ปฐมปาราชิกกถา
[6]
ติวิเธ ติลมตฺตมฺปิ, มคฺเค เสวนเจตโน;
องฺคชาตํ ปเวเสนฺโต, อลฺโลกาเส ปราชิโตฯ
[7]
ปเวสนํ ปวิฏฺฐํ วา, ฐิตมุทฺธรณมฺปิ วา;
สสิกฺโข สาทิยนฺโต โส, ฐเปตฺวา กิริยํ จุโตฯ
[8]
สนฺถเตนงฺคชาเตน, สนฺถตํ วา อสนฺถตํ;
มคฺคํ ปน ปเวเสนฺโต, ตเถวาสนฺถเตน จฯ
[9]
อุปาทินฺเนนุปาทินฺเน, อนุปาทินฺนเกน วา;
ฆฏฺฏิเต อนุปาทินฺเน, สเจ สาทิยเตตฺถ โสฯ
[10]
โหติ ปาราชิกกฺเขตฺเต, ปวิฏฺเฐ ตุ ปราชิโต;
เขตฺเต ถุลฺลจฺจยํ ตสฺส, ทุกฺกฏญฺจ วินิทฺทิเสฯ
[11]
มเต อกฺขายิเต จาปิ, เยภุยฺยกฺขายิเตปิ จ;
เมถุนํ ปฏิเสวนฺโต, โหติ ปาราชิโก นโรฯ
[12]
เยภุยฺยกฺขายิเต จาปิ, อุปฑฺฒกฺขายิเตปิ จ;
โหติ ถุลฺลจฺจยาปตฺติ, เสเส อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ
[13]
นิมิตฺตมตฺตํ เสเสตฺวา, ขายิเตปิ สรีรเก;
นิมิตฺเต เมถุนํ ตสฺมิํ, เสวโตปิ ปราชโยฯ
[14]
อุทฺธุมาตาทิสมฺปตฺเต, สพฺพตฺถาปิ จ ทุกฺกฏํ;
ขายิตากฺขายิตํ นาม, สพฺพํ มตสรีรเกฯ
[15]
ฉินฺทิตฺวา ปน ตจฺเฉตฺวา, นิมิตฺตุปฺปาฏิเต ปน;
วณสงฺเขปโต ตสฺมิํ, เสวํ ถุลฺลจฺจยํ ผุเสฯ
[16]
ตโต เมถุนราเคน, ปติตาย นิมิตฺตโต;
ตายํ อุปกฺกมนฺตสฺส, ทุกฺกฏํ มํสเปสิยํฯ
[17]
นขปิฏฺฐิปฺปมาเณปิ, มํเส นฺหารุมฺหิ วา สติ;
เมถุนํ ปฏิเสวนฺโต, ชีวมาเน ปราชิโตฯ
[18]
กณฺณจฺฉิทฺทกฺขินาสาสุ, วตฺถิโกเส วเณสุ วา;
องฺคชาตํ ปเวเสนฺโต, ราคา ถุลฺลจฺจยํ ผุเสฯ
[19]
อวเสสสรีรสฺมิํ, อุปกจฺฉูรุกาทิสุ;
วสา เมถุนราคสฺส, เสวมานสฺส ทุกฺกฏํฯ
[20]
อสฺสโคมหิสาทีนํ, โอฏฺฐคทฺรภทนฺตินํ;
นาสาสุ วตฺถิโกเสสุ, เสวํ ถุลฺลจฺจยํ ผุเสฯ
[21]
ตถา สพฺพติรจฺฉานํ, อกฺขิกณฺณวเณสุปิ;
อวเสสสรีเรสุ, เสวมานสฺส ทุกฺกฏํฯ
[22]
เตสํ อลฺลสรีเรสุ, มตานํ เสวโต ปน;
ติวิธาปิ สิยาปตฺติ, เขตฺตสฺมิํ ติวิเธ สติฯ
[23]
พหิ เมถุนราเคน, นิมิตฺตํ อิตฺถิยา ปน;
นิมิตฺเตน ฉุปนฺตสฺส, ตสฺส ถุลฺลจฺจยํ สิยาฯ
[24]
กายสํสคฺคราเคน, นิมิตฺเตน มุเขน วา;
นิมิตฺตํ อิตฺถิยา ตสฺส, ฉุปโต ครุกํ สิยาฯ
[25]
ตเถโวภยราเคน, นิมิตฺตํ ปุริสสฺสปิ;
นิมิตฺเตน ฉุปนฺตสฺส, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ
[26]
นิมิตฺเตน นิมิตฺตํ ตุ, ติรจฺฉานคติตฺถิยา;
ถุลฺลจฺจยํ ฉุปนฺตสฺส, โหติ เมถุนราคโตฯ
[27]
กายสํสคฺคราเคน, ติรจฺฉานคติตฺถิยา;
นิมิตฺเตน นิมิตฺตสฺส, ฉุปเน ทุกฺกฏํ มตํฯ
[28]
องฺคชาตํ ปเวเสตฺวา, ตมาวฏฺฏกเต มุเข;
ตตฺถากาสคตํ กตฺวา, นีหรนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ
[29]
ตถา จตูหิ ปสฺเสหิ, อิตฺถิยา เหฏฺฐิมตฺตลํ;
อฉุปนฺตํ ปเวเสตฺวา, นีหรนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ
[30]
อุปฺปาฏิโตฏฺฐมํเสสุ , พหิ นิกฺขนฺตเกสุ วา;
ทนฺเตสุ วายมนฺตสฺส, ตสฺส ถุลฺลจฺจยํ สิยาฯ
[31]
อฏฺฐิสงฺฆฏฺฏนํ กตฺวา, มคฺเค ทุวิธราคโต;
สุกฺเก มุตฺเตปิ วามุตฺเต, วายมนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ
[32]
อิตฺถิํ เมถุนราเคน, อาลิงฺคนฺตสฺส ทุกฺกฏํ;
หตฺถคฺคาหปรามาส-จุมฺพนาทีสฺวยํ นโยฯ
[33]
อปเท อหโย มจฺฉา, กโปตา ทฺวิปเทปิ จ;
โคธา จตุปฺปเท เหฏฺฐา, วตฺถุ ปาราชิกสฺสิเมฯ
[34]
เสเวตุกามตาจิตฺตํ, มคฺเค มคฺคปฺปเวสนํ;
อิทมงฺคทฺวยํ วุตฺตํ, ปฐมนฺติมวตฺถุโนฯ
[35]
ทุกฺกฏํ ปฐมสฺเสว, สามนฺตมิติ วณฺณิตํ;
เสสานํ ปน ติณฺณมฺปิ, ถุลฺลจฺจยมุทีริตํฯ
[36]
‘‘อนาปตฺตี’’ติ ญาตพฺพํ, อชานนฺตสฺส ภิกฺขุโน;
ตเถวาสาทิยนฺตสฺส, ชานนฺตสฺสาทิกมฺมิโนฯ
[37]
วินเย อนยูปรเม ปรเม;
สุชนสฺส สุขานยเน นยเน;
ปฏุ โหติ ปธานรโต น รโต;
อิธ โย ปน สารมเต รมเตฯ
[38]
อิมํ หิตวิภาวนํ ภาวนํ;
อเวทิ สุรสมฺภวํ สมฺภวํ;
ส มารพฬิสาสเน สาสเน;
สโม ภวตุปาลินา ปาลินาฯ
อิติ วินยวินิจฺฉเย ปฐมปาราชิกกถา นิฏฺฐิตาฯ
ทุติยปาราชิกกถา
[39]
อาทิยนฺโต หรนฺโตว-หรนฺโต อิริยาปถํ;
วิโกเปนฺโต ตถา ฐานา, จาเวนฺโตปิ ปราชิโตฯ
[40]
ตตฺถ นาเนกภณฺฑานํ, ปญฺจกานํ วสา ปน;
อวหารา ทเสเวเต, วิญฺญาตพฺพา วิภาวินาฯ
[41]
สาหตฺถาณตฺติโก เจว, นิสฺสคฺโค อตฺถสาธโก;
ธุรนิกฺเขปนญฺจาติ, อิทํ สาหตฺถปญฺจกํฯ
[42]
ปุพฺพสหปโยโค จ, สํวิทาหรณมฺปิ จ;
สงฺเกตกมฺมํ เนมิตฺตํ, ปุพฺพโยคาทิปญฺจกํฯ
[43]
เถยฺยปสยฺหปริกปฺป-ปฏิจฺฉนฺนกุสาทิกา;
อวหารา อิเม ปญฺจ, เวทิตพฺพาว วิญฺญุนาฯ
[44]
วตฺถุกาลคฺฆเทเส จ, ปริโภคญฺจ ปญฺจปิ;
ญตฺวา เอตานิ กาตพฺโพ, ปณฺฑิเตน วินิจฺฉโยฯ
[45]
ทุติยํ วาปิ กุทฺทาลํ, ปิฏกํ ปริเยสโต;
คจฺฉโต เถยฺยจิตฺเตน, ทุกฺกฏํ ปุพฺพโยคโตฯ
[46]
ตตฺถชาตกกฏฺฐํ วา, ลตํ วา ฉินฺทโต ปน;
ทุกฺกฏํ อุภยตฺถาปิ, วุตฺตํ สหปโยคโตฯ
[47]
ปถวิํ ขณโต วาปิ, พฺยูหโต ปํสุเมว วา;
อามสนฺตสฺส วา กุมฺภิํ, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ
[48]
มุเข ปาสํ ปเวเสตฺวา, ขาณุเก พทฺธกุมฺภิยา;
พนฺธนานํ วสา เญยฺโย, ฐานเภโท วิชานตาฯ
[49]
ทฺเว ฐานานิ ปเนกสฺมิํ, ขาณุเก พทฺธกุมฺภิยา;
วลยํ รุกฺขมูลสฺมิํ, ปเวเสตฺวา กตาย วาฯ
[50]
อุทฺธรนฺตสฺส ขาณุํ วา, ฉินฺทโต สงฺขลิมฺปิ วา;
ถุลฺลจฺจยํ ตโต กุมฺภิํ, ฐานา จาเวติ เจ จุโตฯ
[51]