ธมฺมิการกฺขยาจนกถา

[19] ธมฺมิการกฺขยาจนกถายํ ‘‘คีวาเยวาติ อาณตฺติยา อภาวโตฯ เตสํ อนตฺถกามตายาติ ‘โจโร’ติ วุตฺตํ มม วจนํ สุตฺวา เกจิ ทณฺฑิสฺสนฺติ, ชีวิตา โวโรเปสฺสนฺตีติ เอวํ สญฺญายฯ เอเตน เกวลํ ภเยน วา ปริกฺขารคฺคหณตฺถํ วา สหสา ‘โจโร’ติ วุตฺเต ทณฺฑิเตปิ น โทโสติ ทสฺเสติฯ ราชปุริสานญฺหิ ‘โจโร อย’นฺติ อุทฺทิสฺสกถเน เอว คีวาฯ ภิกฺขูนํ, ปน อารามิกาทีนํ วา สมฺมุขา ‘อสุโก โจโร เอวมกาสี’ติ เกนจิ วุตฺตวจนํ นิสฺสาย อารามิกาทีสุ ราชปุริสานํ วตฺวา ทณฺฑาเปนฺเตสุปิ ภิกฺขุสฺส น คีวา ราชปุริสานํ อวุตฺตตฺตา, เยสญฺจ วุตฺตํ, เตหิ สยํ โจรสฺส อทณฺฑิตตฺตาติ คเหตพฺพํฯ ‘ตฺวํ เอตสฺส สนฺตกํ อจฺฉินฺทา’ติ อาณตฺโตปิ หิ สเจ อญฺเญน อจฺฉินฺทาเปติ, อาณาปกสฺส อนาปตฺติ วิสงฺเกตตฺตาฯ อตฺตโน วจนกรนฺติ อิทํ สามีจิวเสน วุตฺตํฯ วจนํ อกโรนฺตานํ ราชปุริสานมฺปิ ‘อิมินา คหิตปริกฺขารํ อาหราเปหิ, มา จสฺส ทณฺฑํ กโรหี’ติ อุทฺทิสฺส วทนฺตสฺสปิ ทณฺเฑ คหิเตปิ น คีวา เอว ทณฺฑคฺคหณสฺส ปฏิกฺขิตฺตตฺตา ‘อสุกภณฺฑํ อวหรา’ติ อาณาเปตฺวา วิปฺปฏิสาเร อุปฺปนฺเน ปุน ปฏิกฺขิปเน (ปารา. 121) วิยฯ ทาสาทีนํ สมฺปฏิจฺฉเน วิย ตทตฺถาย อฑฺฑกรเณ ภิกฺขูนมฺปิ ทุกฺกฏนฺติ อาห ‘กปฺปิยอฑฺโฑ นาม, น วฏฺฏตี’ติฯ เกนจิ ปน ภิกฺขุนา เขตฺตาทิอตฺถาย โวหาริกานํ สนฺติกํ คนฺตฺวา อฑฺเฑ กเตปิ ตํ เขตฺตาทิสมฺปฏิจฺฉเน วิย สพฺเพสํ อกปฺปิยํ น โหติ ปุพฺเพ เอว สงฺฆสนฺตกตฺตาฯ ภิกฺขุสฺเสว ปน ปโยควเสน อาปตฺติโย โหนฺติฯ ทาสาทีนมฺปิ ปน อตฺถาย รกฺขํ ยาจิตุํ โวหาริเกน ปุฏฺเฐน สงฺฆสฺส อุปฺปนฺนํ กปฺปิยกฺกมํ วตฺตุํ อารามิกาทีหิ จ อฑฺฑํ การาเปตุํ วฏฺฏติ เอวฯ วิหารวตฺถาทิกปฺปิยอฑฺฑํ ปน ภิกฺขุนา สยมฺปิ กาตุํ วฏฺฏตี’’ติ วิมติวิโนทนิยํ (วิ. วิ. ฏี. ปาจิตฺติย 2.679) อาคโตฯ

วชิรพุทฺธิฏีกายํ (วชิร. ฏี. ปาจิตฺติย 681) ‘‘คีวาติ เกวลํ คีวา เอว โหติ, น ปาราชิกํฯ การาเปตฺวา ทาตพฺพาติ เอตฺถ สเจ อาวุธภณฺฑํ โหติ, ตสฺส ธารา น การาเปตพฺพา, อญฺเญน ปน อากาเรน สญฺญาเปตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ