คหปติจีวราทิกถา

คหปติจีวราทิกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คหปติจีวรํ, โย อิจฺฉติ, ปํสุกูลิโก โหตุ, โย อิจฺฉติ, คหปติจีวรํ สาทิยตุ, อิตรีตเรนปาหํ, ภิกฺขเว, สนฺตุฏฺฐิํ วณฺเณมี’’ติ (มหาว. 337) วจนโต อสมาทินฺนธุตงฺโค โย ภิกฺขุ ปํสุกูลํ ธาเรตุํ อิจฺฉติ, เตน ปํสุกูลิเกน ภวิตพฺพํ ฯ โย ปน คิหีหิ ทินฺนํ คหปติจีวรํ สาทิยิตุํ อิจฺฉติ, เตน คหปติจีวรสาทิยเกน ภวิตพฺพํฯ สมาทินฺนธุตงฺโค ปน ภิกฺขุ ‘‘คหปติจีวรํ ปฏิกฺขิปามิ, ปํสุกูลิกงฺคํ สมาทิยามี’’ติ อธิฏฺฐหนโต คหปติจีวรํ สาทิยิตุํ น วฏฺฏติฯ คหปติจีวรนฺติ คหปตีหิ ทินฺนํ จีวรํฯ อิตรีตเรนปีติ อปฺปคฺเฆนปิ มหคฺเฆนปิ เยน เกนจีติ อตฺโถฯ

‘‘อิตรีตเรนาติ อิตเรน อิตเรนฯ อิตร-สทฺโท ปน อนิยมวจโน ทฺวิกฺขตฺตุํ วุจฺจมาโน ยํกิญฺจิ-สทฺเทหิ สมานตฺโถ โหตีติ วุตฺตํ อปฺปคฺเฆนปิ มหคฺเฆนปิ เยน เกนจี’’ติ สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. มหาวคฺค 3.337), ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปาวารํ, อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โกเสยฺยปาวารํ, อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โกชว’’นฺติ (มหาว. 337) วจนโต ปาวาราทีนิปิ สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏติฯ ตตฺถ ปาวาโรติ สโลมโก กปฺปาสาทิเภโทฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โกชวนฺติ เอตฺถ ปกติโกชวเมว วฏฺฏติ, มหาปิฏฺฐิยโกชวํ น วฏฺฏติฯ โกชวนฺติ อุณฺณามโย ปาวารสทิโสฯ ‘‘มหาปิฏฺฐิ โกชวนฺติ หตฺถิปิฏฺฐีสุ อตฺถริตพฺพตาย ‘มหาปิฏฺฐิย’นฺติ ลทฺธสมญฺญํ จตุรงฺคุลปุปฺผํ โกชว’’นฺติ สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. มหาวคฺค 3.337) วุตฺตํฯ วิมติวิโนทนิยมฺปิ (วิ. วิ. ฏี. มหาวคฺค 2.337) ‘‘มหาปิฏฺฐิยโกชวนฺติ หตฺถิปิฏฺฐิยํ อตฺถริตพฺพตาย ‘มหาปิฏฺฐิย’นฺติ ลทฺธสมญฺญํ อุณฺณามยตฺถรณ’’นฺติ วุตฺตํฯ วชิรพุทฺธิฏีกายํ (วชิร. ฏี. มหาวคฺค 337) ปน ‘‘มหาปิฏฺฐิยโกชวํ นาม อติเรกจตุรงฺคุลปุปฺผํ กิรา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, กมฺพล’’นฺติ (มหาว. 338) วจนโต อฑฺฒกาสิยาทีนิ มหคฺฆานิปิ กมฺพลานิ วฏฺฏนฺติ ฯ อฑฺฒกาสิยนฺติ เอตฺถ กาสีติ สหสฺสํ วุจฺจติ, ตํอคฺฆนโก กาสิโยฯ อยํ ปน ปญฺจ สตานิ อคฺฆติ, ตสฺมา อฑฺฒกาสิโยติ วุตฺโตฯ

ฉจีวรกถา

ฉจีวรกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ฉ จีวรานิ โขมํ กปฺปาสิกํ โกเสยฺยํ กมฺพลํ สาณํ ภงฺค’’นฺติ (มหาว. 339) วจนโต โขมาทีนิ ฉ จีวรานิ ทุกูลาทีนิ ฉ อนุโลมจีวรานิ จ วฏฺฏนฺติฯ ตตฺถ ‘‘โขมนฺติ โขมสุตฺเตหิ วายิตํ โขมปฏฺฏจีวรํฯ กปฺปาสิกนฺติ กปฺปาสโต นิพฺพตฺตสุตฺเตหิ วายิตํฯ โกเสยฺยนฺติ โกสการกปาณเกหิ นิพฺพตฺตสุตฺเตหิ วายิตํฯ กมฺพลนฺติ อุณฺณามยจีวรํฯ สาณนฺติ สาณสุตฺเตหิ กตจีวรํฯ ภงฺคนฺติ โขมสุตฺตาทีนิ สพฺพานิ, เอกจฺจานิ วา มิสฺเสตฺวา กตจีวรํฯ ภงฺคมฺปิ วากมยเมวาติ เกจิฯ ทุกูลํ ปฏฺฏุณฺณํ โสมารปฏํ จีนปฏํ อิทฺธิชํ เทวทินฺนนฺติ อิมานิ ปน ฉ จีวรานิ เอเตสํเยว อนุโลมานีติ วิสุํ น วุตฺตานิฯ ทุกูลญฺหิ สาณสฺส อนุโลมํ วากมยตฺตาฯ ปฏฺฏุณฺณเทเส สญฺชาตวตฺถํ ปฏฺฏุณฺณํฯ ‘ปฏฺฏุณฺณโกเสยฺยวิเสโส’ติ หิ อภิธานโกเส วุตฺตํฯ โสมารเทเส จีนเทเส จ ชาตวตฺถานิ โสมารจีนปฏานิฯ ปฏฺฏุณฺณาทีนิ ตีณิ โกเสยฺยสฺส อนุโลมานิ ปาณเกหิ กตสุตฺตมยตฺตาฯ อิทฺธิชํ เอหิภิกฺขูนํ ปุญฺญิทฺธิยา นิพฺพตฺตจีวรํ, ตํ โขมาทีนํ อญฺญตรํ โหตีติ เตสํ เอว อนุโลมํฯ เทวตาหิ ทินฺนํ จีวรํ เทวทินฺนํฯ กปฺปรุกฺเข นิพฺพตฺตํ ชาลินิยา เทวกญฺญาย อนุรุทฺธตฺเถรสฺส ทินฺนวตฺถสทิสํ, ตมฺปิ โขมาทีนํเยว อนุโลมํ โหติ เตสุ อญฺญตรภาวโต’’ติ สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. 2.462-463) วุตฺตํฯ

วิมติวิโนทนิยํ (วิ. วิ. ฏี. 1.463) ปน ‘‘โขมนฺติ โขมสุตฺเตหิ วายิตํ โขมปฏจีวรํ, ตํ วากมยนฺติ วทนฺติฯ กปฺปาสสุตฺเตหิ วายิตํ กปฺปาสิกํฯ เอวํ เสสานิปิฯ กมฺพลนฺติ เอฬกาทีนํ โลมมยสุตฺเตน วายิตํ ปฏํฯ