เมนู

เตเนเวตฺถ อฏฺฐกถายํ ‘‘สงฺฆิกวิหาเร วา ปุคฺคลิกวิหาเร วา’’ติ น วุตฺตํ, โคนกาทิอกปฺปิยภณฺฑวิสเย เอว วุตฺตํ เอกภิกฺขุสฺสาปิ เตสํ คหเณ โทสาภาวาฯ คิหิวิกฏนีหาเรนาติ คิหีหิ กตนีหาเรน, คิหีหิ อตฺตโน สนฺตกํ อตฺถริตฺวา ทินฺนนิยาเมนาติ อตฺโถฯ ลพฺภนฺตีติ นิสีทิตุํ ลพฺภนฺติฯ

อุปนนฺทวตฺถุกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อวิสฺสชฺชิยวตฺถุกถาวณฺณนา

[321] อรญฺชโรติ พหุอุทกคณฺหนิกา มหาจาฏิ, ชลํ คณฺหิตุมลนฺติ อรญฺชโรฯ

ถาวเรน จ ถาวรนฺติอาทีสุ ปญฺจสุ โกฏฺฐาเสสุ ปุริมทฺวยํ ถาวรํ, ปจฺฉิมตฺตยํ ครุภณฺฑนฺติ เวทิตพฺพํฯ สมกเมว เทตีติ เอตฺถ อูนกํ เทนฺตมฺปิ วิหารวตฺถุสามนฺตํ คเหตฺวา ทูรตรํ ทุกฺขโคปํ วิสฺสชฺเชตุํ วฏฺฏตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ วกฺขติ หิ ‘‘ภิกฺขูนํ เจ มหคฺฆตรํ…เป.… สมฺปฏิจฺฉิตุํ วฏฺฏตี’’ติ (จูฬว. อฏฺฐ. 321)ฯ ชานาเปตฺวาติ ภิกฺขุสงฺฆสฺส ชานาเปตฺวา, อปโลเกตฺวาติ อตฺโถฯ ‘‘นนุ ตุมฺหากํ พหุตรา รุกฺขาติ วตฺตพฺพ’’นฺติ อิทํ สามิเกสุ อตฺตโน ภณฺฑสฺส มหคฺฆตํ อชานิตฺวา เทนฺเตสุ ตํ ญตฺวา เถยฺยจิตฺเตน คณฺหโต อวหาโร โหตีติ วุตฺตํฯ

วิหาเรน วิหาโร ปริวตฺเตตพฺโพติ สวตฺถุเกน อญฺเญสํ ภูมิยํ กตปาสาทาทินา, อวตฺถุเกน วา สวตฺถุกํ ปริวตฺเตตพฺพํฯ อวตฺถุกํ ปน อวตฺถุเกเนว ปริวตฺเตตพฺพํฯ เกวลํ ปาสาทสฺส ภูมิโต อถาวรตฺตาฯ เอวํ ถาวเรสุปิ ถาวรวิภาคํ ญตฺวาว ปริวตฺเตตพฺพํฯ

‘‘กปฺปิยมญฺจา สมฺปฏิจฺฉิตพฺพา’’ติ อิมินา สุวณฺณาทิวิจิตฺตํ อกปฺปิยมญฺจํ ‘‘สงฺฆสฺสา’’ติ วุตฺเตปิ สมฺปฏิจฺฉิตุํ น วฏฺฏตีติ ทสฺเสติฯ ‘‘วิหารสฺส เทมา’’ติ วุตฺเต สงฺฆสฺส วฏฺฏติ, น ปุคฺคลสฺส เขตฺตาทิ วิยาติ ทฏฺฐพฺพํฯ เอเตสูติ มญฺจาทีสุฯ กปฺปิยากปฺปิยํ วุตฺตนยเมวาติ อาสนฺทีตูลิกาทิวินิจฺฉเยสุ วุตฺตนยเมวฯ