8. ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา

นิปฺปริยาเยนาติ ‘‘ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชิ’’นฺติอาทินา (ปาจิ. 71) อุชุกเมวฯ ปริยาเยน อาโรจิตนฺติ ‘‘โย เต วิหาเร วสิ, โส ภิกฺขุ ปฐมํ ฌานํ สมาปชฺชิ, สมาปชฺชติ, สมาปนฺโน’’ติอาทินา (ปาจิ. 75) อญฺญาปเทเสน ภณิตํฯ ปรินิพฺพานกาเล (ปาจิ. อฏฺฐ. 77), ปน อนฺตรา วา อติกฑฺฒิยมาเนน อุปสมฺปนฺนสฺส ภูตํ อาโรเจตุํ วฏฺฏติฯ อนติกฑฺฒิยมาเนนาปิ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.77) ตถารูเป การเณ สติ อาโรเจตุํ วฏฺฏติเยวฯ เตเนว อญฺญตเรน ทหรภิกฺขุนา อุปวทิโต อญฺญตโร เถโร ‘‘อาวุโส, อุปริมคฺคตฺถาย วายามํ มา อกาสิ, ขีณาสโว ตยา อุปวทิโต’’ติ อาหฯ เถเรน จ ‘‘อตฺถิ เต, อาวุโส, อิมสฺมิํ สาสเน ปติฏฺฐา’’ติ ปุฏฺโฐ ทหรภิกฺขุ ‘‘อาม, ภนฺเต, โสตาปนฺโน อาห’’นฺติ อโวจฯ ‘‘การโก อย’’นฺติ ญตฺวาปิ ปฏิปตฺติยา อโมฆภาวทสฺสเนน สมุตฺเตชนาย, สมฺปหํสนาย จ อริยา อตฺตานํ ปกาเสนฺติเยวฯ เตนาห ‘‘ตถารูเป การเณ สติ อุปสมฺปนฺนสฺส อาโรจยโต’’ติฯ สุตปริยตฺติสีลคุณํ ปน อนุปสมฺปนฺนสฺสปิ อาโรเจตุํ วฏฺฏติฯ กสฺมา น อิธ อุมฺมตฺตกาทโย คหิตาติ อาห ‘‘ยสฺมา ปนา’’ติอาทิฯ อาทิสทฺเทน ขิตฺตจิตฺตเวทนาฏฺฏานํ คหณํฯ ตสฺมิํ สตีติ อุมฺมตฺตกาทิภาเว สติฯ อิธ น คหิตาติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท ปทภาชนิยํ น คหิตาฯ อจิตฺตกนฺติ ปณฺณตฺติชานนจิตฺตาภาเวน อจิตฺตกํฯ กุสลาพฺยากตจิตฺเตหิ ทฺวิจิตฺต’’นฺติ อิทํ อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉเทน อริยปุคฺคเลเยว สนฺธาย วุตฺตํฯ น หิ ปณฺณตฺติํ อชานนฺตา ฌานลาภิโน ปุถุชฺชนา วตฺถุมฺหิ โลภวเสน อกุสลจิตฺเตนาปิ น อาโรเจนฺตีติฯ ทุกฺขเวทนาย วา อภาวโต ‘‘ทฺวิเวทน’’นฺติ อิมสฺส อนุรูปํ กตฺวา เอวํ วุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ

ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ