

ฉฏฺฐมฺปิ ตติเยเนว, สทิสนฺติ ปกาสิตํฯ

ปญฺจมฉฏฺฐานิฯ

[2419]

อุพฺพฏฺฏาเปยฺย จญฺญาย, สมฺพาหาเปยฺย วา ตถา;

โหติ ภิกฺขุนิยาปตฺติ, สเจ ภิกฺขุนิยา ปนฯ

[2420]

เอตฺถ หตฺถมโมเจตฺวา, เอกา อุพฺพฏฺฏเน สิยา;

โมเจตฺวา ปน โมเจตฺวา, ปโยคคณนา สิยาฯ

[2421]

สมฺพาหเนปิ เอเสว, นโย เญยฺโย วิภาวินา;

อาปทาสุ คิลานาย, อนาปตฺติ ปกาสิตาฯ

[2422]

เสสํ ตุ ตติเยเนว, สมุฏฺฐานาทินา สมํ;

สตฺตเมน สมานาว, อฏฺฐมาทีนิ ตีณิปิฯ

สตฺตมฏฺฐมนวมทสมานิฯ

[2423]

ยา อนฺโตอุปจารสฺมิํ, ภิกฺขุสฺส ปุรโต ปน;

อนาปุจฺฉา นิสีเทยฺย, ฉมายปิ น วฏฺฏติฯ

[2424]

ติกปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, ปุจฺฉิเต ทุกฺกฏทฺวยํ;

อาปทาสุ คิลานาย, น โทสุมฺมตฺติกาย วาฯ

[2425]

อิทํ ปน สมุฏฺฐานํ, กถิเนน สมํ มตํ;

กฺริยากฺริยมจิตฺตญฺจ, ติจิตฺตญฺจ ติเวทนํฯ

เอกาทสมํฯ

[2426]

อโนกาสกตํ ภิกฺขุํ, ปญฺหํ ปุจฺเฉยฺย โทสตา;

วินเย จ กโตกาสํ, สุตฺตํ ปุจฺฉนฺติยาปิ จฯ

[2427]

กาเรตฺวา ปน โอกาสํ, อโนทิสฺสาปิ ปุจฺฉติ;

น โทโส ปทโสธมฺม-สมุฏฺฐานมิทํ ปนฯ

ทฺวาทสมํฯ

[2428]

สํกจฺจิกํ วินา คามํ, ปทสา ปวิสนฺติยา;

ปริกฺขิตฺตสฺส คามสฺส, ปริกฺเขโปกฺกเม ปนฯ

[2429]

ทุกฺกฏํ ปฐเม ปาเท, ปาจิตฺติ ทุติเย สิยา;

อุปจาโรกฺกเมเปตฺถ, เอเสว จ นโย มโตฯ

[2430]

ยสฺสา สํกจฺจิกํ นฏฺฐํ, อจฺฉินฺนํ วาปิ เกนจิ;

อนาปตฺติ สิยา ตสฺสา, คิลานายาปทาสุปิฯ

[2431]

อิทเมฬกโลเมน, สมุฏฺฐานาทินา สมํ;

เสสํ วุตฺตนเยเนว, วิญฺญาตพฺพํ วิภาวินาฯ

เตรสมํฯ

ฉตฺตุปาหนวคฺโค นวโมฯ

อิติ วินยวินิจฺฉเย ปาจิตฺติยกถา นิฏฺฐิตาฯ

ปาฏิเทสนียกถา

[2432]