โอกาสกตกถา

[59] โอกาสกตกถายํ น, ภิกฺขเว, อโนกาสกโตติอาทิ ‘‘เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู อโนกาสกตํ ภิกฺขุํ อาปตฺติยา โจเทนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ – น, ภิกฺขเว, อโนกาสกโต ภิกฺขุ อาปตฺติยา โจเทตพฺโพ, โย โจเทยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โอกาสํ การาเปตฺวา อาปตฺติยา โจเทตุํ, กโรตุ อายสฺมา โอกาสํ, อหํ ตํ วตฺตุกาโม’’ติ (มหาว. 153) อิทํ ปาฐํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อธิปฺปาเยสุ จาวนาธิปฺปาโยติ, สาสนโต จาเวตุกาโมฯ อกฺโกสาธิปฺปาโยติ ปรํ อกฺโกสิตุกาโม ปริภาสิตุกาโมฯ กมฺมาธิปฺปาโยติ ตชฺชนียาทิกมฺมํ กตฺตุกาโมฯ วุฏฺฐานาธิปฺปาโยติ อาปตฺติโต วุฏฺฐาเปตุกาโมฯ อุโปสถปฺปวารณฏฺฐปนาธิปฺปาโยติ อุโปสถํ, ปวารณํ วา ฐเปตุกาโมฯ อนุวิชฺชนาธิปฺปาโยติ อุปปริกฺขิตุกาโมฯ ธมฺมกถาธิปฺปาโยติ ธมฺมํ เทเสตุกาโมฯ อิติ ปรํ โจเทนฺตานํ ภิกฺขูนํ อธิปฺปายเภโท อเนกวิโธ โหตีติ อตฺโถฯ ปุริเมสุ จตูสุ อธิปฺปาเยสูติ จาวนาธิปฺปายอกฺโกสาธิปฺปายกมฺมาธิปฺปายวุฏฺฐานาธิปฺปาเยสุ โอกาสํ อการาเปนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ การาเปตฺวาปิ สมฺมุขา โจเทนฺตสฺส ยถานุรูปํ สงฺฆาทิเสสปาจิตฺติยทุกฺกฏานิ, อสมฺมุขา ปน ทุกฺกฏเมวาติ อยเมตฺถ ปิณฺฑตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

‘‘ฐปนกฺเขตฺตํ ปน ชานิตพฺพ’’นฺติ วตฺวา ตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘สุณาตุ เม’’ติอาทิมาหฯ อนุวิชฺชกสฺส อนุวิชฺชนาธิปฺปาเยน วทนฺตสฺส โอกาสกมฺมํ นตฺถีติ โยชนาฯ ธมฺมกถิกสฺส อโนทิสฺส กมฺมํ กเถนฺตสฺส โอกาสกมฺมํ นตฺถิฯ สเจ ปน โอทิสฺส กเถติ, อาปตฺติ, ตสฺมา ตํ ทสฺเสตฺวา คนฺตพฺพนฺติ โยเชตพฺพํฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ