เมนู

อยํ ปน วิเสโส – ปริปุณฺเณ ฉพฺพสฺเส วา อติเรกฉพฺพสฺเส วา อนาปตฺติฯ องฺเคสุ จ ฉพฺพสฺสานํ อนฺโตภาโว นานาตฺตํฯ

ฉพฺพสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา

นิสีทนสนฺถตนฺติ ‘‘นิสีทนํ นาม สทสํ วุจฺจตี’’ติ เอตฺถ ปทภาชนิยํ (ปารา. 568) วุตฺตตฺตา สทสํ สนฺถตํ, เอตฺถ จ นิสีทนคฺคหณํ สนฺถเต จีวรสญฺญานิวารณตฺถํ, ยโต เต ภิกฺขู กมฺพลจีวรสญฺญาย สนฺถตํ ฉฑฺเฑตฺวา ธุตงฺคานิ สมาทิยิํสุฯ สยนาสนปฺปโยชนตฺตา สนฺถตสฺส ‘‘ปุราณสนฺถตํ นามา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ยตฺถาติ ยสฺมิํ สนฺถเตฯ วิทตฺถิมตฺตนฺติ สุคตวิทตฺถิมตฺตํฯ อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉโท จายํ ‘‘อนาปตฺติ อลภนฺโต โถกตรํ อาทิยิตฺวา กโรตี’’ติ (ปารา. 570) ปทภาชเน วุตฺตตฺตาฯ เอกเทเสติ อิทานิ กตฺตพฺพนวสนฺถตสฺส เอกปฺปเทเสฯ วิชเฏตฺวาติ วิทฺธํเสตฺวาฯ อนาทาติ -การโลเปนายํ นิทฺเทโสติ อาห ‘‘สติ ปุราณสนฺถเต อคฺคเหตฺวา’’ติฯ

เอตฺถ จ ‘‘อิทํ เม, ภนฺเต, นิสีทนสนฺถตํ อนาทิยิตฺวา ปุราณสนฺถตสฺส สามนฺตา สุคตวิทตฺถิํ การาปิตํ นิสฺสคฺคิย’’นฺติ (ปารา. 568) อิมินา นเยน นิสฺสชฺชนวิธานํ เวทิตพฺพํฯ สนฺถตวิสฺสชฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตนฺติ ภควตา สนฺถตานิ วิปฺปกิณฺณานิ ทิสฺวา ‘‘สทฺธาเทยฺยวินิปาตเน การณํ นตฺถิ, ปริโภคุปายํ เนสํ ทสฺเสสฺสามี’’ติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.566) สนฺถตวิสฺสชฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ กิริยากิริยตฺตา อิมสฺส สิกฺขาปทสฺส ‘‘เสสํ ตติยสทิสเมวา’’ติ วุตฺตํ, ทฺเวภาคสิกฺขาปทสทิสเมวาติ อตฺโถฯ อยํ ปน วิเสโส – ปุราณสนฺถตสฺส สามนฺตา สุคตวิทตฺถิยา อาทาย กรเณ, อลภนฺตสฺส โถกตรํ อาทาย กรเณ, สพฺพถา อลภนฺตสฺส อนาทาย กรเณ จ อนาปตฺตีติฯ องฺเคสุ ปเนตฺถ ปฐมงฺคปุราณสนฺถตสฺส สามนฺตา สุคตวิทตฺถิอนาทิยนาติ ทฏฺฐพฺพํฯ

นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ