เมนู

1. ลสุณสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘ลสุณ’’นฺติ กิญฺจาปิ อวิเสเสน วุตฺตํ, ตถาปิ มคเธสุ ชาตํ ลสุณเมว อิธาธิปฺเปตํ, ตมฺปิ ภณฺฑิกลสุณเมวาติ อาห มคธรฏฺเฐ ชาต’’นฺติอาทิฯ

ภณฺฑิกลสุณนฺติ โปฏฺฏลิกลสุณเมว, สมฺปุณฺณมิญฺชานเมตํ อธิวจนํฯ เตนาห ‘‘น เอกทฺวิติมิญฺชก’’นฺติฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเรติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 795) เอตฺถ สเจ ทฺเว ตโย ภณฺฑิเก เอกโตเยว สงฺขาทิตฺวา อชฺโฌหรติ, เอกํ ปาจิตฺติยํฯ ภญฺชิตฺวา เอเกกมิญฺชกํ ขาทนฺติยา ปน ปโยคคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ

ปลณฺฑุกาทีนํ วณฺเณน วา มิญฺชาย วา นานาตฺตํ เวทิตพฺพํ – วณฺเณน ตาว ปลณฺฑุโก นาม ปณฺฑุวณฺโณ โหติ, ภญฺชนโก โลหิตวณฺโณ, หริตโก หริตปณฺณวณฺโณฯ มิญฺชาย ปน ปลณฺฑุกสฺส เอกา มิญฺชา โหติ, ภญฺชนกสฺส ทฺเว, หริตกสฺส ติสฺโสฯ จาปลสุโณ อมิญฺชโกฯ องฺกุรมตฺตเมว หิ ตสฺส โหติฯ มหาปจฺจริยาทีสุ ปน ‘‘ปลณฺฑุกสฺส ตีณิ มิญฺชานิ, ภญฺชนกสฺส ทฺเว, หริตกสฺส เอก’’นฺติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 797) วุตฺตํฯ เอเต ปลณฺฑุกาทโย สภาเวเนว วฏฺฏนฺติฯ สูปสมฺปากาทีสุ ปน มาคธกมฺปิ วฏฺฏติฯ ตญฺหิ ปจฺจมาเนสุ มุคฺคสูปาทีสุ วา มจฺฉมํสวิกติยา วา เตเล วา พทรสาฬวาทีสุ วา อมฺพิลสากาทีสุ วา อุตฺตริภงฺเคสุ วา ยตฺถ กตฺถจิ อนฺตมโส ยาคุภตฺเตปิ ปกฺขิตฺตํ วฏฺฏติฯ พทรสาฬวํ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.793-797) นาม พทรผลานิ สุกฺขาเปตฺวา จุณฺเณตฺวา กตฺตพฺพา ขาทนียวิกติฯ

ลสุณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ