อปโร (ปารา. อฏฺฐ. 2.538-539; วิ. สงฺค. อฏฺฐ. 65) ภิกฺขุโน อุปฏฺฐากสฺส วา อญฺญสฺส วา หตฺเถ อกปฺปิยวตฺถุํ ทตฺวา ‘‘เถรสฺส จีวรํ ทเทยฺยาสี’’ติ เอตฺโตว ปกฺกมติ, อยํ ปรมฺมุขกปฺปิยการโกติ อิเม ทฺเว อนิทฺทิฏฺฐกปฺปิยการกา นามฯ เอเตสุ อญฺญาตกอปฺปวาริเตสุ วิย ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ

สเจ สยเมว จีวรํ อาเนตฺวา เทนฺติ, คเหตพฺพํฯ โน เจ, น กิญฺจิ วตฺตพฺพาฯ เตนาห ‘‘สเจ’’ติอาทิฯ กปฺปิยการเกติ สมฺมุขาสมฺมุขวเสน จตฺตาโร กปฺปิยการเกติ อตฺโถฯ ‘‘ทายโก สยเมวา’’ติ อิมินา ภิกฺขุํ ปฏิกฺขิปติ, น ทูตํฯ ตสฺมา ทูเตน นิทฺทิฏฺโฐปิ ยถารุจิ โจเทตุํ วฏฺฏติฯ มุขํ วิวริตฺวา สยเมว กปฺปิยการกตฺตํ อุปคโตติ มุขเววฏิกกปฺปิยการโกฯ เอวนฺติ ‘‘เอโส โข’’ติอาทินา ยถาวุตฺเตน อากาเรนฯ ทสฺสิตา โหนฺติ สงฺเขปโตติ อธิปฺปาโยฯ

วุตฺตโจทนาฏฺฐานปริมาณโตติ วุตฺตโจทนาปริมาณโต จ วุตฺตฏฺฐานปริมาณโต จฯ สนฺติกนฺติ สมีปํฯ ตตฺถาติ เอตฺถ กถมยมตฺโถ ลพฺภตีติ อาห ‘‘สมีปตฺเถ หิ อิทํ ภุมฺมวจน’’นฺติ ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – ‘‘คงฺคายํ โคยูถานิ จรนฺติ, กูเป คคฺคกูล’’นฺติอาทีสุ วิย ยสฺมา สมีปาธาเร อิทํ สตฺตมีวิภตฺติวจนํ, ตสฺมา อยมตฺโถ ลพฺภตีติฯ เอวํ อกโรนฺโตติ สามํ วา อคจฺฉนฺโต, ทูตํ วา อปาเหนฺโตฯ

อชฺชณฺโห, ภนฺเต, อาคเมหีติ, ภนฺเต, อชฺช เอกทิวสํ อมฺหากํ ติฏฺฐ, อธิวาเสหีติ อตฺโถฯ ติกปาจิตฺติยนฺติ อติเรเกสุ โจทนาฏฺฐาเนสุ อติเรกสญฺญิเวมติกอูนกสญฺญีนํ วเสน ตีณิ ปาจิตฺติยานิฯ ติกฺขตฺตุํ โจทนาย ฉกฺขตฺตุํ ฐาเนน, อูนกติกฺขตฺตุํ โจทนาย อูนกจฺฉกฺขตฺตุํ ฐาเนน ลทฺเธปิ อนาปตฺติฯ อปฺปิตตาติ ปติฏฺฐาปิตตา, ‘‘สญฺญตฺโต โส มยา’’ติอาทินา (ปารา. 538) กถิตตาติ วุตฺตํ โหติฯ

ราชสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จีวรวคฺโค ปฐโมฯ

2. เอฬกโลมวคฺโค

1. โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา

โกสิยมิสฺสกนฺติ ‘‘โกสการกา’’ติ ลทฺธโวหารานํ ปาณกานํ โกสโต นิพฺพตฺตํ อํสุ โกสิยํ, เตน มิสฺสํ โกสิยมิสฺสกํฯ เตน ปน โกสิเยน อปฺปเกนาปิ มิสฺสิตํ โกสิยมิสฺสกเมว, น อิทํ อพฺโพหาริกนฺติ วตฺตุํ ลพฺภาฯ เตนาห ‘‘เอเกนาปี’’ติอาทิฯ โกสิยํสุนาติ กิมิโกสสมฺภเวน อํสุนาฯ ‘‘อนฺตมโส’’ติอาทิกํ ปน อิมสฺส สิกฺขาปทสฺส อจิตฺตกตฺตา วุตฺตํฯ สนฺถตํ นาม สนฺถริตฺวา กตํ อวายิมํฯ เตนาห ‘‘สเม ภูมิภาเค’’ติอาทิฯ อิมสฺเสว วจนสฺส อนุสาเรนาติ อิมสฺเสว ปฐมสนฺถตสฺส นิสฺสชฺชนวิธานวจนานุสาเรนฯ สพฺพสนฺถตนฺติ สพฺพสนฺถตนิสฺสชฺชนวิธานํฯ

อญฺญสฺสตฺถาย การาปเน ทุกฺกฏตฺตา อตฺตโน อตฺถาย การาปนวเสน ‘‘สาณตฺติก’’นฺติ วุตฺตํฯ อตฺตนา วิปฺปกตปริโยสาปนนเยนาติ ‘‘อตฺตนา วิปฺปกตํ อตฺตนา ปริโยสาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อตฺตนา วิปฺปกตํ ปเรหิ ปริโยสาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ ปเรหิ วิปฺปกตํ อตฺตนา ปริโยสาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ ปเรหิ วิปฺปกตํ ปเรหิ ปริโยสาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติย’’นฺติ (ปารา. 545) อิมินา นเยนฯ วิตานาทิกรเณติ วิตานภูมตฺถรณสาณิปาการภิสิพิพฺโพหนกรเณฯ ยถา จ วิตานาทิกรเณ, เอวํ เตนากาเรน ปริโภเคปิ อนาปตฺติฯ ‘‘อวายิม’’นฺติ (ปารา. 544) วุตฺตตฺตา วายิตฺวา กโรนฺตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ

โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ