ปุเรภตฺตปฏิคฺคหิตกถา
ปุเรภตฺตปฏิคฺคหิตกถายํ ‘‘ปฏิคฺคณฺหถ, ภิกฺขเว, ปริภุญฺชถ, อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคหิตํ ภุตฺตาวินา ปวาริเตน อนติริตฺตํ ปริภุญฺชิตุ’’นฺติ (มหาว. 277) วจนโต ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคเหตฺวา นิกฺขิปิตํ ปวาริเตน ภิกฺขุนา อติริตฺตํ อกตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ, ปวาริตสิกฺขาปเทน อาปตฺติ น โหติฯ
วนฏฺฐโปกฺขรฏฺฐกถา
วนฏฺฐโปกฺขรฏฺฐกถายํ ‘‘เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส กายฑาหาพาโธ โหติฯ อถ โข อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เยนายสฺมา สาริปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ เอตทโวจ ‘ปุพฺเพ เต, อาวุโส สาริปุตฺต, กายฑาหาพาโธ เกน ผาสุ โหตี’ติฯ ภิเสหิ จ เม, อาวุโส, มุฬาลิกาหิ จาติ…เป.… อถ โข อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภิเส จ มุฬาลิกาโย จ ปริภุตฺตสฺส กายฑาหาพาโธ ปฏิปฺปสฺสมฺภิ…เป.… ปฏิคฺคณฺหถ, ภิกฺขเว, ปริภุญฺชถฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วนฏฺฐํ โปกฺขรฏฺฐํ ภุตฺตาวินา ปวาริเตน อนติริตฺตํ ปริภุญฺชิตุ’’นฺติ (มหาว. 278) วจนโต วนฏฺฐํ โปกฺขรฏฺฐํ ปวาริเตน ภิกฺขุนา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ, ปวาริตสิกฺขาปเทน อาปตฺติ น โหติฯ ตตฺถ วนฏฺฐํ โปกฺขรฏฺฐนฺติ วเน เจว ปทุมินิคจฺเฉ จ ชาตํฯ
อกตกปฺปกถา
อกตกปฺปกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อพีชํ นิพฺพฏฺฏพีชํ อกตกปฺปํ ผลํ ปริภุญฺชิตุ’’นฺติ (มหาว. 278) วจนโต อพีชญฺจ นิพฺพฏฺฏพีชญฺจ ผลํ อคฺคิสตฺถนเขหิ สมณกปฺปํ อกตฺวาปิ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ อพีชนฺติ ตรุณผลํ, ยสฺส พีชํ องฺกุรํ น ชเนติฯ นิพฺพฏฺฏพีชนฺติ พีชํ นิพฺพฏฺเฏตฺวา อปเนตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพกํ อมฺพปนสาทิ, ตานิ ผลานิ กปฺปิยการเก อสติ กปฺปํ อกตฺวาปิ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติฯ
ยาคุกถา
ยาคุกถายํ ‘‘ทสยิเม, พฺราหฺมณ, อานิสํสา ยาคุยาฯ กตเม ทส, ยาคุํ เทนฺโต อายุํ เทติ, วณฺณํ เทติ, สุขํ เทติ, พลํ เทติ, ปฏิภานํ เทติ, ยาคุปีตา ขุทํ ปฏิหนติ, ปิปาสํ วิเนติ, วาตํ อนุโลเมติ, วตฺถิํ โสเธติ, อามาวเสสํ ปาเจติฯ อิเม โข, พฺราหฺมณ, ทสานิสํสา ยาคุยาติฯ
‘โย สญฺญตานํ ปรทตฺตโภชินํ;
กาเลน สกฺกจฺจ ททาติ ยาคุํ;
ทสสฺส ฐานานิ อนุปฺปเวจฺฉติ;
อายุญฺจ วณฺณญฺจ สุขํ พลญฺจฯ
‘ปฏิภานมสฺส อุปชายเต ตโต;
ขุทฺทํ ปิปาสญฺจ พฺยปเนติ วาตํ;
โสเธติ วตฺถิํ ปริณาเมติ ภตฺตํ;
เภสชฺชเมตํ สุคเตน วณฺณิตํฯ
‘ตสฺมา หิ ยาคุํ อลเมว ทาตุํ;
นิจฺจํ มนุสฺเสน สุขตฺถิเกน;
ทิพฺพานิ วา ปตฺถยตา สุขานิ;
มานุสฺสโสภคฺยตมิจฺฉตา วา’ติฯ
อถ โข ภควา ตํ พฺราหฺมณํ อิมาหิ คาถาหิ อนุโมทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิฯ
