กมฺมารภณฺฑุวตฺถาทิกถาวณฺณนา

[98] ภณฺฑุกมฺมาปุจฺฉานาทิกถายํ กมฺมารภณฺฑูติ ทหรตาย อโมฬิพนฺโธ มุณฺฑิกสีโส กมฺมารทารโก เอว วุตฺโตฯ ตุลาธารมุณฺฑโกติ เอตฺถ ตุลาธาราติ ตมฺพสุวณฺณาทีนํ ตุลํ หตฺเถน ธาเรตีติ กมฺมารา ‘‘ตุลาธารา’’ติ วุตฺตา, เตสุ เอโก มุณฺฑิกสีโส ทหโรติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ปญฺจสิโข ตรุณทารโก’’ติฯ เอกาว สิขา ปญฺจ เวณิโย กตฺวา พนฺธเนน ปญฺจสิขาติ วุจฺจติ, สา เอตสฺส อตฺถีติ ปญฺจสิโข, ตสฺส สิขํ ฉินฺทนฺตา กญฺจิ ภิกฺขุํ อชานาเปตฺวาว ปพฺพาเชสุํฯ เตน ภณฺฑุกมฺมาปโลกนํ อนุญฺญาตํฯ สีมาปริยาปนฺเนติ พทฺธสีมาย สติ ตทนฺโตคเธ, อสติ อุปจารสีมนฺโตคเธติ อตฺโถฯ เอตฺถ จ กิญฺจาปิ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สงฺฆํ อปโลเกตุํ ภณฺฑุกมฺมายา’’ติ เอตฺตกเมว วุตฺตํ, น ปน อนปโลเกนฺตสฺส อาปตฺติ วุตฺตา, ตถาปิ อฏฺฐกถายํ ‘‘สพฺเพ อาปุจฺฉิตา อมฺเหหีติสญฺญิโน…เป.… ปพฺพาเชนฺตสฺสปิ อนาปตฺตี’’ติ วุตฺตตฺตา สญฺจิจฺจ อนาปุจฺฉา เกเส โอหาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏเมวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ เกโสโรปนมฺปิ สมณปพฺพชนโวหารํ ลภตีติ อาห ‘‘อิมสฺส สมณกรณ’’นฺติอาทิฯ เอกสิขามตฺตธโรติ เอตฺถ เอเกน เกเสน สิขา เอกสิขาติ วทนฺติ, อปฺปเกสาว สิขา เอวํ วุตฺตาติ คเหตพฺพาฯ เอกเกสมฺปิ ปน อนาปุจฺฉา ฉินฺทิตุํ น วฏฺฏติเยวฯ

[100] วามหตฺเถนาติ ทกฺขิณหตฺเถน ภุญฺชนโต วุตฺตํฯ

[103-4] นิสฺสยมุจฺจนกสฺส วตฺเตสุ ปญฺจกฉกฺเกสุ ปน ‘‘อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ…เป.… อนุพฺยญฺชนโส’’ติ เอตฺถ สพฺโพปิ จายํ ปเภโท มาติกาฏฺฐกถายํ ญาตายํ ญาโต โหติฯ ‘‘อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาตี’’ติ อิทญฺจ อตฺตนา ญาตฏฺฐาเนสุ อาปตฺตาทิํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ น คเหตพฺพํฯ

กมฺมารภณฺฑุวตฺถาทิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ