เมนู

28. ปตฺตสญฺญีปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา

อุปนิพทฺธสญฺญี หุตฺวาติ ปิณฺฑปาตํ เทนฺเต อนาทริยํ ปฏิจฺจ ตหํ ตหํ อโนโลเกตฺวา ปตฺเต อาโภคสญฺญี หุตฺวาฯ

ปตฺตสญฺญีปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

29. สมสูปกปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา

สมสูปกนฺติ ปมาณยุตฺตํ สูปวนฺตํ กตฺวา, ภาวนปุํสกนิทฺเทโส จายํฯ พฺยญฺชนํ ปน อนาทิยิตฺวา อตฺถมตฺตเมว ทสฺเสตุํ ‘‘สมสูปโก นามา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ สพฺพาปิ สูเปยฺยพฺยญฺชนวิกตีติ โอโลณิสากสูเปยฺยมจฺฉมํสรสาทิกา สพฺพาปิ สูเปยฺยพฺยญฺชนวิกติฯ

สมสูปกปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

30-32. สมติตฺติกาทิสิกฺขาปทวณฺณนา

สมติตฺติกนฺติ ภาวนปุํสกนิทฺเทโส, สมติตฺติกํ กตฺวาติ อตฺโถฯ เอวมญฺเญสุปิ อีทิเสสุ ฐาเนสุ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ สมปุณฺณนฺติ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.605) ปตฺตสฺส อนฺโตมุขวฏฺฏิเลขาสมปุณฺณํฯ สมภริตนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ ตญฺจ โข อธิฏฺฐานุปคปตฺตสฺเสว, เนตรสฺสฯ เตนาห ‘‘อธิฏฺฐานุปคปตฺตสฺสา’’ติอาทิฯ รจิตนฺติ กตํ, ปกฺขิตฺตํ ปูริตนฺติ อตฺโถฯ ยํ กิญฺจิ ยาวกาลิกนฺติ ยาคุภตฺตผลาผลาทิํ ยํ กิญฺจิ อามิสชาติกํฯ ยตฺถ กตฺถจีติ อธิฏฺฐานุปโค วา โหตุ, อนธิฏฺฐานุปโค วา ยตฺถ กตฺถจิ ปตฺเต ถูปีกตานีติ ถูปํ วิย กตานิ, อธิฏฺฐานุปคสฺส ปตฺตสฺส อนฺโตมุขวฏฺฏิเลขํ อติกฺกมิตฺวา กตานีติ อตฺโถฯ อิทญฺจ ‘‘ยามกาลิกาทีนี’’ติ อิมสฺส วเสน วุตฺตํ, ‘‘ยาวกาลิก’’นฺติ อิมสฺส ปน วเสน วจนพฺยตฺตยํ กตฺวา ‘‘ถูปีกตมฺปิ วฏฺฏตี’’ติ โยเชตพฺพํฯ ปิ-สทฺเทน อถูปีกตานิ วฏฺฏนฺตีติ เอตฺถ กถาว นตฺถีติ ทสฺเสติฯ เหฏฺฐา โอโรหตีติ สมนฺตา โอกาสสพฺภาวโต จาลิยมานํ เหฏฺฐา ภสฺสติ ตกฺโกลวฏํสกาทโยติ เอตฺถ มตฺถเก ฐปิตตกฺโกลเมว วฏํสกสทิสตฺตา ตกฺโกลวฏํสกํฯ อาทิสทฺเทน ปุปฺผวฏํสกกฏุกผลาทิวฏํสกานํ (ปาจิ. อฏฺฐ. 605) คหณํ, น ตํ ถูปีกตํ นาม โหติ ปาเฏกฺกํ ภาชนตฺตา ปณฺณาทีนํฯ

สมติตฺติกาทิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

33-34. สปทานสิกฺขาปทวณฺณนา

สปทานนฺติ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.608) เอตฺถ ทานํ วุจฺจติ อวขณฺฑนํ, อเปตํ ทานโต อปทานํ, อนวขณฺฑนฺติ อตฺโถ, สห อปทาเนน สปทานํ, อวขณฺฑนวิรหิตํ, อนุปฏิปาฏิยาติ วุตฺตํ โหติฯ เตนาห ‘‘ตตฺถ ตตฺถ โอธิํ อกตฺวา อนุปฏิปาฏิยา’’ติฯ

สปทานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

36. โอทนปฺปฏิจฺฉาทนสิกฺขาปทวณฺณนา

มาฆาตสมยาทีสูติ เอตฺถ ยสฺมิํ สมเย ‘‘ปาโณ น หนฺตพฺโพ’’ติ ราชาโน เภริํ จราเปนฺติ, อยํ มาฆาตสมโย นามฯ พฺยญฺชนํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา เทนฺตีติ พฺยญฺชนํ ฉนฺนํ กตฺวา เทนฺติฯ

โอทนปฺปฏิจฺฉาทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

37. สูโปทนวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

เอกาทสเมติ สูโปทนวิญฺญตฺติยํฯ เอตฺถ ปน ยสฺส มุเข ปกฺขิปิตฺวา วิปฺปฏิสาเร อุปฺปนฺเน ปุน อุคฺคิริตุกามสฺสาปิ สเจ สหสา ปวิสติ, อยํ อสญฺจิจฺจ ปริภุญฺชติ นามฯ โย ปน วิญฺญตฺตมฺปิ อวิญฺญตฺตมฺปิ เอกสฺมิํ ฐาเน ฐิตํ สหสา อนุปธาเรตฺวา คเหตฺวา ภุญฺชติ, อยํ อสติยา ภุญฺชติ นามฯ

สูโปทนวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ