ทิฏฺฐิวิปตฺติปจฺจยา ปาจิตฺติยทุกฺกฏวเสน ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธา ปญฺญตฺตาติ สมนุภาสนาย ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสชฺชเน ญตฺติยา ทุกฺกฏํ, กมฺมวาจาปริโยสาเน ปาจิตฺติยนฺติ เอวํ ทิฏฺฐิวิปตฺติปจฺจยา ปาจิตฺติยทุกฺกฏวเสน ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธา ปญฺญตฺตาฯ เอตฺถาติ วิปตฺติกถาสุฯ

คณนุปคตาติ ทิวสคณนํ อุปคตภาโวฯ อญฺเญหิ ‘‘อิมํ จีวรํ อิตฺถนฺนามสฺส เทมา’’ติ ปรหตฺเถ ทินฺนมฺปิ ‘‘น ตาว ตํ คณนุปคํ, ยาว น หตฺถํ คจฺฉตี’’ติ (มหาว. 259) จมฺมกฺขนฺธเก วุตฺตตฺตา ยาว อาหริตฺวา วา น ทินฺนํ, ‘‘ตุมฺหากํ, ภนฺเต, จีวรํ อุปฺปนฺน’’นฺติ ปหิณิตฺวา วา อนาโรจิตํ, ตาว ทิวสคณนํ น อุเปติ, อนธิฏฺฐิตํ วฏฺฏติฯ ยทา ปน อาเนตฺวา ทินฺนํ โหติ, ‘‘อุปฺปนฺน’’นฺติ วา สุตํ, ตโต ปฏฺฐาย คณนุปคํ โหติ, อนฺโตทสาเห อธิฏฺฐาตพฺพํฯ กถินสญฺญิตํ สมุฏฺฐานมสฺสาติ กถินสมุฏฺฐานํ, ตติยฉฏฺฐสมุฏฺฐานวเสน ทฺวิสมุฏฺฐานนฺติ อตฺโถฯ กายวาจาหิ กตฺตพฺพอธิฏฺฐานวิกปฺปนานํ อกรเณน กายวาจโต, จิตฺเต ปน สติ กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาตีติ วุตฺตํ โหติฯ อนธิฏฺฐานาวิกปฺปนวเสน อาปชฺชนโต อกิริยํฯ อชานนฺโตปิ อาปชฺชตีติ โนสญฺญาวิโมกฺขํฯ กายทฺวาเร จ วจีทฺวาเร จ กตฺตพฺพากรณโต กายกมฺมํ วจีกมฺมํฯ

กถินสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อุโทสิตสิกฺขาปทวณฺณนา

ภิกฺขุนาติ ภิกฺขุสฺสาติ อตฺโถ, สามิอตฺเถ เจตํ กรณวจนํฯ เตนาห ‘‘ปุริมสิกฺขาปเท วิยา’’ติอาทิฯ อถ กสฺมา กรณวเสเนว กรณวจนสฺส อตฺถํ อคฺคเหตฺวา สามิวเสน อตฺโถ เวทิตพฺโพติ อาห ‘‘กรณวเสน หี’’ติอาทิฯ หีติ การณตฺเถ นิปาโตฯ ฉินฺนปลิโพโธติ ฉินฺนจีวราวาสปลิโพโธฯ เอกาว รตฺติ เอกรตฺตํ, สมาสนฺตคตสฺส อตฺถํฯ ติณฺณํ จีวรานํ สมาหาโรติ ติจีวรํฯ เตน ติจีวเรน, ตีหิ จีวเรหีติ อตฺโถฯ เอเกน วิปฺปวุตฺโถปิ (ปารา. อฏฺฐ. 2.475-476) หิ ติจีวเรน วิปฺปวุตฺโถ นาม โหติ ปฏิสิทฺธปริยาปนฺเนน วิปฺปวุตฺถตฺตา, อวยเวปิ วา สมุทายโวหารโตฯ เตนาห ‘‘ติจีวราธิฏฺฐานนเยนา’’ติอาทิฯ