อถ วา ยถา สงฺขลิกาย ปฐมวลยํ ทุติยวลยํ ปาปุณาติ, น ตติยวลยํ, เอวมยมฺปีติ อธิปฺปาโยฯ อุปลกฺขณมตฺตญฺเจตฺถ พิฬาล-คฺคหณํ ทฏฺฐพฺพํฯ

ปกฺขคณนาทิอุคฺคหณานุชานนกถาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ฉนฺททานกถาทิวณฺณนา

[165] ปาฬิยํ ‘‘สนฺติ สงฺฆสฺส กรณียานี’’ติ วตฺตพฺเพ วจนวิปลฺลาเสน ‘‘กรณีย’’นฺติ วุตฺตํฯ

[167] ‘‘ตสฺส สมฺมุติทานกิจฺจํ นตฺถี’’ติ อิทํ ปาฬิยํ เอกทา สรนฺตสฺเสว สมฺมุติทานสฺส วุตฺตตฺตา เอกทา อสรนฺตสฺส สมฺมุติอภาเวปิ ตสฺส อนาคมนํ วคฺคกมฺมาย น โหตีติ วุตฺตํฯ เกจิ ปน ‘‘โสปิ หตฺถปาเสว อาเนตพฺโพ’’ติ วทนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํฯ

[168] สงฺฆสนฺนิปาตโต ปฐมํ กาตพฺพํ ปุพฺพกรณํฯ สงฺฆสนฺนิปาเต กาตพฺพํ ปุพฺพกิจฺจนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ ปาฬิยํ โน เจ อธิฏฺฐเหยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถ อสญฺจิจฺจ อสติยา อนาปตฺติฯ ยถา เจตฺถ, เอวํ อุปริปิฯ ยตฺถ ปน อจิตฺตกาปตฺติ อตฺถิ, ตตฺถ วกฺขามฯ

[169] ‘‘ปญฺญตฺตํ โหตี’’ติ อิมินา ‘‘น สาปตฺติเกน อุโปสโถ กาตพฺโพ’’ติ วิสุํ ปฏิกฺเขปาภาเวปิ ยถาวุตฺตสุตฺตสามตฺถิยโต ปญฺญตฺตเมวาติ ทสฺเสติฯ อิมินา เอว นเยน –

‘‘อฏฺฐานเมตํ, ภิกฺขเว, อนวกาโส ยํ ตถาคโต อปริสุทฺธาย ปริสาย อุโปสถํ กเรยฺย, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิเสยฺยา’’ติ (จูฬว. 386; อ. นิ. 8.20; อุทา. 45) –

อาทิสุตฺตนยโต จ อลชฺชีหิปิ สทฺธิํ อุโปสถกรณมฺปิ ปฏิกฺขิตฺตเมว อลชฺชินิคฺคหตฺถตฺตา สพฺพสิกฺขาปทานนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ ‘‘ปาริสุทฺธิทานปญฺญาปเนนา’’ติ อิมินา สาปตฺติเกน ปาริสุทฺธิปิ น ทาตพฺพาติ ทีปิตํ โหติฯ