7. กถินกฺขนฺธโก

กถินานุชานนกถาวณฺณนา

[306] กถินกฺขนฺธเก สีสวเสนาติ ปธานวเสนฯ กถินนฺติ ปญฺจานิสํเส อนฺโตกรณสมตฺถตาย ถิรนฺติ อตฺโถฯ โส เนสํ ภวิสฺสตีติ ยุชฺชตีติ ‘‘โส ตุมฺหาก’’นฺติ อวตฺวา ‘‘เนส’’นฺติ วจนํ ยุชฺชติฯ เย อตฺถตกถินาติ น เกวลํ ตุมฺหากเมว, เย อญฺเญปิ อตฺถตกถินา, เตสํ ภวิสฺสตีติ อตฺโถฯ อถ วา โวติ ตทา สมฺมุขีภูเตหิ สทฺธิํ อสมฺมุขีภูเต จ อนาคเต จ ภิกฺขู สพฺเพ เอกโต สมฺปิณฺเฑตฺวา วุตฺตํ, ตุมฺหากนฺติ อตฺโถฯ โส เนสนฺติ เอตฺถ โส เตสนฺติ โยเชตพฺพํฯ เตนาห ‘‘อตฺถตกถินานํ โว, ภิกฺขเว, อิมานิ ปญฺจ กปฺปิสฺสนฺตี’’ติฯ มตกจีวรนฺติ มตสฺส จีวรํฯ ‘‘วุตฺถวสฺสวเสนา’’ติ อิทํ ปจฺฉิมวสฺสํวุตฺถานมฺปิ สาธารณนฺติ อาห ‘‘ปุริมิกาย วสฺสํ อุปคนฺตฺวา ปฐมปวารณาย ปวาริตา ลภนฺตี’’ติฯ อุปคตา วา น ลภนฺตีติ ปจฺฉิมิกาย วุตฺถวสฺเสปิ สนฺธาย วุตฺตํฯ

ขลิมกฺขิตสาฏโกติ อหตวตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘อกาตุํ น ลพฺภตี’’ติ อิมินา อนาทริเย สติ ทุกฺกฏนฺติ ทีเปติฯ

‘‘อปโลเกตฺวา’’ติ อิทํ อญฺเญสํ วสฺสํวุตฺถภิกฺขูนํ อทตฺวา ทาตุกาเมหิ กตฺตพฺพวิธิทสฺสนํฯ ยทิ เอวํ กมฺมวาจาย เอว ทานํ อวุตฺตนฺติ อาห ‘‘กมฺมวาจา ปนา’’ติอาทิฯ กถินจีวรํ วิย กมฺมวาจาย ทาตุํ น วฏฺฏตีติ อปโลเกตฺวาว ทาตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยฯ

[308] มหาภูมิกนฺติ มหาวิสยํ, จตุวีสติอาการวนฺตตาย มหาวิตฺถาริกนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ปญฺจกนฺติ ปญฺจขณฺฑํฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ ปฐมจิมิลิกาติ กถินวตฺถโต อญฺญา อตฺตโน ปกติจิมิลิกาฯ กุจฺฉิจิมิลิกํ กตฺวา สิพฺพิตมตฺเตนาติ ถิรชิณฺณานํ จิมิลิกานํ เอกโต กตฺวา สิพฺพนสฺเสตํ อธิวจนนฺติ วทนฺติฯ มหาปจฺจริยํ, กุรุนฺทิยญฺจ วุตฺตวจนนฺติ ทสฺสนํ, พฺยญฺชนโต เอว เภโท, น อตฺถโตติ ทสฺสนตฺถํ กตนฺติปิ วทนฺติฯ ปิฏฺฐิอนุวาตาโรปนมตฺเตนาติ ทีฆโต อนุวาตสฺส อาโรปนมตฺเตนฯ กุจฺฉิอนุวาตาโรปนมตฺเตนาติ ปุถุลโต อนุวาตสฺส อาโรปนมตฺเตนฯ รตฺตินิสฺสคฺคิเยนาติ รตฺติอติกฺกนฺเตนฯ

[309] หตวตฺถกสาฏเกนาติ อติชิณฺณสาฏโกฯ น หิ เตนาติอาทีสุ เตน ปริวาราคตปาเฐน อิธ อาเนตฺวา อวุจฺจมาเนน กถินตฺถารกสฺส ชานิตพฺเพสุ น กิญฺจิ ปริหายติ, ตสฺส สพฺพสฺส อิเธว วุตฺตตฺตาติ อธิปฺปาโยฯ

[310] มาตา วิยาติ มาติกา, อิวตฺเถ ก-ปจฺจโย ทฏฺฐพฺโพฯ เตน สิทฺธมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘มาติกาติ มาตโร’’ติอาทิฯ อสฺสาติ เอติสฺสา มาติกายฯ ปกฺกมนนฺติโก กถินุพฺภาโร เอว หิ สยํ อตฺตโน อุปฺปชฺชตีติ เอวมเภทูปจาเรน ‘‘มาติกา’’ติ วุตฺโต อุพฺภารสฺเสว ปกฺกมนนฺเต สมุปฺปตฺติโต, ตพฺพินิมุตฺตาย จ มาติกาย อภาวา, ตปฺปกาสิกาปิ เจตฺถ ปาฬิ ‘‘มาติกา’’ติ วตฺตุํ ยุชฺชติฯ สาปิ หิ ปกฺกมนนฺติกุพฺภารปฺปกาสเนน ‘‘ปกฺกมนนฺติกา’’ติ วุตฺตาฯ เอเสว นโย เสสุพฺภาเรสุปิฯ ปกฺกมนนฺติ เจตฺถ อุปจารสีมาติกฺกมนํ ทฏฺฐพฺพํฯ

กถินานุชานนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาทายสตฺตกกถาวณฺณนา

[311] ‘‘น ปุน อาคมิสฺส’’นฺติ อิทํ อาวาสปลิโพธุปจฺเฉทการณทสฺสนํฯ ปญฺจสุ หิ จีวรมาเสสุ ยทา กทาจิ น ปจฺเจสฺสนฺติ จิตฺเตน อุปจารสีมาติกฺกเมน อาวาสปลิโพโธ ฉิชฺชติฯ ปจฺเจสฺสนฺติ พหิอุปจารคตสฺส ปน ยตฺถ กตฺถจิ น ปจฺเจสฺสนฺติ จิตฺเต อุปฺปนฺนมตฺเต ฉิชฺชติฯ ปฐมํ จีวรปลิโพโธ ฉิชฺชตีติ น ปจฺเจสฺสนฺติ ปกฺกมนโต ปุเรตรเมว จีวรสฺส นิฏฺฐิตตฺตา วุตฺตํฯ ‘‘กตจีวรมาทายา’’ติ หิ วุตฺตํฯ อตฺถตกถินสฺส หิ ภิกฺขุโน ยาว ‘‘สงฺฆโต วา ทายกกุลาทิโต วา จีวรํ ลภิสฺสามี’’ติ จีวราสา วา ลทฺธวตฺถานํ สหายสมฺปทาทิโยคํ ลภิตฺวา สงฺฆาฏิอาทิภาเวน ‘‘ฉินฺทิตฺวา กริสฺสามี’’ติ กรณิจฺฉา วา ปวตฺตติ, ตาว จีวรปลิโพโธ อนุปจฺฉินฺโน เอวฯ ยทา ปน ยถาปตฺถิตฏฺฐานโต จีวราทีนํ สพฺพถา อลาเภน วา จีวราสา เจว ลทฺธานํ กตฺวา นิฏฺฐาเนน วา นฏฺฐวินฏฺฐาทิภาเวน วา จีวเร นิรเปกฺขตาย วา กรณิจฺฉา จ วิคจฺฉติ, ตทา จีวรปลิโพโธ อุปจฺฉินฺโน โหติฯ