3. อกาลจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา

อปริกฺขิตฺตสฺส ปริกฺเขปารหฏฺฐานสฺส ทุพฺพิชานตฺตา ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘อปิจ ภิกฺขูน’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ วิหารปริยนฺเต นิวิฏฺฐธุวสนฺนิปาตฏฺฐานโต วา ปริยนฺเต ฐิตโภชนสาลโต วา นิพทฺธวสนกอาวาสโต วาติ เอวํ คเหตพฺพํฯ สเจ วิหาเร สนฺนิปติตภิกฺขูหิ สทฺธิํ เอกาพทฺธา หุตฺวา โยชนสตมฺปิ ปูเรตฺวา นิสีทนฺติ, โยชนสตมฺปิ อุปจารสีมา โหตีติ อตฺโถฯ ‘‘สมานสํวาสกสีมายา’’ติ วุตฺเต ขณฺฑสีมาทีสุ ฐิตานํ น ปาปุณาติ, ตาสํ วิสุํ สมานสํวาสกสีมตฺตาติ จ สมานสํวาสกอวิปฺปวาสสีมานํ อิทํ นานตฺตํฯ ‘‘อวิปฺปวาสสีมาย ทมฺมี’’ติ ทินฺนํ ปน คาเม ฐิตานํ น ปาปุณาติฯ กสฺมา? ‘‘ฐเปตฺวา คามญฺจ คามูปจารญฺจา’’ติ (มหาว. 144) วจนโตฯ ‘‘สมานสํวาสกสีมายา’’ติ ทินฺนํ ปน ยสฺมิํ ฐาเน อวิปฺปวาสสีมา อตฺถิ, ตตฺถ ฐิตานมฺปิฯ ‘‘ตตฺร ฐิตานญฺจ ปาปุณาตี’’ติ จ, ‘‘ขณฺฑสีมายํ ฐตฺวา ‘สีมฏฺฐกสงฺโฆ คณฺหาตู’ติ วุตฺเต อุปจารสีมาย เอว ปริจฺฉินฺทิตฺวา ทาตพฺพ’’นฺติ จ, ‘‘เตสํ พหิสีมฏฺฐานมฺปิ ปาปุณาติ ยาว กถินสฺสุพฺภาราติ อตฺโถ’’ติ จ, ‘‘อนตฺถเต ปน กถิเน อนฺโตเหมนฺเต สเจ วิหารํ ปวิสิตฺวา ‘วสฺสํวุฏฺฐสงฺฆสฺส ทมฺมี’ติ วทติ, เย ตตฺถ วสฺสจฺเฉทํ อกตฺวา ปจฺฉิมวสฺสํวุฏฺฐา, เตสํ พหิสีมฏฺฐานมฺปิ ปาปุณาตี’’ติ วินยธรา ปริจฺฉินฺทนฺติ, อฏฺฐกถายํ ปน อนาคตํฯ ตสฺมา สมนฺตปาสาทิกายํ ‘‘ลกฺขณญฺญู วทนฺตี’’ติ (มหาว. อฏฺฐ. 379) วุตฺตนฺติ จ, ‘‘‘จีวรมาสโต ปฏฺฐาย ยาว เหมนฺตสฺส ปจฺฉิโม ทิวโส, ตาว วสฺสาวาสิกํ เทมา’ติ วุตฺเต กถินํ อตฺถตํ วา โหตุ, อนตฺถตํ วาติ ยํ สมนฺตปาสาทิกาวจนํ (มหาว. อฏฺฐ. 379), เอตฺถาปิ ยทิ อตฺถตํ, ปุริมวสฺสํวุฏฺฐา ปญฺจ มาเสฯ ยทิ อนตฺถตํ, ปจฺฉิมวสฺสํวุฏฺฐา จตฺตาโร มาเส ลภนฺตีติ วินิจฺฉโย’’ติ จ ลิขิตํฯ

‘‘เยหิ มยฺหํ ยาคุ ปีตาติ เยหิ นิมนฺติเตหิ มยฺหํ ยาคุ ปีตาติ อธิปฺปาโยฯ ตสฺมา เยหิ นิมนฺติเตหิ ยาคุ ปีตา, เตสํเยว ปาปุณาตีติ วุตฺตํฯ อญฺญถา ‘เยหิ มยฺหํ ยาคุ ปีตา’ติ วุตฺเต นิมนฺติตา วา โหนฺตุ, อนิมนฺติตา วา, เยหิ ปีตา, เตสํ ปาปุณิตพฺพานี’’ติ วทนฺติฯ เอตฺถ ‘‘นิฏฺฐิตจีวรสฺมิํ ภิกฺขุนา อุพฺภตสฺมิํ กถิเน’’ติ วทนฺโต ญาเปติ เอตฺถนฺตเร ติณฺณมฺปิ อกาลจีวรานํ อุปฺปตฺติอภาวนฺติฯ กสฺมา ปน ปทภาชเน วิตฺถาริตานีติ? วุจฺจเต – อิทํ ปน สิกฺขาปทํ อธิฏฺฐานํ สนฺธาย น วุตฺตํ กินฺตุ ปฐมสิกฺขาปเท ทสาหปรมํ อนุชานิตฺวา ตสฺมิํ อปฺปโหนฺเต สเจ ปจฺจาสา อตฺถิ, ตเมว วฑฺเฒตฺวา มาสมนุชานนฺโต อิมมฺปิ อตฺถวิเสสํ ทีเปติฯ อกาลจีวรํ นาม สมฺมุขีภูเตน ภาเชตพฺพํฯ ตํ ปน ‘‘อากงฺขมาเนน ภิกฺขุนา ปฏิคฺคเหตพฺพ’’นฺติ อิมินา สิกฺขาปเทน วฑฺเฒตฺวา วุตฺตนฺติฯ ตสฺมา ตีณิปิ ปทภาชเน วิตฺถาริตานีติฯ

‘‘ขิปฺปเมว กาเรตพฺพนฺติ สีฆํ อนฺโตทสาเหเยว กาเรตพฺพ’’นฺติ อิทํ ปน ปโหนกภาเว ปุริมสิกฺขาปทลกฺขเณนาติ ทีเปตุํ วุตฺตํฯ ตสฺมา เอวํ ‘‘สีฆ’’นฺติ วา ‘‘ลหุ’’นฺติ วา อาทินา อวตฺวาปิ ‘‘ทสาหา’’ติ วุตฺตนฺติฯ อตฺถตกถินสฺส เอวํ โหตุ, อนตฺถเต ปน กถิเน กถนฺติ วุตฺเต อนตฺถตสฺส ปฏิกฺเขปตํ ทสฺเสตีติ วุตฺโต อปสฺสนฺโต วิฆาตํ อาปชฺชตีติ (วชิร. ฏี. ปาราชิก 499-500) ลิขิตํฯ

อกาลจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปุราณจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘สากิยานิโย วิย สุทฺธภิกฺขุสงฺเฆ วา’’ติ อิทํ ‘‘ภิกฺขุนี นาม อุภโตสงฺเฆ อุปสมฺปนฺนา’’ติ (ปารา. 505) อิมินา วิรุชฺฌตีติ เจ? น, อธิปฺปายาชานนโต ฯ ภิกฺขูนํ สนฺติเก อุปสมฺปทาย ปฏิกฺขิตฺตตฺตา ตทนุปฺปสงฺคภยา เอวํ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

เอเกน วตฺถุนาติ เยน เกนจิ ปฐเมนฯ อวุตฺตา วา โธวตีติ อวุตฺตา โธวติ, รชติ อาโกเฏตีติ อตฺโถฯ ‘‘‘อวุตฺตา’ติ วจนโต อวาทาเปตฺวา โธวนาทีสุ อนาปตฺตี’’ติ ลิขิตํฯ อิธ จีวรํ นาม นิวาสนปารุปนูปคเมวฯ ยทิ เอวํ ‘‘นิวาสนปารุปนูปคเมว วตฺตพฺพ’’นฺติ เจ? ตํ น วตฺตพฺพํ ‘‘ปุราณจีวร’’นฺติ อิมินาว สิทฺธตฺตาฯ วุตฺตญฺเหตํ ‘‘ปุราณจีวรํ นาม สกิํ นิวตฺถมฺปิ สกิํ ปารุตมฺปี’’ติ (ปารา. 505)ฯ

ปุราณจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. จีวรปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา

อุปจาโร ทฺวาทสหตฺโถฯ อจิตฺตกตฺตา กถํ ปํสุกูลํ วฏฺฏตีติ เจ? ตาย ตสฺส ภิกฺขุโน อทินฺนตฺตา, ภิกฺขุนา จ ตโต ภิกฺขุนิโต อคฺคหิตตฺตา จฯ

จีวรปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

ญาตกปฺปวาริเต วา วิญฺญาเปนฺตสฺสาติ เอตฺถ จ สงฺฆวเสน ปวาริเตสุ ปมาณเมว วฏฺฏติฯ ปุคฺคลิกปฺปวารณาย ยํ ยํ ปวาเรติ, ตํ ตํเยว วิญฺญาเปตพฺพนฺติ ลิขิตํฯ

อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ