มโฬริกกถา

[34] มโฬริกกถายํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, มโฬริก’’นฺติ คิลาโน ภิกฺขุ ภุญฺชมาโน น สกฺโกติ หตฺเถน ปตฺตํ สนฺธาเรตุํ, ตสฺมา อนุญฺญาตํฯ ปุพฺเพ ปตฺตสงฺโคปนตฺถํ อาธารโก อนุญฺญาโต, อิทานิ ภุญฺชนตฺถํฯ ทณฺฑาธารโก วุจฺจตีติ ทณฺฑาธารโก ปธานโต มโฬริโกติ วุจฺจติฯ ยฏฺฐิ…เป.… ปีฐาทีนิปิ อาธารกสามญฺเญน เอตฺเถว ปวิฏฺฐานีติ สมฺพนฺโธฯ อาธารกํ นาม ฉิทฺทํ วิทฺธมฺปิ อตฺถิ, อวิทฺธมฺปิ อตฺถิ, เตสุ กตมํ วฏฺฏตีติ อาห ‘‘อาธารสงฺเขปคมนโต หิ…เป.… วฏฺฏติเยวา’’ติฯ

เอกภาชนาทิกถา

[35] เอกภาชนาทิกถายํ เอกโตภุญฺชนํ นาม เอกภาชนสฺมิํ เอกกฺขเณเยว สหภุญฺชนํ, น นานาภาชเนฯ เอกภาชนสฺมิมฺปิ น นานากฺขเณติ อาห ‘‘สเจ ปนา’’ติอาทิฯ ตสฺมิํ อปคเต ตสฺส อปคตตฺตา อิตรสฺส เสสกํ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติฯ อิมินา เอกกฺขเณ อภุญฺชนภาวํ ทสฺเสติฯ อิตรสฺสปีติอาทีสุ อิตรสฺสปีติ อิตรีตรกถนํ, เสสภุญฺชกอิตรโต อิตรสฺสาติ อตฺโถฯ เตน ปฐมํ คเหตฺวา คตภิกฺขุเมวาหฯ ตสฺมิํ ขีเณ ตสฺส ขณตฺตา ปฐมํ คหิตวตฺถุสฺส ขีณตฺตา ปุน คเหตุํ วฏฺฏติฯ อิมินา สหอภุญฺชนภาวํ ทสฺเสติฯ

น เอกมญฺเจ นิปชฺชิตพฺพํ สติปิ นานาอตฺถรเณ ‘‘น เอกมญฺเจ ตุวฏฺฏิตพฺพํ, โย ตุวฏฺเฏยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ (จูฬว. 264) วจนโตฯ น เอกตฺถรเณ นิปชฺชิตพฺพํ สติปิ นานามญฺเจ ‘‘น เอกตฺถรณา ตุวฏฺฏิตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. 264) วจนโต, ปเคว อุภินฺนํ เอกตฺเตติ อตฺโถฯ ยทิ เอวํ นานามญฺจนานาอตฺถรเณสุ อสนฺเตสุ กถํ อนาปตฺติ สิยาติ จินฺตายมาห ‘‘ววตฺถานํ ปนา’’ติอาทิฯ เอกตฺถรณปาวุรเณหีติ เอตฺถ ปน อยํ เอกตฺถรณปาวุรณสทฺโท น จตฺถสมาโส โหติ, อถ โข พาหิรตฺถสมาโสติ อาห ‘‘เอกํ อตฺถรณญฺเจว ปาวุรณญฺจ เอเตสนฺติ เอกตฺถรณปาวุรณา’’ติ, ติปทตุลฺยาธิกรณพาหิรตฺถสมาโสยํฯ