ทิฏฺฐิวิปตฺติปจฺจยา ปาจิตฺติยทุกฺกฏวเสน ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธา ปญฺญตฺตาติ สมนุภาสนาย ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสชฺชเน ญตฺติยา ทุกฺกฏํ, กมฺมวาจาปริโยสาเน ปาจิตฺติยนฺติ เอวํ ทิฏฺฐิวิปตฺติปจฺจยา ปาจิตฺติยทุกฺกฏวเสน ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธา ปญฺญตฺตาฯ เอตฺถาติ วิปตฺติกถาสุฯ

คณนุปคตาติ ทิวสคณนํ อุปคตภาโวฯ อญฺเญหิ ‘‘อิมํ จีวรํ อิตฺถนฺนามสฺส เทมา’’ติ ปรหตฺเถ ทินฺนมฺปิ ‘‘น ตาว ตํ คณนุปคํ, ยาว น หตฺถํ คจฺฉตี’’ติ (มหาว. 259) จมฺมกฺขนฺธเก วุตฺตตฺตา ยาว อาหริตฺวา วา น ทินฺนํ, ‘‘ตุมฺหากํ, ภนฺเต, จีวรํ อุปฺปนฺน’’นฺติ ปหิณิตฺวา วา อนาโรจิตํ, ตาว ทิวสคณนํ น อุเปติ, อนธิฏฺฐิตํ วฏฺฏติฯ ยทา ปน อาเนตฺวา ทินฺนํ โหติ, ‘‘อุปฺปนฺน’’นฺติ วา สุตํ, ตโต ปฏฺฐาย คณนุปคํ โหติ, อนฺโตทสาเห อธิฏฺฐาตพฺพํฯ กถินสญฺญิตํ สมุฏฺฐานมสฺสาติ กถินสมุฏฺฐานํ, ตติยฉฏฺฐสมุฏฺฐานวเสน ทฺวิสมุฏฺฐานนฺติ อตฺโถฯ กายวาจาหิ กตฺตพฺพอธิฏฺฐานวิกปฺปนานํ อกรเณน กายวาจโต, จิตฺเต ปน สติ กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาตีติ วุตฺตํ โหติฯ อนธิฏฺฐานาวิกปฺปนวเสน อาปชฺชนโต อกิริยํฯ อชานนฺโตปิ อาปชฺชตีติ โนสญฺญาวิโมกฺขํฯ กายทฺวาเร จ วจีทฺวาเร จ กตฺตพฺพากรณโต กายกมฺมํ วจีกมฺมํฯ

กถินสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อุโทสิตสิกฺขาปทวณฺณนา

ภิกฺขุนาติ ภิกฺขุสฺสาติ อตฺโถ, สามิอตฺเถ เจตํ กรณวจนํฯ เตนาห ‘‘ปุริมสิกฺขาปเท วิยา’’ติอาทิฯ อถ กสฺมา กรณวเสเนว กรณวจนสฺส อตฺถํ อคฺคเหตฺวา สามิวเสน อตฺโถ เวทิตพฺโพติ อาห ‘‘กรณวเสน หี’’ติอาทิฯ หีติ การณตฺเถ นิปาโตฯ ฉินฺนปลิโพโธติ ฉินฺนจีวราวาสปลิโพโธฯ เอกาว รตฺติ เอกรตฺตํ, สมาสนฺตคตสฺส อตฺถํฯ ติณฺณํ จีวรานํ สมาหาโรติ ติจีวรํฯ เตน ติจีวเรน, ตีหิ จีวเรหีติ อตฺโถฯ เอเกน วิปฺปวุตฺโถปิ (ปารา. อฏฺฐ. 2.475-476) หิ ติจีวเรน วิปฺปวุตฺโถ นาม โหติ ปฏิสิทฺธปริยาปนฺเนน วิปฺปวุตฺถตฺตา, อวยเวปิ วา สมุทายโวหารโตฯ เตนาห ‘‘ติจีวราธิฏฺฐานนเยนา’’ติอาทิฯ

อิทานิ วิปฺปวาสลกฺขณววตฺถาปนตฺถํ ‘‘คาโม เอกูปจาโร’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ นิเวสนนฺติ อุโทสิตาทีนํ วเสน อกตาย ปติสฺสยวิกติยา อธิวจนํฯ อุโทสิโตติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.482-487) ยานาทีนํ ภณฺฑานํ สาลาฯ โย ‘‘อุทวสิโต’’ติปิ วุจฺจติฯ อฏฺโฏติ ปฏิราชาทิปฏิพาหนตฺถํ อิฏฺฐกาหิ กโต พหลภิตฺติโก จตุปญฺจภูมิโก ปติสฺสยวิเสโสฯ ‘‘อฏฺโฏติ พหลภิตฺติกเคหํ, ยสฺส โคปานสิโย อคฺคเหตฺวา อิฏฺฐกาหิ เอว ฉทนํ โหตี’’ติ อปเรฯ ‘‘อฏฺฏากาเรน กรียตี’’ติปิ วทนฺติฯ มาโฬติ เอกกูฏสงฺคหิโต จตุรสฺสปาสาโท, เอกกูฏสงฺคหิโต วา อเนกโกณวนฺโต ปติสฺสยวิเสโสฯ ‘‘มาโฬติ วฏฺฏากาเรน กตเสนาสน’’นฺติ อปเรฯ ปาสาโทติ ทีฆปาสาโท, อฑฺฒโยคาทิเภโท อฏฺฏมาฬหมฺมิยวชฺชิโต สพฺโพ วา ปาสาโทฯ หมฺมิยนฺติ มุณฺฑจฺฉทนปาสาโทฯ ‘‘จนฺทิยงฺคณยุตฺต’’นฺติ อปเรฯ นาวาติ ถลฏฺฐอุทกฏฺฐวเสน ทฺวิธา นาวาฯ สตฺโถติ ชงฺฆสตฺโถ, สกฏสตฺโถ วาฯ ธญฺญกรณนฺติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.491-494) ขลํ วุจฺจติฯ อาราโมติ ปุปฺผาราโม, ผลาราโม วาฯ วิหาโรติ สปริกฺขิตฺโต วา อปริกฺขิตฺโต วา สกโล อาวาโสฯ ‘‘เคหมฺปี’’ติ เกจิฯ นิเวสนาทีนิ เจตฺถ คามโต พหิ นิวิฏฺฐานิ คหิตานิฯ อนฺโตคาเม ฐิตานํ ปน คามคฺคหเณเนว คหิตตฺตา คามปริหาโรเยวาติฯ ‘‘นิเวสนาทโย หมฺมิยปริโยสานา คามปริกฺเขปโต พหิ นิวิฏฺฐา’’ติ อปเรฯ หตฺถปาสาติกฺกเมติ เอตฺถ หตฺถปาโส นาม อฑฺฒเตยฺยรตนปฺปมาโณ ปเทโส, ตสฺส อติกฺกโม หตฺถปาสาติกฺกโม, ตสฺมิํ หตฺถปาสาติกฺกเมฯ หตฺถปาสพฺภนฺตเร ปน วตฺถุํ วฏฺฏติฯ ตํ ปมาณํ อติกฺกมิตฺวา สเจปิ อิทฺธิมา ภิกฺขุ อากาเส อรุณํ อุฏฺฐาเปติ, นิสฺสคฺคิยเมว โหติฯ

อยํ ปเนตฺถ วินิจฺฉโย – สเจ (ปารา. อฏฺฐ. 2.477-478) คาโม เอกสฺส รญฺโญ วา โภชกสฺส วา วเสน เอกกุลสฺส โหติ, ปาการาทินา ปริกฺขิตฺตตฺตา เอกูปจาโร จ, เอวรูเป คาเม จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา ตสฺมิํ คามพฺภนฺตเร ยถารุจิตฏฺฐาเน วสิตพฺพํ, สเจ อปริกฺขิตฺโต, ยสฺมิํ ฆเร จีวรํ นิกฺขิตฺตํ โหติ, ตสฺมิํ ฆเร วสิตพฺพํ, ตสฺส ฆรสฺส สมนฺตโต หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ

สเจ คาโม เวสาลิกุสินาราทโย วิย นานาราชูนํ วา โภชกานํ วา โหติ, วุตฺตปฺปกาเรน ปริกฺขิตฺโต จ, เอวรูเป คาเม ยสฺมิํ ฆเร จีวรํ นิกฺขิตฺตํ โหติ, ตสฺมิํ ฆเร วา วตฺถพฺพํ, ตสฺส ฆรสฺส หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ ยสฺสา วีถิยา ฆรํ โหติ, ตสฺสา วีถิยา ตสฺส ฆรสฺส สมฺมุขาฏฺฐาเน สภายํ วา ฆรทฺวาเร วา วตฺถพฺพํ, เตสํ สภาทฺวารานํ หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ

สเจ โส คาโม อปริกฺขิตฺโต, ยสฺมิํ ฆเร จีวรํ นิกฺขิตฺตํ, ตตฺถ วา ตสฺส หตฺถปาเส วา วตฺถพฺพํฯ นิเวสเน ปน สเจ เอกกุลสฺส นิเวสนํ โหติ, ปริกฺขิตฺตญฺจ, อนฺโตนิเวสเน จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา อนฺโตนิเวสเน วตฺถพฺพํฯ อปริกฺขิตฺตํ เจ โหติ, ยสฺมิํ คพฺเภ จีวรํ นิกฺขิตฺตํ, ตสฺมิํ วตฺถพฺพํ, ตสฺส คพฺภสฺส หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ

สเจ นานากุลสฺส นิเวสนํ โหติ, ปริกฺขิตฺตญฺจ, ยสฺมิํ คพฺเภ จีวรํ นิกฺขิตฺตํ, ตสฺมิํ คพฺเภ วตฺถพฺพํ, สพฺเพสํ สาธารณทฺวารมูเล วา เตสํ คพฺภทฺวารมูลานํ หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ อปริกฺขิตฺตํ เจ, ยสฺมิํ คพฺเภ จีวรํ นิกฺขิตฺตํ, ตสฺมิํ คพฺเภ วตฺถพฺพํ, ตสฺส คพฺภสฺส หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ เอส นโย อุโทสิตาทีสุปิฯ

สตฺโถ ปน ชงฺฆสตฺโถ วา โหตุ, สกฏสตฺโถ วาฯ สเจ เอกกุลสฺส สตฺโถ โหติ, สตฺเถ จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา ปุรโต วา ปจฺฉโต วา สตฺตพฺภนฺตรา น วิชหิตพฺพา, ปสฺสโต อพฺภนฺตรํ น วิชหิตพฺพํฯ สเจ (ปารา. อฏฺฐ. 2.489) สตฺโถ คจฺฉนฺโต คามํ วา นทิํ วา ปริยาทิยิตฺวา ติฏฺฐติ, อนฺโตปวิฏฺเฐน สทฺธิํ เอกาพทฺโธ หุตฺวา โอรญฺจ ปารญฺจ ผริตฺวา ฐิโต โหติ, สตฺถปริหาโรว ลพฺภติฯ อถ คาเม วา นทิยา วา ปริยาปนฺโน โหติ อนฺโตปวิฏฺโฐ, คามปริหาโร เจว นทิปริหาโร จ ลพฺภติฯ สเจ วิหารสีมํ อติกฺกมิตฺวา ติฏฺฐติ, อนฺโตสีมาย จ จีวรํ โหติ, วิหารํ คนฺตฺวา วสิตพฺพํฯ สเจ พหิสีมาย จีวรํ โหติ, สตฺถสมีเปเยว วสิตพฺพํฯ สเจ คจฺฉนฺโต สกเฏ วา ภคฺเค, โคเณ วา นฏฺเฐ อนฺตรา ฉิชฺชติ, ยสฺมิํ โกฏฺฐาเส จีวรํ นิกฺขิตฺตํ, ตตฺถ วสิตพฺพํฯ

เขตฺเตปิ (ปารา. อฏฺฐ. 2.490) สเจ เอกกุลสฺส เขตฺตํ โหติ, ปริกฺขิตฺตญฺจ, อนฺโตเขตฺเต จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา อนฺโตเขตฺเต วตฺถพฺพํฯ

สเจ อปริกฺขิตฺตํ, หตฺถปาสา จีวรํ น วิชหิตพฺพํฯ สเจ นานากุลสฺส เขตฺตํ โหติ, ปริกฺขิตฺตญฺจ, อนฺโตเขตฺเต จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา เขตฺตทฺวารมูเล วา วตฺถพฺพํ, ตสฺส หตฺถปาสา วา น วิชหิตพฺพํฯ สเจ อปริกฺขิตฺตํ, จีวรํ หตฺถปาสา น วิชหิตพฺพํฯ เอส นโย ธญฺญกรณาราเมสุ ทฺวีสุปิฯ วิหาเร ปน นิเวสเน วุตฺตสทิโสว วินิจฺฉโยฯ

รุกฺขมูเล ปน ยํ มชฺฌนฺหิเก กาเล สมนฺตา ฉายา ผรติ, ตสฺมิํ ฐาเน อวิรเฬ ปเทเส ตสฺส ฉายาย ผุฏฺโฐกาสสฺส อนฺโตเยว นิกฺขิปิตพฺพํฯ สเจ วิรฬสาขสฺส รุกฺขสฺส อาตเปน ผุฏฺโฐกาเส ฐเปติ, อรุณุคฺคมเน จ โส ภิกฺขุ ตสฺส หตฺถปาเส น โหติ, อญฺญสฺมิํ ฐาเน ตสฺส ฉายายปิ โหติ, นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ สเจ นานากุลสฺส รุกฺโข โหติ, จีวรสฺส หตฺถปาสา น วิชหิตพฺพํฯ

อชฺโฌกาเส ปน วิญฺฌาฏวิอาทีสุ อรญฺเญสุปิ สมุทฺทมชฺเฌ มจฺฉพนฺธานํ อคมนปถทีปเกสุปิ จีวรํ ฐเปตฺวา ตโต สมนฺตา สตฺตพฺภนฺตเร ปเทเส ยตฺถ กตฺถจิ วสิตพฺพํ, อิโต อญฺญตฺถ วสนฺโต วิปฺปวุตฺโถ นาม โหตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ

อิมสฺส ปน วิตฺถารสฺส อิธ อวุตฺตตฺตา, สมนฺตปาสาทิกายญฺจ วุตฺตตฺตา ‘‘อยเมตฺถ สงฺเขโป’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เอตฺถาติ ‘‘ติจีวเรน วิปฺปวเสยฺยา’’ติ เอตสฺมิํ ปเทฯ สงฺเขโปติ สงฺเขปวณฺณนาฯ เอตฺถ ปน ปาฬิยํ (ปารา. 477) ‘‘คาโม เอกูปจาโร นานูปจาโร’’ติอาทินา อวิเสเสน มาติกํ นิกฺขิปิตฺวาปิ คามนิเวสนอุโทสิตเขตฺตธญฺญกรณอารามวิหารานํ เอกูปจารนานูปจารตา ‘‘คาโม เอกูปจาโร นาม เอกกุลสฺส คาโม โหติ ปริกฺขิตฺโต จ อปริกฺขิตฺโต จา’’ติอาทินา (ปารา. 478) ปริกฺขิตฺตาปริกฺขิตฺตวเสน วิภตฺตาฯ อฏฺฏมาฬปาสาทหมฺมิยนาวาสตฺถรุกฺขมูลอชฺโฌกาสานํ ปน เอวํ อวตฺวา ‘‘เอกกุลสฺส อฏฺโฏ โหติ, นานากุลสฺส อฏฺโฏ โหตี’’ติอาทินา (ปารา. 484) นเยน เอกกุลนานากุลวเสน จ อนฺเต ‘‘อชฺโฌกาโส เอกูปจาโร นาม อคามเก อรญฺเญ สมนฺตา สตฺตพฺภนฺตรา เอกูปจาโร, ตโต ปรํ นานูปจาโรติ (ปารา. 494) จ เอวํ เอกูปจารนานูปจารตา วิภตฺตาฯ

ตสฺมา คามาทีสุ ปริกฺขิตฺตํ เอกูปจารํ, อปริกฺขิตฺตํ นานูปจารนฺติ จ, อฏฺฏาทิสุ ยํ เอกกุลสฺส, ตํ เอกูปจารํ, ยํ นานากุลสฺส, ตํ นานูปจารนฺติ จ คเหตพฺพํฯ อชฺโฌกาเส วุตฺตนเยน คเหตพฺพํฯ อุปจาโรติ หิ ‘‘คาโม เอกูปจาโร นานูปจาโร’’ติอาทีสุ ทฺวารํ, ‘‘อชฺโฌกาโส เอกูปจาโร’’ติ เอตฺถ สมนฺตา สตฺตพฺภนฺตรสงฺขาตํ ปมาณนฺติ อปเรฯ

อญฺญตฺร ภิกฺขุสมฺมุติยาติ ภิกฺขุโน สงฺเฆน ทินฺนา สมฺมุติ ภิกฺขุสมฺมุติ, ตํ วินาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ยํ สงฺโฆ’’ติอาทิฯ อวิปฺปวาสสมฺมุติํ เทตีติ อวิปฺปวาสา สมฺมุติ, อวิปฺปวาสาย วา สมฺมุติ อวิปฺปวาสสมฺมุติ, ตํ ญตฺติทุติเยน กมฺเมน เทตีติ อตฺโถฯ

สนฺตรุตฺตเรนาติ ‘‘อนฺตร’’นฺติ อนฺตรวาสโก วุจฺจติ, ‘‘อุตฺตร’’นฺติ อุตฺตราสงฺโค, สห อนฺตเรน อุตฺตรํ สนฺตรุตฺตรํ, เตน สนฺตรุตฺตเรน, สห อนฺตรวาสเกน อุตฺตราสงฺเคนาติ อตฺโถฯ อนฺโตอรุเณ ปจฺจุทฺธเฏติ นิวตฺติตฺวา สมฺปาปุณิตุมสกฺโกนฺเตน ตตฺเถว ฐตฺวา อนฺโต อรุเณ ปจฺจุทฺธเฏฯ ปจฺจาคนฺตพฺพนฺติ ยถา โรโค น กุปฺปติ, ตถา ปุน จีวรสฺส ฐปิตฏฺฐานํ อาคนฺตพฺพํฯ ยโต ปฏฺฐาย หิ สตฺถํ วา ปริเยสติ, ‘‘คจฺฉามี’’ติ อาโภคํ วา กโรติ, ตโต ปฏฺฐาย วฏฺฏติฯ ‘‘น ทานิ คมิสฺสามี’’ติ เอวํ ปน ธุรนิกฺเขปํ กโรนฺเตน ปจฺจุทฺธริตพฺพํ ‘‘อติเรกจีวรฏฺฐาเน ฐสฺสตี’’ติฯ เตนาห ‘‘ตตฺเถว วา ฐิเตน ปจฺจุทฺธริตพฺพ’’นฺติฯ โสติ ยสฺส สมฺมุติ ทินฺนา, โส โรโคฯ ลทฺธกปฺปิยเมว ปุน สมฺมุติทานกิจฺจํ นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ

อธิฏฺฐิตจีวรตาติ ติจีวราธิฏฺฐานนเยน อธิฏฺฐิตจีวรตาฯ วิปฺปวาโส นาม ยทิ พทฺธสีมายํ จีวรํ โหติ, ตโต พหิ อรุณุฏฺฐาปนํฯ อถ อพทฺธสีมายํ, ยถาวุตฺตคามาทีนํ พหิ หตฺถปาสาติกฺกเม อรุณุฏฺฐาปนํฯ พทฺธสีมายํ ปน ยตฺถ กตฺถจิ จีวรํ ฐเปตฺวา อนฺโตสีมายเมว ยตฺถ กตฺถจิ วสิตุํ วฏฺฏติฯ อิธ อปจฺจุทฺธรณํ อกิริยาติ สมฺพนฺโธฯ

อุโทสิตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อกาลจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา

ปุริมสิกฺขาปเท วิย เอตฺถาปิ ภิกฺขุนาติ สามิอตฺเถ กรณวจนนฺติ อาห ‘‘นิฏฺฐิตจีวรสฺมิํ ภิกฺขุนา’’ติอาทิฯ ‘‘อกาลจีวรํ นาม อนตฺถเต กถิเน เอกาทสมาเส อุปฺปนฺนํ, อตฺถเต กถิเน สตฺตมาเส อุปฺปนฺนํ, กาเลปิ อาทิสฺส ทินฺนํ, เอตํ อกาลจีวรํ นามา’’ติ (ปารา. 500) ปทภาชนิยํ วุตฺตตฺตา ‘‘ยฺวายํ อนตฺถเต กถิเน’’ติอาทิมาหฯ ยฺวายํ จีวรกาโล วุตฺโตติ สมฺพนฺโธฯ วสฺสานสฺสาติ วสฺสานสงฺขาตสฺส อุตุโนฯ ปจฺฉิโม มาโส นาม จีวรมาโสฯ ตสฺมิญฺหิ อนตฺถเตปิ กถิเน อุปฺปนฺนํ จีวรํ อนธิฏฺฐิตํ, อวิกปฺปิตํ ฐเปตุํ วฏฺฏติฯ ปญฺจ มาสาติ ปจฺฉิมกตฺติกมาโส, เหมนฺติกา จตฺตาโร จาติ ปญฺจ มาสาฯ อญฺญทาติ อนตฺถเต กถิเน เอกาทสมาเส, อตฺถเต กถิเน สตฺตมาเสฯ กาเลปีติ ‘‘อนตฺถเต กถิเน จีวรมาโส, อตฺถเต กถิเน ปญฺจ มาสา’’ติ ยถาวุตฺตจีวรกาเลปิฯ ‘‘อาทินา นเยนา’’ติ อิมินา ‘‘ททามิ ทชฺชามี’’ติอาทีนํ (ปารา. อฏฺฐ. 2.469) สงฺคโหฯ กิญฺจาปิ เจตานิ สพฺพานิ ‘‘อกาลจีวร’’นฺติ วุตฺตานิ, ตถาปิ ปิฏฺฐิสมเยเยว อุปฺปนฺนานิ ‘‘อกาลจีวร’’นฺติ อิธาธิปฺเปตานิฯ

‘‘กาเล สงฺฆสฺส อิทํ อกาลจีวร’’นฺติ ทินฺนํ ปน อกาลจีวรสามญฺญโต อตฺถุทฺธารวเสน วุตฺตํฯ ยถา ปิฏฺฐิสมเย อุปฺปนฺนํ จีวรํ วุฏฺฐวสฺเสหิ, เสเสหิ จ สมฺมุขีภูเตหิ ภาเชตุํ ลพฺภตีติ อกาลจีวรํ นาม ชาตํ, ตเถวิทมฺปีติ ตทิทํ อกาลจีวรสามญฺญํฯ ยทิ เอวํ ‘‘ปุคฺคลสฺส วา อิทํ ตุยฺหํ ‘ทมฺมี’ติอาทินา นเยน ทินฺน’’นฺติ กสฺมา วุตฺตํ, น หิ ปุคฺคลสฺส อาทิสฺส ทินฺนํ เกนจิ ภาชนียํ โหตีติ? นายํ วิโรโธ, อาทิสฺส ทานสามญฺญโต ลพฺภมานมตฺถํ ทสฺเสตุํ ตถา วุตฺตนฺติฯ อตฺตโน วา ธเนนาติ อตฺตโน กปฺปาสสุตฺตาทินา ธเนนฯ อิมสฺส ‘‘อุปฺปชฺเชยฺยา’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพฯ ‘‘สีมาย เทตี’’ติอาทิ ปุคฺคลาธิฏฺฐานนเยน วุตฺตํฯ เอตฺถ ปน สีมาย ทานํ เอกา มาติกา, กติกาย ทานํ ทุติยา…เป.… ปุคฺคลสฺส ทานํ อฏฺฐมาฯ

‘‘ปริกฺเขปารหฏฺฐาเนนา’’ติ อิมินา อปริกฺขิตฺตสฺส วิหารสฺส ธุวสนฺนิปาตฏฺฐานาทิโต ปฐมเลฑฺฑุปาตสฺส อนฺโต อุปจารสีมาติ ทสฺเสติฯ