เมนู

5. จีวรปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา

[508] ปญฺจเม อปญฺญตฺเต สิกฺขาปเทติ คณมฺหา โอหียนสิกฺขาปเท (ปาจิ. 691-692) อปญฺญตฺเตฯ โกฏฺฐาสสมฺปตฺตีติ เกสาทิปญฺจโกฏฺฐาสานํ กลฺยาณตาฯ หตฺถตเลเยว ทสฺเสตฺวาติ หตฺถตลโต เสสกายสฺส อทสฺสนํ ทีเปติฯ

[510] วิหตฺถตายาติ วิหตตาย, อมิสฺสิตตาย อปฏิสรณตายาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘สมภิตุนฺนตฺตา’’ติ, พฺยธิตตฺตาติ อตฺโถฯ ปริวตฺเตตพฺพํ ปริวตฺตํ, ตเทว ปาริวตฺตกํ, ปริวตฺเตตฺวา ทิยฺยมานนฺติ อตฺโถฯ

ปุริมสิกฺขาปเท วิย อิธ ทฺวาทสหตฺโถ อุปจารนิยโม นตฺถีติ อาห ‘‘อุปจารํ มุญฺจิตฺวา’’ติฯ อญฺญตฺร ปาริวตฺตกาติ ยํ อนฺตมโส หรีฏกขณฺฑมฺปิ ทตฺวา วา ‘‘ทสฺสามี’’ติ อาโภคํ กตฺวา วา ปริวตฺตกํ คณฺหาติ, ตํ ฐเปตฺวาฯ ‘‘ตํ อจิตฺตกภาเวน น สเมตี’’ติ อิมินา ญาติภาวาชานนาทีสุ วิย ภิกฺขุนีภาวาชานนาทิวเสนาปิ อจิตฺตกตํ ปกาเสติฯ

[513-4] ติกญฺจ ตํ ปาจิตฺติยญฺจาติ ติกปาจิตฺติยํ, ปาจิตฺติยติกนฺติ อตฺโถฯ ปตฺตตฺถวิกาทีติ อนธิฏฺฐานุปคํ สนฺธาย วทติฯ โก ปน วาโท ปตฺตตฺถวิกาทีสูติ มหติยาปิ ตาว ภิสิจฺฉวิยา อนธิฏฺฐานุปคตฺตา อนาปตฺติ, วิกปฺปนุปคปจฺฉิมปฺปมาณวิรหิตตาย อนธิฏฺฐาตพฺเพสุ กิเมว วตฺตพฺพนฺติ ทสฺเสติฯ ปตฺตตฺถวิกาทีนิ ปน วิกปฺปนุปคปจฺฉิมานิ คณฺหิตุํ น วฏฺฏติ เอวฯ ปฏิคฺคหณํ กิริยา, อปริวตฺตนํ อกิริยาฯ วิกปฺปนุปคจีวรตา, ปาริวตฺตกาภาโว, อญฺญาติกาย หตฺถโต คหณนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

จีวรปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

[515] ฉฏฺเฐ ปฏุ เอว ปฏฺโฏฯ ปาฬิยํ ธมฺมนิมนฺตนาติ สมเณสุ วตฺตพฺพาจารธมฺมมตฺตวเสน นิมนฺตนา, ทาตุกามตาย กตนิมนฺตนา น โหตีติ อตฺโถฯ เตเนว ‘‘วิญฺญาเปสฺสตี’’ติ วุตฺตํฯ อญฺญาตกอปฺปวาริตโต หิ วิญฺญตฺติ นาม โหติฯ

[517] ‘‘ติเณน วา ปณฺเณน วา ปฏิจฺฉาเทตฺวา อาคนฺตพฺพ’’นฺติ อิมินา ภูตคามวิโกปนํ อนุญฺญาตนฺติ อาห ‘‘เนว ภูตคามปาตพฺยตายา’’ติอาทิฯ ปฐมํ สุทฺธจิตฺเตน ลิงฺคํ คเหตฺวา ปจฺฉา ลทฺธิํ คณฺหนฺโตปิ ติตฺถิยปกฺกนฺตโก เอวาติ อาห ‘‘นิวาเสตฺวาปิ ลทฺธิ น คเหตพฺพา’’ติฯ

ยํ อาวาสํ ปฐมํ อุปคจฺฉตีติ เอตฺถาปิ วิหารจีวราทิอตฺถาย ปวิสนฺเตนปิ ติณาทีหิ ปฏิจฺฉาเทตฺวาว คนฺตพฺพํ, น ตฺเวว นคฺเคน อาคนฺตพฺพนฺติ สามญฺญโต ทุกฺกฏสฺส วุตฺตตฺตาฯ จิมิลิกาหีติ ปฏปิโลติกาหิฯ ปริโภเคเนวาติ อญฺญํ จีวรํ อลภิตฺวา ปริภุญฺชเนนฯ ปริโภคชิณฺณนฺติ ยถา ตํ จีวรํ ปริภุญฺชิยมานํ โอภคฺควิภคฺคตาย อสารุปฺปํ โหติ, เอวํ ชิณฺณํฯ

[521] อญฺญสฺสตฺถายาติ เอตฺถาปิ ‘‘ญาตกานํ ปวาริตาน’’นฺติ อิทํ อนุวตฺตติ เอวาติ อาห ‘‘อตฺตโน ญาตกปวาริเต’’ติอาทิฯ อิธ ปน อญฺญสฺส อจฺฉินฺนนฏฺฐจีวรสฺส อตฺถาย อญฺญาตกอปฺปวาริเต วิญฺญาเปนฺตสฺส นิสฺสคฺคิเยน อนาปตฺตีติ อตฺโถ คเหตพฺโพ, อิตรถา ‘‘ญาตกานํ ปวาริตาน’’นฺติ อิมินา วิเสโส น ภเวยฺยฯ เตเนว อนนฺตรสิกฺขาปเท วกฺขติ ‘‘อฏฺฐกถาสุ ปน ญาตกปริวาตฏฺฐาเน…เป.… ปมาณเมว วฏฺฏตีติ วุตฺตํ, ตํ ปาฬิยา น สเมตี’’ติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.526) จ ‘‘ยสฺมา ปนิทํ สิกฺขาปทํ อญฺญสฺสตฺถาย วิญฺญาปนวตฺถุสฺมิํเยว ปญฺญตฺตํ, ตสฺมา อิธ ‘อญฺญสฺสตฺถายา’ติ น วุตฺต’’นฺติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.526) จฯ วิกปฺปนุปคจีวรตา, สมยาภาโว, อญฺญาตกวิญฺญตฺติ, ตาย ปฏิลาโภติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ