8. นาวาภิรุหนสิกฺขาปทวณฺณนา

[189] อฏฺฐเม เอกํ ตีรํ…เป.… นิรนฺตรนฺติ นทิโต อทฺธโยชนพฺภนฺตเร ปเทเส นิวิฏฺฐคาเมหิ นิรนฺตรตา วุตฺตาฯ เอกํ อคามกํ อรญฺญนฺติ ตถา นิวิฏฺฐคามาภาเวน วุตฺตํฯ อคามกตีรปสฺเสนาติอาทิ ปน อติเรกอทฺธโยชนวิตฺถตํ นทิํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ตโต อูนวิตฺถาราย หิ นทิยา มชฺเฌนาปิ คมเน ตีรทฺวยสฺสาปิ อทฺธโยชนพฺภนฺตเร คตตฺตา คามนฺตรคณนาย, อทฺธโยชนคณนาย จ อาปตฺติโย ปริจฺฉินฺทิตพฺพาฯ เตเนว ‘‘โยชนวิตฺถตา…เป.… อทฺธโยชนคณนาย ปาจิตฺติยานี’’ติ วุตฺตํฯ เตเนว หิ โยชนโต อูนาย นทิยา อทฺธโยชนพฺภนฺตรคตตีรวเสเนว อาปตฺติคณนํ วุตฺตเมว โหติฯ ‘‘สพฺพอฏฺฐกถาสู’’ติอาทินา วุตฺตเมวตฺถํ สมตฺเถติฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ สมุทฺทตฬากาทีสุ ปาจิตฺติยํ น วุตฺตํ, ตถาปิ กีฬาปุเรกฺขารสฺส ตตฺถ ทุกฺกฏเมวาติ คเหตพฺพํ, ปฐมํ กีฬาปุเรกฺขารสฺสาปิ ปจฺฉา นาวาย นิทฺทุปคตสฺส, โยนิโส วา มนสิ กโรนฺตสฺส คามนฺตโรกฺกมนาทีสุปิ อาปตฺติสมฺภวโต ปณฺณตฺติวชฺชตา, ติจิตฺตตา จสฺส สิกฺขาปทสฺส วุตฺตาติ เวทิตพฺพํฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

นาวาภิรุหนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ปริปาจิตสิกฺขาปทวณฺณนา

[197] นวเม ปาฬิยํ ‘‘สิกฺขมานา…เป.… ปญฺจ โภชนานิ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ อนาปตฺตี’’ติ อิทํ อิมินา สิกฺขาปเทน อนาปตฺติํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ปญฺจหิ สหธมฺมิเกหิ กตวิญฺญตฺติปริกถาทีหิ อุปฺปนฺนํ ปริภุญฺชนฺตสฺส ทุกฺกฏเมวฯ ภิกฺขุนิยา ปริปาจิตตา, ตถา ชานนํ, คิหิสมารมฺภาภาโว, โภชนตา, ตสฺส อชฺโฌหรณนฺติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ

ปริปาจิตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. รโหนิสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา

[198] ทสเม อุปนนฺทสฺส จตุตฺถสิกฺขาปเทนาติ มาตุคาเมน รโหนิสชฺชสิกฺขาปทํ สนฺธาย วุตฺตํ, ตํ ปน อเจลกวคฺเค ปญฺจมมฺปิ อุปนนฺทํ อารพฺภ ปญฺญตฺเตสุ จตุตฺถตฺตา เอวํ วุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ

รโหนิสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิฏฺฐิโต โอวาทวคฺโค ตติโยฯ

4. โภชนวคฺโค

1. อาวสถปิณฺฑสิกฺขาปทวณฺณนา

[206] จตุตฺถวคฺคสฺส ปฐเม อิเมสํเยวาติ อิเมสํ ปาสณฺฑานํเยวฯ เอตฺตกานนฺติ อิมสฺมิํ ปาสณฺเฑ เอตฺตกานํฯ

[208] ‘‘คจฺฉนฺโต วา อาคจฺฉนฺโต วา’’ติ อิทํ อทฺธโยชนวเสน คเหตพฺพํฯ อญฺเญ อุทฺทิสฺส ปญฺญตฺตญฺจ ภิกฺขูสุ อปฺปสนฺเนหิ ติตฺถิเยหิ สามญฺญโตปิ ปญฺญตฺตมฺปิ ภิกฺขูนํ น วฏฺฏติ เอวฯ อาวสถปิณฺฑตา, อคิลานตา, อนุวสิตฺวา โภชนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

อาวสถปิณฺฑสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. คณโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[209] ทุติเย อภิมาเรติ อภิภวิตฺวา ภควนฺตํ มารณตฺถาย ปโยชิเต ธนุธเรฯ นนุ ‘‘ราชานมฺปิ มาราเปสี’’ติ วจนโต อิทํ สิกฺขาปทํ อชาตสตฺตุโน กาเล ปญฺญตฺตนฺติ สิทฺธํ, เอวญฺจ สติ ปาฬิยํ ‘‘เตน โข ปน สมเยน รญฺโญ มาคธสฺส…เป.… ญาติสาโลหิโต อาชีวเกสุ ปพฺพชิโต โหติ…เป.… พิมฺพิสารํ เอตทโวจา’’ติอาทิ วิรุชฺฌตีติ? น วิรุชฺฌติฯ โส กิร อาชีวโก พิมฺพิสารกาลโต ปภุติ อนฺตรนฺตรา ภิกฺขู นิมนฺเตตฺวา ทานํ เทนฺโต อชาตสตฺตุกาเลปิ สิกฺขาปเท ปญฺญตฺเตปิ ภิกฺขูนํ สนฺติเก ทูตํ ปาเหสิ, ภิกฺขู จ กุกฺกุจฺจายนฺตา นิวาเรสุํฯ ตสฺมา อาทิโต ปฏฺฐาย ตํ วตฺถุ ทสฺสิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ