นิคมนกถาวณฺณนา

ยํ ปาติโมกฺขสฺส วณฺณนํ อารภินฺติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘มหาวิหารวาสีน’’นฺติ อิทํ ปุริมปจฺฉิมปเทหิ สทฺธิํ สมฺพนฺธิตพฺพํ, มหาวิหารวาสีนํ โปราณฏฺฐกถาหิ วาติ จฯ ปาฬิยตฺถญฺจ เกวลนฺติ สกลํ ปาฬิอตฺถญฺจ, อุภโตวิภงฺคญฺจาติ วุตฺตํ โหติฯ เอตฺถาติ เอติสฺสํ กงฺขาวิตรณิยํฯ ยสฺมา น หิ อตฺถีติ สมฺพนฺโธฯ ยนฺติ ยํ ปทํฯ สีหฬฏฺฐกถานยนฺติ สีหฬมาติกฏฺฐกถานยํฯ อฏฺฐกถาสารนฺติ สีหฬมาติกฏฺฐกถายํ อตฺถสารํ, อถ วา วินยฏฺฐกถาสุ อตฺถสารํฯ เตเนตํ ทสฺเสติ – สีหฬมาติกฏฺฐกถายํ อตฺถสารํ อาทาย อิมํ กงฺขาวิตรณิํ กโรนฺโต วินยฏฺฐกถาสุปิ อิธ วินิจฺฉเย โยคกฺขมํ อตฺถสารํ อาทาเยว อกาสินฺติฯ

อิทานิ สเทวกสฺส โลกสฺส อจฺจนฺตสุขาธิคมาย อตฺตโน ปุญฺญํ ปริณาเมนฺโต ‘‘ยถา จ นิฏฺฐํ สมฺปตฺตา’’ติอาทิคาถาทฺวยมาหฯ กลฺยาณนิสฺสิตาติ กุสลนิสฺสิตาฯ สพฺพสตฺตานนฺติ กามาวจราทิเภทานํ สพฺเพสํ สตฺตานํฯ

นิคมนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิคมนกถา

เอตฺตาวตา จ –

[1]

ลงฺกิสฺสโร โย วิชิตาริราโช;

ราชา ปรกฺกนฺตภุโช ยสสฺสี;

ติธาคตํ สีหฬเมกรชฺชํ;

อกา นิกายญฺจ ตถา สมคฺคํฯ

[2]

ปุเร ปุลตฺถิมฺหิ วเร ปุรานํ;

มชฺฌมฺหิ นานารตนากรานํ;

อนนฺตสมฺปตฺติภราภิราเม;

วราจลุตฺตงฺคฆราภิราเมฯ

[3]

อเภชฺชปาการสุโคปุรสฺมิํ ;

นิรากุลาเนกกุลากุลสฺมิํ;

มุนินฺททาฐงฺกุรวาสภูเต;

โย โลจนานนฺทวเห วสนฺโตฯ

[4]