เตสุ อนฺตรุพฺภารสหุพฺภารา ทฺเว เอว ตํ วิหารํ อนตฺถตกถินวิหารสทิสํ กโรนฺตา สยํ สกเลน กถินตฺถาเรน สห นิรุชฺฌนฺติ อุทฺธารภาวํ ปาปุณนฺติ ฯ อวเสสา ปน ตํ ตํ ปาฏิปุคฺคลิกเมว กถินตฺถารํ ทฺวินฺนํ ปลิโพธานํ อุปจฺฉินฺทนวเสน นิโรเธนฺตา สยํ อุทฺธารภาวํ ปาปุณนฺติ, น สกลํ กถินตฺถารํฯ กถินุทฺธารานญฺจ นิโรโธ นาม ตํ ตํ การณมาคมฺม อุทฺธารภาวปฺปตฺติ, เอวญฺจ อุปฺปตฺติ นาม กถินุทฺธาโร เอวฯ เตนาห ‘‘สพฺเพปิ อตฺถาเรน สทฺธิํ เอกโต อุปฺปชฺชนฺตี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ปุริมา ทฺเวติ ‘‘เอกุปฺปาทา เอกนิโรธา’’ติ ปาฬิยํ ปฐมํ วุตฺตา อนฺตรุพฺภารสหุพฺภารา ทฺเวฯ เตสูติ ปกฺกมนนฺติกาทีสุฯ อุทฺธารภาวํ ปตฺเตสูติ อุทฺธารภาวปฺปตฺติสงฺขาตนิโรธํ ปตฺเตสูติ อตฺโถฯ อตฺถาโร ติฏฺฐตีติ กตจีวรํ อาทาย ปกฺกนฺตาทิปุคฺคลํ ฐเปตฺวา ตทวเสสานํ ปลิโพธสพฺภาวโต กถินตฺถาโร ติฏฺฐติฯ

กถินาทิชานิตพฺพวิภาควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺญตฺติวคฺควณฺณนานโย นิฏฺฐิโตฯ

สงฺคหวคฺโค

อุปาลิปญฺจกํ

นปฺปฏิปฺปสฺสมฺภนวคฺควณฺณนา

[421] สมคฺเคหิ กรณียานีติ วิวาทาธิกรเณหิ ปุพฺเพ อสมคฺคา หุตฺวา ปจฺฉา สามคฺคิํ อุปคเตหิ กตฺตพฺพานิฯ กิํ ปน อสญฺญตมิสฺสปริสาย สทฺธิํ ลชฺชิโน สามคฺคิํ กโรนฺตีติ อาห ‘‘อุโปสถปวารณาทีสุ หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ฐิตาสูติ อุโปสถปวารณาสุ อปฺปวตฺตีสุฯ อุปตฺถมฺโภ น ทาตพฺโพติ อุปรูปริ อปฺปวตฺตนตฺถาย มยมฺปิ อุโปสถํ น กริสฺสามาติอาทินา กลหสฺส อุปตฺถมฺโภ น ทาตพฺโพ, ธมฺเมน วินเยน สามคฺคิํ กตฺวา สมคฺเคเหว อสญฺญตา ภิกฺขู วิเนตพฺพาติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห ‘‘สเจ สงฺโฆ อจฺจยํ เทสาเปตฺวา’’ติอาทิฯ ภิกฺขุโน นกฺขมตีติ เกสุจิ ปุคฺคเลสุ อปฺปมตฺตกโทสทสฺสเนน น รุจฺจติฯ ทิฏฺฐาวิกมฺมมฺปิ กตฺวาติ ‘‘น เมตํ ขมตี’’ติ สภาคสฺส ภิกฺขุโน อตฺตโน ทิฏฺฐิํ อาวิกตฺวาฯ อุเปตพฺพาติ สาสนหานิยา อภาวา สามคฺคิํ อโกเปตฺวา กายสามคฺคี ทาตพฺพา, อีทิเส ฐาเน อลชฺชิปริโภโค อาปตฺติกโร น โหติ, วฏฺฏติเยวฯ เย ปน สาสนวินาสาย ปฏิปนฺนา, เตหิ สห น วตฺตติ, อาปตฺติ เอว โหติ สาสนวินาโส จฯ เตนาห ‘‘ยตฺร ปน อุทฺธมฺม’’นฺติอาทิฯ ‘‘ทิฏฺฐาวิกมฺมํ น วฏฺฏตี’’ติ อิมินา ทิฏฺฐิยา อาวิกตายปิ อาปตฺติํ ทสฺเสติฯ

[422] กณฺหวาโจติ ราคโทสาทีหิ กิลิฏฺฐวจโนฯ อนตฺถกวจนสฺส ทีปนํ ปกาสนํ อสฺสาติ อนตฺถกทีปโนฯ มานํ นิสฺสายาติ วินิจฺฉยกรณํ ตว ภาโรติ สงฺเฆน ภาเร อกเตปิ ‘‘อหเมเวตฺถ โวหริตุํ อรหรูโป’’ติ มานํ นิสฺสายฯ ยถาทิฏฺฐิยาติ อนุรูปลทฺธิยาฯ ยสฺส หิ อตฺถสฺส ยาทิสี ทิฏฺฐิ อนุรูปา, ตํ คเหตฺวา น พฺยากตาติ อตฺโถ ฯ