ขารุทานํ ปเนตฺถ ภิกฺขุนีวิภงฺเค ปสาเข ปมุเข อนุญฺญาตนฺติ เวทิตพฺพํ, เอเก ปน ‘สตฺถกมฺมํ วา’ติ ปาฐํ วิกปฺเปตฺวา วตฺถิกมฺมํ กโรนฺติฯ วตฺถีติ กิํ? อคฺฆิกา วุจฺจติ, ตาย ฉินฺทนํ วตฺถิกมฺมํ นามาติ จ อตฺถํ วณฺณยนฺติ, เต ‘สตฺถหารกํ วาสฺส ปริเยเสยฺยา’ติ อิมสฺส ปทภาชนียํ ทสฺเสตฺวา ปฏิกฺขิปิตพฺพาฯ อณฺฑวุทฺธีติ วาตณฺฑกา, อาทานวตฺตีติ อนาหวตฺตี’’ติ วุตฺตํฯ เสสํ อฏฺฐกถายํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ

นหาปิตปุพฺพกถา

[64] นหาปิตปุพฺพกถายํ นหาปิโต ปุพฺเพติ นหาปิตปุพฺโพ, ปุพฺเพ นหาปิโต หุตฺวา อิทานิ ภิกฺขุภูโตติ อตฺโถฯ เตน นหาปิตปุพฺเพน ภิกฺขุนาฯ ขุรภณฺฑนฺติ ขุราทินหาปิตภณฺฑํ, ‘‘ลทฺธาตปตฺโต ราชกุมาโร’’ติอาทีสุ วิย อุปลกฺขณนโยยํฯ ‘‘น, ภิกฺขเว, ปพฺพชิเตน อกปฺปิยํ สมาทเปตพฺพํ, โย สมาทเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ น จ, ภิกฺขเว, นหาปิตปุพฺเพน ขุรภณฺฑํ ปริหริตพฺพํ, โย ปริหเรยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ (มหาว. 303) จ ทฺวิธา ปญฺญตฺติ, ตสฺมา นหาปิตปุพฺเพน วา อนหาปิตปุพฺเพน วา ปพฺพชิเตน นาม อกปฺปิยสมาทปนํ น กาตพฺพํฯ นหาปิตปุพฺเพน ปน ภิกฺขุนา ขุเรน อภิลกฺขิตํ ขุรภณฺฑํ, ขุรภณฺฑขุรโกสนิสิตปาสาณขุรถวิกาทโย น ปริหริตพฺพา เอวฯ เสสํ อฏฺฐกถายํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ วชิรพุทฺธิฏีกายํ (วชิร. ฏี. มหาวคฺค 300) ปน ‘‘น, ภิกฺขเว, ปพฺพชิเตน อกปฺปิเย สมาทเปตพฺพนฺติ วุตฺตตฺตา อนุปสมฺปนฺนสฺสปิ น เกวลํ ทสสุ เอว สิกฺขาปเทสุ, อถ โข ยํ ภิกฺขุสฺส น กปฺปติ, ตสฺมิมฺปีติ อธิปฺปาโย’’ติ วุตฺตํฯ

ทสภาคกถา

[65] ทสภาคกถายํ สงฺฆิกานีติ สงฺฆสนฺตกานิ พีชานิฯ ปุคฺคลิกายาติ ปุคฺคลสฺส สนฺตกาย ภูมิยาฯ ภาคํ ทตฺวาติ มูลภาคสงฺขาตํ ทสมภาคํ ภูมิสามิกานํ ทตฺวาฯ ปริภุญฺชิตพฺพานีติ เตสํ พีชานํ ผลานิ โรปเกหิ ปริภุญฺชิตพฺพานีติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมว ฯ อิทํ กิร ชมฺพุทีเป โปราณกจาริตฺตนฺติ อาทิกปฺปกาเล ปฐมกปฺปิกา มนุสฺสา โพธิสตฺตํ มหาสมฺมตํ นาม ราชานํ กตฺวา สพฺเพปิ อตฺตโน อตฺตโน ตณฺฑุลผลสาลิเขตฺตโต ปวตฺตตณฺฑุลผลานิ ทส โกฏฺฐาเส กตฺวา เอกํ โกฏฺฐาสํ ภูมิสามิกภูตสฺส มหาสมฺมตราชิโน ทตฺวา ปริภุญฺชิํสุฯ ตโต ปฏฺฐาย ชมฺพุทีปิกานํ มนุสฺสานํ จาริตตฺตา วุตฺตํฯ เตเนว สารตฺถทีปนีนามิกายมฺปิ วินยฏีกายํ (วชิร. ฏี. มหาวคฺค 304) ‘‘ทสภาคํ ทตฺวาติ ทสมภาคํ ทตฺวาฯ เตเนวาห ‘ทส โกฏฺฐาเส กตฺวา เอโก โกฏฺฐาโส ภูมิสามิกานํ ทาตพฺโพ’ติ’’ วุตฺตํฯ