28. จตุปจฺจยภาชนียวินิจฺฉยกถา

จีวรภาชนกถาวณฺณนา

[194] เอวํ อุปชฺฌายาทิวตฺตสงฺขาตานิ จุทฺทส ขนฺธกวตฺตานิ กเถตฺวา อิทานิ จตุนฺนํ ปจฺจยานํ ภาชนํ กเถนฺโต ‘‘จตุปจฺจยภาชน’’นฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ จตูติ สงฺขฺยาสพฺพนามปทํฯ ปฏิจฺจ เอติ สีตปฏิฆาตาทิกํ ผลํ เอตสฺมาติ ปจฺจโย, จีวราทิ, ปจฺจโย จ ปจฺจโย จ ปจฺจยา, จตฺตาโร ปจฺจยา จตุปจฺจยํ, ภาชียเต วิภาชียเต ภาชนํฯ จตุปจฺจยสฺส ภาชนํ จตุปจฺจยภาชนํฯ เตนาห ‘‘จีวราทีนํ จตุนฺนํ ปจฺจยานํ ภาชน’’นฺติฯ ตตฺถ ตสฺมิํ จตุปจฺจยภาชเน สมภินิวิฏฺเฐ จีวรภาชเน ตาว ปฐมํ จีวรปฏิคฺคาหโก…เป.… เวทิตพฺโพฯ กสฺมา? สงฺฆิกจีวรสฺส ทุกฺกรภาชนตฺตาติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺถ อาคตาคตํ จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาติ, ปฏิคฺคหณมตฺตเมวสฺส ภาโรติ จีวรปฏิคฺคาหโกฯ จีวรปฏิคฺคาหเกน ปฏิคฺคหิตํ จีวรํ นิทหติ, นิทหนมตฺตเมวสฺส ภาโรติ จีวรนิทหโกฯ ภณฺฑาคาเร นิยุตฺโต ภณฺฑาคาริโกฯ จีวราทิกสฺส ภณฺฑสฺส ฐปนฏฺฐานภูตํ อคารํ ภณฺฑาคารํฯ จีวรํ ภาเชติ ภาคํ กโรตีติ จีวรภาชโกฯ จีวรสฺส ภาชนํ วิภาคกรณํ จีวรภาชนํ, วิภชนกิริยาฯ

ตตฺถ ‘‘จีวรปฏิคฺคาหโก เวทิตพฺโพ’’ติ วุตฺโต, โส กุโต ลพฺภเตติ อาห ‘‘ปญฺจหงฺเคหิ…เป.… สมฺมนฺนิตพฺโพ’’ติฯ กถํ วิญฺญายตีติ อาห ‘‘อนุชานามิ…เป.… วจนโต’’ติฯ ฉนฺทนํ ฉนฺโท, อิจฺฉนํ ปิหนนฺติ อตฺโถฯ คมนํ กรณํ คติ, กิริยาฯ คาเรยฺหา คติ อคติ, ฉนฺเทน อคติ ฉนฺทาคติฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ กถํ ฉนฺทาคติํ คจฺฉตีติ อาห ‘‘ตตฺถ ปจฺฉา อาคตานมฺปี’’ติอาทิฯ เอวมิตเรสุปิฯ ปญฺจมงฺคํ ปน สติสมฺปชญฺญยุตฺตาภาวํ ทสฺเสติฯ สุกฺกปกฺเขปิ อิโต ปฏิปกฺขวเสน เวทิตพฺโพฯ เตนาห ‘‘ตสฺมา’’ติอาทิฯ

อิมาย กมฺมวาจาย วา อปโลกเนน วาติ อิทํ อิมสฺส สมฺมุติกมฺมสฺส ลหุกกมฺมตฺตา วุตฺตํฯ ตถา หิ วุตฺตํ ปริวารฏฺฐกถายํ (ปริ. อฏฺฐ. 482) ‘‘อวเสสา เตรส สมฺมุติโย เสนาสนคฺคาหมตกจีวรทานาทิสมฺมุติโย จาติ เอตานิ ลหุกกมฺมานิ อปโลเกตฺวาปิ กาตุํ วฏฺฏนฺตี’’ติฯ อนฺโตวิหาเร สพฺพสงฺฆมชฺเฌปิ ขณฺฑสีมายมฺปิ สมฺมนฺนิตุํ วฏฺฏตีติ เอตฺถ อนฺโตวิหาเรติ พทฺธสีมวิหารํ สนฺธาย วุตฺตํฯ น หิ อพทฺธสีมวิหาเร อปโลกนาทิจตุพฺพิธกมฺมํ กาตุํ วฏฺฏติ ทุพฺพิโสธนตฺตาฯ ธุรวิหารฏฺฐาเนติ วิหารทฺวารสฺส สมฺมุขฏฺฐาเนฯ

[197] ภณฺฑาคารสมฺมุติยํ วิหารมชฺเฌเยวาติ อวิปฺปวาสสีมาสงฺขาตมหาสีมา วิหารสฺส มชฺเฌเยว สมฺมนฺนิตพฺพาฯ