เมนู

ปุพฺเพ อวุตฺเตหีติ จตุตฺถปาราชิเก อวุตฺเตหิฯ อิทญฺจ สิกฺขาปทํ ปณฺณตฺติอชอานนวเสน เอกนฺตโต อจิตฺตกสมุฏฺฐานเมว โหติ อริยานํ ปณฺณตฺติวีติกฺกมาภาวาฯ ฌานลาภีนญฺจ สตฺถุ อาณาวีติกฺกมปฏิฆจิตฺตสฺส ฌานปริหานโต ภูตาโรจนํ น สมฺภวติฯ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส ภูตตา, อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรจนํ, ตงฺขณวิชานนา, อนญฺญาปเทโสติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

ภูตาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ทุฏฺฐุลฺลาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา

[78] นวเม ตตฺถ ภเวยฺยาติ ตตฺถ กสฺสจิ มติ เอวํ ภเวยฺยฯ อฏฺฐกถาวจนเมว อุปปตฺติโต ทฬฺหํ กตฺวา ปติฏฺฐเปนฺโต ‘‘อิมินาปิ เจต’’นฺติอาทิมาหฯ

[82] อาทิโต ปญฺจ สิกฺขาปทานีติ ปาณาติปาตาทีนิ ปญฺจฯ เสสานีติ วิกาลโภชนาทีนิ ฯ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิอาทิ อชฺฌาจาโรวฯ อนฺติมวตฺถุํ อนชฺฌาปนฺนสฺส ภิกฺขุโน สวตฺถุโก สงฺฆาทิเสโส, อนุปสมฺปนฺนสฺส อาโรจนํ, ภิกฺขุสมฺมุติยา อภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

ทุฏฺฐุลฺลาโรจนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ปถวีขณนสิกฺขาปทวณฺณนา

[86] ทสเม อปฺปปํสุมตฺติกาย ปถวิยา อนาปตฺติวตฺถุภาเวน วุตฺตตฺตา อุปฑฺฒปํสุมตฺติกายปิ ปาจิตฺติยเมวาติ คเหตพฺพํฯ น เหตํ ทุกฺกฏวตฺถูติ สกฺกา วตฺตุํ ชาตาชาตวินิมุตฺตาย ตติยปถวิยา อภาวโตฯ

วฏฺฏตีติ อิมสฺมิํ ฐาเน โปกฺขรณิํ ขณาติ โอกาสสฺส อนิยมิตตฺตา วฏฺฏติฯ อิมํ วลฺลิํ ขณาติ ปถวีขณนํ สนฺธาย วุตฺตตฺตา อิมินาว สิกฺขาปเทน อาปตฺติ, น ภูตคามสิกฺขาปเทนฯ

อุภยมฺปิ สนฺธาย วุตฺเต ปน ทฺเวปิ ปาจิตฺติยา โหนฺติฯ อุทกปปฺปฏโกติ อุทเก อนฺโตภูมิยํ ปวิฏฺเฐ ตสฺส อุปริภาคํ ฉาเทตฺวา ตนุกปํสุ วา มตฺติกา วา ปฏลํ หุตฺวา ปตมานา ติฏฺฐติ, ตสฺมิํ อุทเก สุกฺเขปิ ตํ ปฏลํ วาเตน จลมานา ติฏฺฐติ, ตํ อุทกปปฺปฏโก นามฯ

อกตปพฺภาเรติ อวฬญฺชนฏฺฐานทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ตาทิเส เอว หิ วมฺมิกสฺส สมฺภโวติฯ มูสิกุกฺกรํ นาม มูสิกาหิ ขนิตฺวา พหิ กตปํสุราสิฯ อจฺฉทนนฺติอาทิวุตฺตตฺตา อุชุกํ อากาสโต ปติตวสฺโสทเกน โอวฏฺฐเมว ชาตปถวี โหติ, น ฉทนาทีสุ ปติตฺวา ตโต ปวตฺตอุทเกน ตินฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ มณฺฑปตฺถมฺภนฺติ สาขามณฺฑปตฺถมฺภํฯ อุจฺจาเลตฺวาติ อุกฺขิปิตฺวาฯ ตโตติ ปุราณเสนาสนโตฯ

[88] มหามตฺติกนฺติ ภิตฺติเลปนํฯ ชาตปถวิตา, ตถาสญฺญิตา, ขณนขณาปนานํ อญฺญตรนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

ปถวีขณนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิฏฺฐิโต มุสาวาทวคฺโค ปฐโมฯ

2. ภูตคามวคฺโค

1. ภูตคามสิกฺขาปทวณฺณนา

[89] ทุติยวคฺคสฺส ปฐเม นิคฺคเหตุํ อสกฺโกนฺโตติ สาขฏฺฐกวิมาเน สาขาย ฉิชฺชมานาย ฉิชฺชนฺเต ตตฺถ อเฉทนตฺถาย เทวตาย อุปนีตํ ปุตฺตํ ทิสฺวาปิ กุฐารินิกฺเขปเวคํ นิวตฺเตตุํ อสกฺโกนฺโตติ อตฺโถฯ รุกฺขธมฺเมติ รุกฺขสฺส ปวตฺติยํฯ รุกฺขานํ วิย เฉทนาทีสุ อกุปฺปนญฺหิ รุกฺขธมฺโม นามฯ

อุปฺปติตนฺติ อุปฺปนฺนํฯ ภนฺตนฺติ ธาวนฺตํฯ วารเยติ นิคฺคณฺเหยฺยฯ อิตโรติ อุปฺปนฺนํ โกธํ อนิคฺคณฺหนฺโต ราชอุปราชาทีนํ รสฺมิมตฺตคฺคาหกชโน วิย น อุตฺตมสารถีติ อตฺโถฯ วิสฏํ สปฺปวิสนฺติ สรีเร ทาฐาวณานุสาเรน วิตฺถิณฺณํ พฺยาเปตฺวา ฐิตํ กณฺหสปฺปวิสํ วิยฯ ชหาติ โอรปารนฺติ ปญฺโจรมฺภาคิยสญฺโญชนานิ ตติยมคฺเคน ชหาติฯ