เมนู

1. อเจลกสิกฺขาปทวณฺณนา

[273] ปญฺจมวคฺคสฺส ปฐเม มยฺหํ นามาติ ภิกฺขุนา ภูมิยํ ฐเปตฺวา ทินฺนมฺปิ สนฺธาย วทติฯ อญฺญติตฺถิยตา, อนนุญฺญาตตา, อชฺโฌหรณียตา, อชฺโฌหรณตฺถาย สหตฺถา อนิกฺขิตฺตภาชเน ทานนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

อเจลกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[274] ทุติเย อนาจารํ อาจริตุกามตา, ตทตฺถเมว อุปสมฺปนฺนสฺส อุยฺโยชนา, ตสฺส อุปจาราติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[281] ตติเย ปาฬิยํ ขุทฺทเก ฆเรติ เอตฺถ ขุทฺทกํ ฆรํ นาม ปญฺจหตฺถโต อูนกวิตฺถารํ อธิปฺเปตํฯ ตตฺถ จ ปิฏฺฐสงฺฆาฏโต หตฺถปาเส อวิชหิเตปิ ปิฏฺฐิวํสาติกฺกโม โหตีติ อาห ‘‘ปิฏฺฐิวํสํ อติกฺกมิตฺวา’’ติฯ ยถา ตถา วา กตสฺสาติ ปิฏฺฐิวํสํ อาโรเปตฺวา วา อนาโรเปตฺวา วา กตสฺสฯ

[283] ปาฬิยํ วีตราคาติ อปริยุฏฺฐิตราคานํ, อนาคามีนญฺจ สงฺคโหฯ สจิตฺตกนฺติ อนุปวิสิตฺวา นิสีทนจิตฺเตน สจิตฺตกํฯ ปริยุฏฺฐิตราคชายมฺปติกานํ สนฺนิหิตตา, สยนิฆรตา, ทุติยสฺส ภิกฺขุโน อภาโว, อนุปขชฺช นิสีทนนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

[284-289] จตุตฺถปญฺจมานิ วุตฺตตฺถานิฯ

6. จาริตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา

[298] ฉฏฺเฐ ‘‘ปริเยสิตฺวา อาโรจนกิจฺจํ นาม นตฺถี’’ติ วุตฺตตฺตา โย อปริเยสิตพฺโพ อุปสงฺกมิตุํ ยุตฺตฏฺฐาเน ทิสฺสติ, โส สเจปิ ปกติวจนสฺส สวนูปจารํ อติกฺกมฺม ฐิโต อุปคนฺตฺวา อาปุจฺฉิตพฺโพฯ เตนาห ‘‘อปิ จ…เป.… ยํ ปสฺสติ, โส อาปุจฺฉิตพฺโพ’’ติอาทิฯ

[302] อนาปตฺติวาเร เจตฺถ อนฺตรารามาทีนญฺเญว วุตฺตตฺตา วิหารโต คามวีถิํ อนุญฺญาตการณํ วินา อติกฺกมนฺตสฺสาปิ อาปตฺติ โหติ, น ปน ฆรูปจารํ อติกฺกมนฺตสฺเสวฯ

ยํ ปน ปาฬิยํ ‘‘อญฺญสฺส ฆรูปจารํ โอกฺกมนฺตสฺส…เป.… ปฐมํ ปาทํ อุมฺมารํ อติกฺกาเมตี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตํ คาเม ปวิฏฺฐํ สนฺธาย วุตฺตํ, ตถาปิ อญฺญสฺส ฆรูปจารํ อโนกฺกมิตฺวา วีถิมชฺเฌเนว คนฺตฺวา อิจฺฉิติจฺฉิตฆรทฺวาราภิมุเข ฐตฺวา มนุสฺเส โอโลเกตฺวา คจฺฉนฺตสฺสาปิ ปาจิตฺติยเมวฯ ตตฺถ เกจิ ‘‘วีถิยํ อติกฺกมนฺตสฺส ฆรูปจารคณนาย อาปตฺติโย’’ติ วทนฺติฯ อญฺเญ ปน ‘‘ยานิ กุลานิ อุทฺทิสฺส คโต, เตสํ คณนายา’’ติฯ ปญฺจนฺนํ โภชนานํ อญฺญตเรน นิมนฺตนสาทิยนํ, สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉนา, ภตฺติยฆรโต อญฺญฆรูปสงฺกมนํ, มชฺฌนฺหิกานติกฺกโม, สมยาปทานํ อภาโวติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ

จาริตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา

[303] สตฺตเม มหานาโมติ สุกฺโกทนสฺส ปุตฺโต อนุรุทฺธตฺเถรสฺส, สตฺถุ จ เชฏฺฐภาตาฯ อานนฺทตฺเถโร อมิโตทนสฺส ปุตฺโต, นนฺทตฺเถโร ปน สุทฺโธทนสฺเสวฯ

[305] ปาฬิยํ กาลํ อาหริสฺสถาติ อชฺชตนํ กาลํ วีตินาเมสฺสถ, สฺเว เภสชฺชํ หริสฺสถาติ วา อตฺโถฯ ‘‘อตฺถิ ปวารณา เภสชฺชปริยนฺตา จ รตฺติปริยนฺตา จา’’ติ ตติยโกฏฺฐาเส นิยมิตเมว เภสชฺชํ นิยมิตกาลนฺตเรเยว คเหตพฺพํ, น ตโต พหิฯ