6. อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

เคหสฺส ปติ เชฏฺโฐติ คหปติ, ตํ คหปติํ, อิธ ปน อปพฺพชิโต โย โกจิ มนุสฺโส อธิปฺเปโตฯ เตนาห ‘‘ภิกฺขูสุ อปพฺพชิตมนุสฺส’’นฺติฯ เอเสว นโย คหปตานินฺติ เอตฺถาปิฯ ‘‘วิญฺญาเปยฺยา’’ติ อิทํ สุทฺธกตฺตุอตฺเถ จ เหตุกตฺตุอตฺเถ จ วตฺตตีติ อาห ‘‘ยาเจยฺย วา ยาจาเปยฺย วา’’ติฯ ยาจาปนญฺเจตฺถ อตฺตโน อตฺถาเยวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ เอวญฺจ ปน กตฺวา ‘‘อนาณตฺติก’’นฺติ อิทํ สมตฺถิตํ โหติฯ อญฺญตฺร สมยาติ สเมติ เอตฺถ, เอเตน วา สํคจฺฉติ สตฺโต, สภาวธมฺโม วา สหชาตาทีหิ, อุปฺปาทาทีหิ วาติ สมโย, กาโล, ธมฺมปฺปวตฺติมตฺตตาย อตฺถโต อภูโตปิ หิ กาโล ธมฺมปฺปวตฺติยา อธิกรณํ, กรณํ วิย จ กปฺปนามตฺตสิทฺเธน รูเปน โวหรียติ, ตํ สมยํ ฐเปตฺวาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘โย อจฺฉินฺนจีวโร วา โหตี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ราชาทีสุ เยหิ เกหิจิ อจฺฉินฺนํ จีวรํ เอตสฺสาติ อจฺฉินฺนจีวโรฯ ยถาห ‘‘อจฺฉินฺนจีวโร นาม ภิกฺขุสฺส จีวรํ อจฺฉินฺนํ โหติ, ราชูหิ วา โจเรหิ วา ธุตฺเตหิ วา เยหิ เกหิจิ วา อจฺฉินฺนํ โหตี’’ติฯ อคฺคิอาทีสุ เยน เกนจิ นฏฺฐํ จีวรเมตสฺสาติ นฏฺฐจีวโรฯ ยถาห ‘‘นฏฺฐจีวโร นาม ภิกฺขุสฺส จีวรํ อคฺคินา วา ทฑฺฒํ โหติ, อุทเกน วา วูฬฺหํ โหติ, อุนฺทูเรหิ วา อุปจิกาหิ วา ขายิตํ โหติ , ปริโภคชิณฺณํ วา โหตี’’ติ (ปารา. 519)ฯ สมยาติ อญฺญตฺรสทฺทาเปกฺขาย อุปโยคตฺเถ นิสฺสกฺกวจนนฺติ อาห ‘‘ตํ สมย’’นฺติฯ อญฺญสฺมินฺติ อญฺญสฺมิํ สมเยฯ

ติกปาจิตฺติยนฺติ อญฺญาตเก อญฺญาตกสญฺญิเวมติกญฺญาตกสญฺญีนํ วเสน ตีณิ ปาจิตฺติยานิฯ สมเยติ ยถาวุตฺเต อจฺฉินฺนจีวรกาเล จ นฏฺฐจีวรกาเล จฯ ญาตกปฺปวาริเต วา วิญฺญาเปนฺตสฺสาติ ญาตเก, ปวาริเต จ ‘‘ตุมฺหากํ สนฺถตํ เทถา’’ติ ยาจนฺตสฺสฯ เอตฺถ (ปารา. อฏฺฐ. 2.521) จ สงฺฆวเสน ปวาริเต ปมาณเมว ยาจิตุํ วฏฺฏติ, ปุคฺคลิกวเสน ปวาริเต ปน ยํ ยํ ปวาเรนฺติ, ตํ ตเมว วิญฺญาเปตพฺพํฯ โย หิ จตูหิ ปจฺจเยหิ ปวาเรตฺวา สยเมว สลฺลกฺเขตฺวา กาลานุกาลํ จีวราทีนิ ทิวเส ทิวเส ยาคุภตฺตาทีนิ เทติ, เอวํ เยน เยน อตฺโถ, ตํ ตํ เทติ, ตสฺส วิญฺญาปนกิจฺจํ นตฺถิฯ