8. อริฏฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา

[417] อฏฺฐเม อนฺตรายนฺติ อนฺตรา เวมชฺเฌ เอติ อาคจฺฉตีติ อนฺตราโย, ทิฏฺฐธมฺมิกาทิอนตฺโถฯ อานนฺตริยธมฺมาติ อนนฺตเร ภเว ผลนิพฺพตฺตเน นิยุตฺตา เจตนาทิธมฺมาติ อตฺโถฯ ‘‘น สคฺคสฺสา’’ติ อิทํ ภิกฺขุนิทูสนกมฺมสฺส อานนฺตริยตฺตาภาวโต วุตฺตํฯ อริยสาวิกาสุ, ปน กลฺยาณปุถุชฺชนภูตาย จ พลกฺกาเรน ทูเสนฺตสฺส อานนฺตริยสอสเมวฯ โมกฺขนฺตรายิกตา ปน โลลายปิ ปกตตฺตภิกฺขุนิยา ทูสกสฺส ตสฺมิํ อตฺตภาเว มคฺคุปฺปตฺติยา อภาวโต วุตฺตาฯ

ตสฺมิํ อตฺตภาเว อนิวตฺตนกา อเหตุกอกิริยนตฺถิกทิฏฺฐิโยว นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิธมฺมาฯ ปณฺฑกาทีนํ คหณํ นิทสฺสนมตฺตํฯ สพฺพาปิ ทุเหตุกาเหตุกปฏิสนฺธิโย วิปากนฺตรายิกาว ทุเหตุกานมฺปิ มคฺคานุปฺปตฺติโตฯ

อยนฺติ อริฏฺโฐฯ รเสน รสนฺติ อนวชฺเชน ปจฺจยปริภุญฺชนรเสน ปญฺจกามคุณปอโภครสํ สมาเนตฺวาฯ อุปเนนฺโต วิยาติ ฆเฏนฺโต วิย, โส เอว วา ปาโฐฯ

อฏฺฐิกงฺกลูปมาติ เอตฺถ อฏฺฐิ เอว นิมฺมํสตาย กงฺกลนฺติ จ วุจฺจติฯ ปลิภญฺชนฏฺเฐนาติ อวสฺสํ ปตนฏฺเฐนฯ อธิกุฏฺฏนฏฺเฐนาติ อติ วิย กุฏฺฏนฏฺเฐนฯ ปาฬิยํ ‘‘ตถาหํ ภควตา…เป.… นาลํ อนฺตรายายา’’ติ อิทํ วตฺถุอนุรูปโต วุตฺตํฯ เอวํ ปน อคฺคเหตฺวา อญฺเญนปิ อากาเรน ยํ กิญฺจิ ภควตา วุตฺตํ วิปรีตโต คเหตฺวา ปเรหิ วุตฺเตปิ อมุญฺจิตฺวา โวหรนฺตสฺสาปิ วุตฺตนยานุสาเรน ตทนุคุณํ สมนุภาสนกมฺมวาจํ โยเชตฺวา อาปตฺติยา อาโรเปตุํ, อาปตฺติยา อทสฺสนาทีสุ ตีสุ ยํ กิญฺจิ อภิรุจิตํ นิมิตฺตํ กตฺวา อุกฺเขปนียกมฺมํ กาตุญฺจ ลพฺภติฯ สมนุภาสนํ อกตฺวาปิ ‘‘มายสฺมา เอวํ อวจา’’ติ ภิกฺขูหิ วุตฺตมตฺเต ลทฺธิยา อปฺปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยาย ทุกฺกฏาปตฺติยาปิ อุกฺเขปนียกมฺมํ กาตุมฺปิ วฏฺฏเตวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ ธมฺมกมฺมตา, สมนุภาสนาย อปฺปฏินิสฺสชฺชนนฺติ ทฺเว องฺคานิฯ

อริฏฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ