เมนู

อฏฺฐวรกถา

อฏฺฐวรกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วสฺสิกสาฏิกํ อาคนฺตุกภตฺตํ คมิกภตฺตํ คิลานภตฺตํ คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ คิลานเภสชฺชํ ธุวยาคุํ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส อุทกสาฏิก’’นฺติ วจนโต อิมานิ อฏฺฐ ทานานิ สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ นิกฺขิตฺตจีวรา หุตฺวา กายํ โอวสฺสนฺตานํ ภิกฺขูนํ นคฺคิยํ อสุจิ เชคุจฺฉํ ปฏิกูลํ โหติ, ตสฺมา วสฺสิกสาฏิกา อนุญฺญาตาฯ อาคนฺตุโก ภิกฺขุ น วีถิกุสโล โหติ, น โคจรกุสโล, กิลนฺโต ปิณฺฑาย จรติ, ตสฺมา อาคนฺตุกภตฺตํ อนุญฺญาตํ, คมิโก ภิกฺขุ อตฺตโน ภตฺตํ ปริเยสมาโน สตฺถา วา วิหายิสฺสติ , ยตฺถ วา วาสํ คนฺตุกาโม ภวิสฺสติ, ตตฺถ วิกาเลน อุปคจฺฉิสฺสติ, กิลนฺโต อทฺธานํ คมิสฺสติ, ตสฺมา คมิกภตฺตํฯ คิลานสฺส ภิกฺขุโน สปฺปายานิ โภชนานิ อลภนฺตสฺส อาพาโธ วา อภิวฑฺฒิสฺสติ, กาลกิริยา วา ภวิสฺสติ, ตสฺมา คิลานภตฺตํฯ คิลานุปฏฺฐาโก ภิกฺขุ อตฺตโน ภตฺตํ ปริเยสมาโน คิลานสฺส อุสฺสูเร ภตฺตํ นีหริสฺสติ, ตสฺมา คิลานุปฏฺฐากภตฺตํฯ คิลานสฺส ภิกฺขุโน สปฺปายานิ เภสชฺชานิ อลภนฺตสฺส อาพาโธ วา อภิวฑฺฒิสฺสติ, กาลกิริยา วา ภวิสฺสติ, ตสฺมา คิลานเภสชฺชํฯ ยสฺมา ภควตา อนฺธกวินฺเท ทสานิสํเส สมฺปสฺสมาเนน ยาคุ อนุญฺญาตา, ตสฺมา ธุวยาคุฯ ยสฺมา มาตุคามสฺส นคฺคิยํ อสุจิ เชคุจฺฉํ ปฏิกูลํ โหติ, ตสฺมา ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส อุทกสาฏิกา อนุญฺญาตาฯ

นิสีทนาทิกถา

นิสีทนาทิกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, กายคุตฺติยา จีวรคุตฺติยา เสนาสนคุตฺติยา นิสีทน’’นฺติ (มหาว. 353) วจนโต กายาทีนํ อสุจิมุจฺจนาทิโต โคปนตฺถาย นิสีทนํ ธาเรตุํ วฏฺฏติฯ ตสฺส วิธานํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ยาวมหนฺตํ ปจฺจตฺถรณํ อากงฺขติ, ตาวมหนฺตํ ปจฺจตฺถรณํ กาตุ’’นฺติ วจนโต อติขุทฺทเกน นิสีทเนน เสนาสนสฺส อโคปนตฺตา มหนฺตมฺปิ ปจฺจตฺถรณํ กาตุํ วฏฺฏติฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ยสฺส กณฺฑุ วา ปีฬกา วา อสฺสาโว วา ถุลฺลกจฺฉุ วา อาพาโธ, กณฺฑุปฏิจฺฉาทิ’’นฺติ วจนโต อีทิเสสุ อาพาเธสุ สนฺเตสุ จีวราทิคุตฺตตฺถาย กณฺฑุปฏิจฺฉาทิ วฏฺฏติฯ ตตฺถ ปมาณํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว , มุขปุญฺฉนโจฬ’’นฺติ (มหาว. 355) วจนโต มุขโสธนตฺถาย มุขปุญฺฉนโจฬํ วฏฺฏติฯ ตมฺปิ เหฏฺฐา วุตฺตเมวฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปริกฺขารโจฬก’’นฺติ วจนโต ติจีวเร ปริปุณฺเณ ปริสฺสาวนถวิกาทีหิ อตฺเถ สติ ปริกฺขารโจฬํ วฏฺฏติฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ติจีวรํ อธิฏฺฐาตุํ น วิกปฺเปตุํ, วสฺสิกสาฏิกํ วสฺสานํ จาตุมาสํ อธิฏฺฐาตุํ ตโต ปรํ วิกปฺเปตุํ, นิสีทนํ อธิฏฺฐาตุํ น วิกปฺเปตุํ, ปจฺจตฺถรณํ อธิฏฺฐาตุํ น วิกปฺเปตุํ, กณฺฑุปฏิจฺฉาทิํ ยาว อาพาธา อธิฏฺฐาตุํ ตโต ปรํ วิกปฺเปตุํ, มุขปุญฺฉนโจฬํ อธิฏฺฐาตุํ น วิกปฺเปตุํ, ปริกฺขารโจฬํ อธิฏฺฐาตุํ น วิกปฺเปตุ’’นฺติ (มหาว. 358) วจนโต วุตฺตนเยน อธิฏฺฐานญฺจ วิกปฺปนา จ กาตพฺพาฯ อยเมตฺถ สงฺเขโป, วิตฺถาโร ปน เหฏฺฐา วุตฺโตวฯ