ตสฺมา วีมํสิตฺวา คเหตพฺพํฯ สาติ กิริยาสมุฏฺฐานตาฯ ตเถวาติ กายสํสคฺคราคี เอวฯ

อุพฺภชาณุมณฺฑลิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. วชฺชปฏิจฺฉาทิกสิกฺขาปทวณฺณนา

[666] ทุติเย ปุริเมนาติอาทิ สุนฺทรีนนฺทาย วชฺชปฏิจฺฉาทเน ปญฺญตฺตตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘อฏฺฐนฺน’’นฺติ วุตฺตตฺตา วชฺชปฏิจฺฉาทนสฺสาปิ ปฏิจฺฉาทเน ปาราชิกเมวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ ‘‘ธุรํ นิกฺขิตฺตมตฺเต’’ติ วุตฺตตฺตา ปณฺณตฺติํ อชานนฺติยาปิ ‘‘อิทํ วชฺชํ น ปกาเสสฺสามี’’ติ ฉนฺเทน ธุรํ นิกฺเขปกฺขเณ ปาราชิกนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ ตํ ปน ปฏิจฺฉาทนํ ยสฺมา ‘‘เปสลา ญตฺวา ครหิสฺสนฺตี’’ติ ภเยเนว โหติ, ภยญฺจ โกธจิตฺตสมฺปยุตฺตํ, ตสฺมา อิทํ ‘‘ทุกฺขเวทน’’นฺติ วุตฺตํฯ ยํ ปน สารตฺถทีปนิยํ (สารตฺถ. ฏี. ปาราชิกกณฺฑ 3.666) ‘‘กิญฺจาปิ วชฺชปฏิจฺฉาทนํ เปมวเสน โหติ, ตถาปิ สิกฺขาปทวีติกฺกมจิตฺตํ โทมนสฺสิตเมว โหตี’’ติ เอวํ ปณฺณตฺติวีติกฺกมจิตฺเตเนว ฉาทนํ โทมนสฺสตฺเต การณํ วุตฺตํ, ตํ อการณํ ปณฺณตฺติวิชานนํ วินาปิ อาปชฺชิตพฺพโตวฯ

วชฺชปฏิจฺฉาทิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

[669] ตติยํ อุตฺตานเมวฯ

4. อฏฺฐวตฺถุกสิกฺขาปทวณฺณนา

[675] จตุตฺเถ โลกสฺสาทสงฺขาตํ มิตฺเตหิ อญฺญมญฺญํ กาตพฺพํ สนฺถวํฯ วุตฺตเมวตฺถํ ปริยายนฺตเรน ทสฺเสตุํ ‘‘กายสํสคฺคราเคนา’’ติ วุตฺตํฯ

ติสฺสิตฺถิโย เมถุนํ ตํ น เสเวติ ยา ติสฺโส อิตฺถิโย, ตาสุ วุตฺตํ ตํ เมถุนํ น เสเวยฺยฯ อนริยปณฺฑเกติ ตโย อนริเย, ตโย ปณฺฑเก จ อุปสงฺกมิตฺวา เมถุนํ น เสเวติ อตฺโถฯ