เมนู

6. เสนาสนกฺขนฺธโก

วิหารานุชานนกถาวณฺณนา

[295] เสนาสนกฺขนฺธเก สิสิเรติ สิสิรกาเล หิมปาตวเสน สตฺตาหวทฺทลิกาทิวสฺสปาตวสฺเสน จ อุปฺปนฺโน ขโร สีตสมฺผสฺโส อธิปฺเปโตติ อาห ‘‘สมฺผุสิตโก’’ติฯ ‘‘ตโต’’ติ อิทํ กตฺตุอตฺเถ นิสฺสกฺกวจนํ, เตน จ วิหาเรน วาตาตโป ปฏิหญฺญตีติ อตฺโถติ อาห ‘‘วิหาเรน ปฏิหญฺญตี’’ติฯ

[296] อาวิญฺฉนฉิทฺทนฺติ ยตฺถ องฺคุลิํ วา รชฺชุสงฺขลิกาทิํ วา ปเวเสตฺวา กวาฏํ อากฑฺฒนฺตา ทฺวารพาหํ ผุสาเปนฺติ, ตสฺเสตํ อธิวจนํฯ เสนาสนปริโภเค อกปฺปิยํ นาม นตฺถีติ ทสฺสนตฺถํ ‘‘สเจปิ ทีปินงฺคุฏฺเฐนา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เจติเย เวทิกาสทิสนฺติ วาตปานทารุํ วา ชาลํ วา อฏฺฐเปตฺวา ทารุฏฺฐาเน เจติเย เวทิกาย ปฏฺฏาทีนิ วิย อิฏฺฐกาทีหิ อุทฺธํ, ติริยญฺจ ปฏฺฏิกาทโย ทสฺเสตฺวา จตุฉิทฺทยุตฺตํ กตํฯ ถมฺภกวาตปานํ นาม ติริยํ ทารูนิ อทตฺวา อุทฺธํ ฐปิตทารูหิ เอว กตํฯ โจฬกปาทปุญฺฉนํ พนฺธิตุนฺติ วาตปานปฺปมาเณน ปาทปุญฺฉนสทิสํ โจฬกาทินา พนฺธิตฺวา วคฺคุลิอาทิปฺปเวสนนิวารณตฺถํ, กเถตุนฺติ อตฺโถฯ มิฑฺฒกนฺติ มญฺจากาเรน กฏฺฐมตฺติกาทีหิ กตเวทิกาการํฯ

[297] จตุรสฺสปีฐนฺติ สมจตุรสฺสํฯ อฏฺฐงฺคุลปาทกํ วฏฺฏตีติ อฏฺฐงฺคุลปาทกเมว วฏฺฏติฯ ปมาณาติกฺกนฺโตปิ วฏฺฏตีติ สมจตุรสฺสเมว สนฺธาย วุตฺตํฯ อายตจตุรสฺสา ปน สตฺตงฺคปญฺจงฺคาปิ อุจฺจปาทา น วฏฺฏนฺติฯ เวตฺเตเหว จตุรสฺสาทิอากาเรน กตํ ภทฺทปีฐนฺติ อาห ‘‘เวตฺตมยํ ปีฐ’’นฺติฯ ทารุปฏฺฏิกาย อุปรีติ อฏนิอากาเรน ฐิตทารุปฏลสฺส เหฏฺฐา อุทฺธํ ปาทํ กตฺวาฯ ปเวสนกาลญฺหิ สนฺธาย ‘‘อุปรี’’ติ วุตฺตํฯ เอฬกสฺส ปจฺฉิมปาททฺวยํ วิย วงฺกากาเรน ฐิตตฺตา ปเนตํ ‘‘เอฬกปาทปีฐ’’นฺติ วุตฺตํฯ ปโลเฐนฺตีติ สห มญฺเจหิ ปวฏฺเฏนฺติฯ รุกฺเข , ลตา จ มุญฺจิตฺวา อวเสสํ คจฺฉาทิกํ สพฺพมฺปิ ติณชาติ เอวาติ อาห ‘‘เยสํ เกสญฺจิ ติณชาติกาน’’นฺติอาทิฯ