12. สตฺตสติกกฺขนฺธโก

ทสวตฺถุกถาวณฺณนา

[446] สตฺตสติกกฺขนฺธเก ภิกฺขคฺเคนาติ ภิกฺขุคณนายฯ มหีติ หิมํฯ

[447] อวิชฺชานิวุตาติ อวิชฺชานีวรเณน นิวุตา ปฏิจฺฉนฺนาฯ อวิทฺทสูติ อญฺญาณิโนฯ อุปกฺกิเลสา วุตฺตาติ เตสํ สมณพฺราหฺมณานํ เอเต สุราปานาทโย อุปกฺกิเลสาติ วุตฺตาฯ เนตฺติยา ตณฺหาย สหิตา สเนตฺติกาฯ

[450-1] อโหคงฺโคติ ตสฺส ปพฺพตสฺส นามํฯ ปฏิกจฺเจว คจฺเฉยฺยนฺติ ยตฺถ นํ อธิกรณํ วูปสมิตุํ ภิกฺขู สนฺนิปติสฺสนฺติ, ตตฺถาหํ ปฐมเมว คจฺเฉยฺยํฯ สมฺภาเวสุนฺติ สมฺปาปุณิํสุฯ

[452] อโลณิกนฺติ โลณรหิตํ ภตฺตํ, พฺยญฺชนํ วาฯ อาสุตาติ สพฺพสมฺภารสชฺชิตา, ‘‘อสุตฺตา’’ติ วา ปาโฐฯ

[453] อุชฺชวิํสูติ นาวาย ปฏิโสตํ คจฺฉิํสุฯ ปาจีนกาติ ปุรตฺถิมทิสาย ชาตตฺตา วชฺชิปุตฺตเก สนฺธาย วุตฺตํฯ ปาเวยฺยกาติ ปาเวยฺยเทสวาสิโนฯ

[454] นนุ ตฺวํ, อาวุโส, วุฑฺโฒติ นนุ ตฺวํ เถโร นิสฺสยมุตฺโต, กสฺมา ตํ เถโร ปณาเมสีติ เภทวจนํ วทนฺติฯ ครุนิสฺสยํ คณฺหามาติ นิสฺสยมุตฺตาปิ มยํ เอกํ สมฺภาวนียครุํ นิสฺสยภูตํ คเหตฺวาว วสิสฺสามาติ อธิปฺปาโยฯ

[455] มูลาทายกาติ ปฐมํ ทสวตฺถูนํ ทายกา, อาวาสิกาติ อตฺโถฯ ปถพฺยา สงฺฆตฺเถโรติ โลเก สพฺพภิกฺขูนํ ตทา อุปสมฺปทาย วุฑฺโฒฯ สุญฺญตาวิหาเรนาติ สุญฺญตามุเขน อธิคตผลสมาปตฺติํ สนฺธาย วทติฯ

[457] สุตฺตวิภงฺเคติ ปทภาชนีเยฯ

อิทญฺจ ‘‘โย ปน ภิกฺขุ สนฺนิธิการกํ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา’’ติ (ปาจิ. 253) สุตฺเต ยาวกาลิกสฺเสว ปรามฏฺฐตฺตา สิงฺคีโลณสฺส ยาวชีวิกสฺส สนฺนิธิกตสฺส อามิเสน สทฺธิํ ปริโภเค ปาจิตฺติยํ วิภงฺคนเยเนว สิชฺฌตีติ วุตฺตํ, ตํ ปน ปาจิตฺติยํ วิภงฺเค อาคตภาวํ สาเธตุํ ‘‘กถํ สุตฺตวิภงฺเค’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ หิ โลณเมตฺถ สนฺนิธิกตํ, น ขาทนียํ โภชนียนฺติ โลณมิสฺสโภชเน วชฺชิปุตฺตกา อนวชฺชสญฺญิโน อเหสุํฯ ตถาสญฺญีนมฺปิ เนสํ อาปตฺติทสฺสนตฺถํ ‘‘สนฺนิธิกาเร อสนฺนิธิการสญฺญี’’ติ อิทํ สุตฺตวิภงฺคํ อุทฺธฏนฺติ เวทิตพฺพํฯ

เตน สทฺธินฺติ ปุเรปฏิคฺคหิตโลเณน สทฺธิํฯ ทุกฺกเฏเนตฺถ ภวิตพฺพนฺติ ‘‘ยาวกาลิเกน, ภิกฺขเว, ยาวชีวิกํ ปฏิคฺคหิต’’นฺติ อวตฺวา ‘‘ตทหุปฏิคฺคหิต’’นฺติ วจนสามตฺถิยโต ปุเรปฏิคฺคหิตํ ยาวชีวิกํ ยาวกาลิเกน สทฺธิํ สมฺภินฺนรสํ กาเลปิ น กปฺปตีติ สิชฺฌติ, ตตฺถ ทุกฺกเฏน ภวิตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยฯ ทุกฺกเฏนปิ น ภวิตพฺพนฺติ ยทิ หิ สนฺนิธิการปจฺจยา ทุกฺกฏํ มญฺญถ, ยาวชีวิกสฺส โลณสฺส สนฺนิธิโทสาภาวา ทุกฺกเฏน น ภวิตพฺพํ, อถ อามิเสน สมฺภินฺนรสสฺส ตสฺส อามิสคติกตฺตา ทุกฺกฏํ มา มญฺญถฯ ตทา จ หิ ปาจิตฺติเยเนว ภวิตพฺพํ อามิสตฺตุปคมนโตติ อธิปฺปาโยฯ น หิ เอตฺถ ยาวชีวิกนฺติอาทินาปิ ทุกฺกฏาภาวํ สมตฺเถติฯ

ปาฬิยํ ราชคเห สุตฺตวิภงฺเคติอาทีสุ สพฺพตฺถ สุตฺเต จ วิภงฺเค จาติ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ ตสฺส ตสฺส วิกาลโภชนาทิโน สุตฺเตปิ ปฏิกฺขิตฺตตฺตา วินยสฺส อติสรณํ อติกฺกโม วินยาติสาโรฯ ‘‘นิสีทนํ นาม สทสํ วุจฺจตีติ อาคต’’นฺติ อิทํ วิภงฺเค จ อาคตทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ตํ ปมาณํ กโรนฺตสฺสาติ สุคตวิทตฺถิยา วิทตฺถิตฺตยปฺปมาณํ กโรนฺตสฺส, ทสาย ปน วิทตฺถิทฺวยปฺปมาณํ กตํฯ อทสกมฺปิ นิสีทนํ วฏฺฏติ เอวาติ อธิปฺปาโยฯ เสสมิธ เหฏฺฐา สพฺพตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

ทสวตฺถุกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สตฺตสติกกฺขนฺธกวณฺณนานโย นิฏฺฐิโตฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยฏฺฐกถาย วิมติวิโนทนิยํ

จูฬวคฺควณฺณนานโย นิฏฺฐิโตฯ

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

ปริวารวณฺณนา

มหาวคฺโค