อติเรกจีวรกถา

อติเรกจีวรกถายํ ‘‘น, ภิกฺขเว, อติเรกจีวรํ ธาเรตพฺพํ, โย ธาเรยฺย, ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพ’’ติ (มหาว. 347) วจนโต นิฏฺฐิตจีวรสฺมิํ อุพฺภตสฺมิํ กถิเน ทสาหโต ปรํ อติเรกจีวรํ ธาเรนฺตสฺส นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ ธาเรตุ’’นฺติ (มหาว. 347) วจนโต อุพฺภเตปิ กถิเน ทสาหพฺภนฺตเร ธาเรนฺตสฺส อตฺถตกถินานํ อนุพฺภเตปิ กถิเน ปญฺจมาสพฺภนฺตเร ตโต ปรมฺปิ ทสาหพฺภนฺตเร อนตฺถตกถินานมฺปิ ทสาหพฺภนฺตเร อติเรกจีวรํ อนาปตฺติฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อติเรกจีวรํ วิกปฺเปตุ’’นฺติ (มหาว. 347) วจนโต ทสาหโต ปรํ วิกปฺเปตฺวา อติเรกจีวรํ ธาเรตุํ วฏฺฏติฯ กิตฺตกํ ปน จีวรํ วิกปฺเปตพฺพนฺติ? ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อายาเมน อฏฺฐงฺคุลํ สุคตงฺคุเลน จตุรงฺคุลวิตฺถตํ ปจฺฉิมํ จีวรํ วิกปฺเปตุ’’นฺติ (มหาว. 358) วจนโต สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน สุคตงฺคุเลน อฏฺฐงฺคุลายามํ จตุรงฺคุลวิตฺถารํ จีวรํ วิกปฺเปตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ สุคตงฺคุลํ นาม มชฺฌิมปุริสงฺคุลสงฺขาเตน วฑฺฒกีองฺคุเลน ติวงฺคุลํ โหติ, มนุสฺสานํ ปกติองฺคุเลน อฑฺฒปญฺจกงฺคุลํ, ตสฺมา ทีฆโต วฑฺฒกีหตฺเถน เอกหตฺถํ ปกติหตฺเถน ทิยฑฺฒหตฺถํ วิตฺถารโต วฑฺฒกีหตฺเถน วิทตฺถิปฺปมาณํ ปกติหตฺเถน ฉฬงฺคุลาธิกวิทตฺถิปฺปมาณํ ปจฺฉิมํ จีวรํ วิกปฺเปตุํ วฏฺฏติ, ตโต อูนปฺปมาณํ น วฏฺฏติ, อธิกปฺปมาณํ ปน วฏฺฏตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ

อฏฺฐวรกถา

อฏฺฐวรกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, วสฺสิกสาฏิกํ อาคนฺตุกภตฺตํ คมิกภตฺตํ คิลานภตฺตํ คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ คิลานเภสชฺชํ ธุวยาคุํ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส อุทกสาฏิก’’นฺติ วจนโต อิมานิ อฏฺฐ ทานานิ สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ นิกฺขิตฺตจีวรา หุตฺวา กายํ โอวสฺสนฺตานํ ภิกฺขูนํ นคฺคิยํ อสุจิ เชคุจฺฉํ ปฏิกูลํ โหติ, ตสฺมา วสฺสิกสาฏิกา อนุญฺญาตาฯ อาคนฺตุโก ภิกฺขุ น วีถิกุสโล โหติ, น โคจรกุสโล, กิลนฺโต ปิณฺฑาย จรติ, ตสฺมา อาคนฺตุกภตฺตํ อนุญฺญาตํ, คมิโก ภิกฺขุ อตฺตโน ภตฺตํ ปริเยสมาโน สตฺถา วา วิหายิสฺสติ , ยตฺถ วา วาสํ คนฺตุกาโม ภวิสฺสติ, ตตฺถ วิกาเลน อุปคจฺฉิสฺสติ, กิลนฺโต อทฺธานํ คมิสฺสติ, ตสฺมา คมิกภตฺตํฯ คิลานสฺส ภิกฺขุโน สปฺปายานิ โภชนานิ อลภนฺตสฺส อาพาโธ วา อภิวฑฺฒิสฺสติ, กาลกิริยา วา ภวิสฺสติ, ตสฺมา คิลานภตฺตํฯ คิลานุปฏฺฐาโก ภิกฺขุ อตฺตโน ภตฺตํ ปริเยสมาโน คิลานสฺส อุสฺสูเร ภตฺตํ นีหริสฺสติ, ตสฺมา คิลานุปฏฺฐากภตฺตํฯ คิลานสฺส ภิกฺขุโน สปฺปายานิ เภสชฺชานิ อลภนฺตสฺส อาพาโธ วา อภิวฑฺฒิสฺสติ, กาลกิริยา วา ภวิสฺสติ, ตสฺมา คิลานเภสชฺชํฯ ยสฺมา ภควตา อนฺธกวินฺเท ทสานิสํเส สมฺปสฺสมาเนน ยาคุ อนุญฺญาตา, ตสฺมา ธุวยาคุฯ ยสฺมา มาตุคามสฺส นคฺคิยํ อสุจิ เชคุจฺฉํ ปฏิกูลํ โหติ, ตสฺมา ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส อุทกสาฏิกา อนุญฺญาตาฯ