3. ตติยกถินสิกฺขาปทวณฺณนา

[497] ตติเย ปาฬิยํ จีวรปจฺจาสา นิกฺขิปิตุนฺติ จีวรปจฺจาสาย สติยา นิกฺขิปิตุนฺติ อตฺโถฯ นิฏฺฐิตจีวรสฺมิํ ภิกฺขุนาติ เอตฺถ ทุติยกถิเน วิย สามิวเสเนว กรณวจนสฺส อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

[499-500] ตุยฺหํ ทมฺมีติ ทินฺนนฺติ ‘‘ตุยฺหํ, ภนฺเต, อกาลจีวรํ ทมฺมี’’ติ เอวํ ทินฺนํ, เอตมฺปิ กาเล อาทิสฺส ทินฺนํ นาม โหตีติ อธิปฺปาโยฯ อิทํ ปน อฏฺฐกถาวจนํ, ปาฬิยํ ‘‘กาเลปิ อาทิสฺส ทินฺน’’นฺติ อิทญฺจ ‘‘อกาลจีวร’’นฺติ วจนสามญฺญโต ลพฺภมานํ สพฺพมฺปิ ทสฺเสตุํ อตฺถุทฺธารวเสน วุตฺตํ ปฐมอนิยเต โสตสฺส รโห วิยฯ สงฺฆสฺส หิ กาเลปิ อาทิสฺส ทินฺนํ อกาเล อุปฺปนฺนจีวรํ วิย สมฺมุขีภูเตหิ วุตฺถวสฺเสหิ, อวุตฺถวสฺเสหิ จ สพฺเพหิปิ ภาเชตพฺพตาสามญฺเญน อกาลจีวรํ นาม โหตีติ ทสฺสนตฺถํ อตฺถุทฺธารวเสน ปาฬิยํ ‘‘กาเลปิ อาทิสฺส ทินฺน’’นฺติ วุตฺตํ, น ปน ‘‘ตโต ภาเชตฺวา ลทฺธจีวรมฺปิ อกาเล ลทฺธจีวรมฺปิ วุตฺถวสฺสานํ เอกมาสปริหารํ, ปญฺจมาสปริหารํ วา น ลภติ, ปจฺจาสาจีวเร อสติ ทสาหปริหารเมว ลภตี’’ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ, อฏฺฐกถายมฺปิ ‘‘อาทิสฺส ทินฺน’’นฺติ วจนสามญฺญโต ลพฺภมานํ สพฺพํ อตฺถุทฺธารวเสน ทสฺเสตุํ ‘‘เอกปุคฺคลสฺส วา อิทํ ตุยฺหํ ทมฺมีติ ทินฺน’’นฺติ วุตฺตํ, น ปน ตถาลทฺธํ วา อกาเล ลทฺธํ วา อนตฺถตกถินานํ ทสาหพฺภนฺตเร อธิฏฺฐาตพฺพนฺติ ทสฺเสตุนฺติ เวทิตพฺพํ อิตรถา ปาฬิอฏฺฐกถาหิ วิรุชฺฌนโตฯ ตถา หิ อจฺเจกจีวรสิกฺขาปเท อกาเล อุปฺปนฺนมฺปิ อจฺเจกจีวรํ ‘‘ยาวจีวรกาลสมยํ นิกฺขิปิตพฺพ’’นฺติ (ปารา. 648) วุตฺตํ, ตสฺส อฏฺฐกถายญฺจ ‘‘ปวารณมาสสฺส ชุณฺหปกฺขปญฺจมิยํ อุปฺปนฺนสฺส อจฺเจกจีวรสฺส อนตฺถเต กถิเน เอกาทสทิวสาธิโก มาโส, อตฺถเต กถิเน เอกาทสทิวสาธิกา ปญฺจ มาสา จ ปริหาโร วุตฺโต, ตเมว ปริหารํ สนฺธาย ‘ฉฏฺฐิโต ปฏฺฐาย ปน อุปฺปนฺนํ อนจฺเจกจีวรมฺปิ ปจฺจุทฺธริตฺวา ฐปิตจีวรมฺปิ เอตํ ปริหารํ ลภติเยวา’ติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.646-649) วุตฺตํฯ ตสฺมา กาเลปิ อกาเลปิ จ ยถาตถา ลทฺธํ อติเรกจีวรํ วุตฺถวสฺสานํ เอกมาสํ, ปญฺจมาสํ วา ยถารหํ ปริหารํ ลภติ เอวาติ คเหตพฺพํฯ

เอวํ ปน อวตฺวา ปทภาชนํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ

ตตฺถ เอวนฺติ ยํ อฏฺฐกถายํ ‘‘ตโต เจ อุตฺตรี’’ติ อิมสฺส มาสปรมโต อุตฺตรีติ อตฺโถ วุตฺโต, ตํ ปรามสติฯ ปทภาชนิยํ เอวมตฺถํ อวตฺวา อญฺญถา อตฺโถ วุตฺโตติ อธิปฺปาโยฯ ตาว อุปฺปนฺนํ ปจฺจาสาจีวรนฺติ ปจฺจตฺตวจนํฯ ‘‘มูลจีวร’’นฺติ อิทํ อุปโยควจนํฯ อตฺตโน คติกํ กโรตีติ อนนฺตรา ทุติยทิวสาทีสุ อุปฺปนฺนํ ปจฺจาสาจีวรํ มาสปรมํ มูลจีวรํ ฐเปตุํ อทตฺวา อตฺตโน ทสาหปรมตาย เอว ปติฏฺฐาเปตีติ อตฺตโน คติกํ กโรตีติฯ ตโต อุทฺธํ มูลจีวรนฺติ เอตฺถ ปน มูลจีวรนฺติ ปจฺจตฺตวจนํฯ ตญฺหิ วีสติมทิวสโต อุทฺธํ ทฺวาวีสติมทิวสาทีสุ อุปฺปนฺนํ ปจฺจาสาจีวรํ อตฺตนา สทฺธิํ เอกโต สิพฺเพตฺวา ฆฏิตํ ทสาหปรมํ คนฺตุํ อทตฺวา นวาหปรมตาทิวเสน อตฺตโน คติกํ กโรติ, เอกโต อสิพฺเพตฺวา วิสุํ ฐปิตํ ปน ปจฺจาสาจีวรํ ทสาหปรมเมวฯ

ปาฬิยํ ทสาหาติ ทสาเหนฯ เอกาทเส อุปฺปนฺเนติอาทีสุ เอกาทสาเห อุปฺปนฺเนติอาทินา อตฺโถ, อยเมว วา ปาโฐ คเหตพฺโพฯ เอกวีเส อุปฺปนฺเน…เป.… นวาหา กาเรตพฺพนฺติอาทิ ปจฺจาสาจีวรสฺส อุปฺปนฺนทิวสํ ฐเปตฺวา วุตฺตํฯ เตเนว ‘‘ติํเส…เป.… ตทเหว อธิฏฺฐาตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ ‘‘อญฺญํ ปจฺจาสาจีวรํ…เป.… กาเรตพฺพ’’นฺติ อิทํ สติยา เอว ปจฺจาสาย วุตฺตํฯ สเจ ปน ‘‘อิโต ปฏฺฐาย จีวรํ น ลภิสฺสามี’’ติ อิจฺฉิตฏฺฐานโต ปจฺจาสาย อุปจฺฉินฺนาย อญฺญตฺถาปิ เยน เกนจิ อุปาเยน ปจฺจาสํ อุปฺปาเทติ, มูลจีวรํ น อธิฏฺฐาตพฺพํ, สพฺพถา ปจฺจาสาย อุปจฺฉินฺนาย ทสาหาติกฺกนฺตํ มูลจีวรํ ตทเหว อธิฏฺฐาตพฺพํฯ ปจฺจาสาจีวรมฺปิ ปริกฺขารโจฬํ อธิฏฺฐาตพฺพนฺติ ปฐมตรํ อุปฺปนฺนํ วิสภาคํ สนฺธาย วทติฯ อญฺญมญฺญนฺติ อญฺญํ อญฺญํ, อยเมว วา ปาโฐฯ องฺคํ ปเนตฺถ ปฐมกถิเน วุตฺตสทิสเมวฯ เกวลญฺหิ ตตฺถ ทสาหาติกฺกโม, อิธ มาสาติกฺกโมติ อยํ วิเสโสฯ

ตติยกถินสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปุราณจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา

[503-5] จตุตฺเถ ปาฬิยํ ภตฺตวิสฺสคฺคนฺติ ภตฺตสฺส อุทเร วิสฺสชฺชนํ, ปเวสนํ อชฺโฌหรณํ ภตฺตกิจฺจนฺติ อตฺโถ, โภชนปริโยสาเนน ภตฺตสฺส วิสฺสชฺชนนฺติปิ วทนฺติฯ ตตฺถ นาม ตฺวนฺติ โส นาม ตฺวํ, ตาย นาม ตฺวนฺติ วา อตฺโถฯ ปิตา จ มาตา จ ปิตโร, ปิตูนํ ปิตา จ มาตา จ ปิตามหา, เต เอว ยุคฬฏฺเฐน ยุโค, ตสฺมา ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา ปิตามหาวฏฺฏาติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ เอวญฺหิ ปิตามหคฺคหเณน มาตามโห จ ปิตามหี มาตามหี จ คหิตาว โหนฺติฯ สตฺตมยุคโต ปรํ ‘‘อญฺญาตกา’’ติ เวทิตพฺพํฯ ยาติ ภิกฺขุนีฯ ปิตุ มาตา ปิตามหี, มาตุ ปิตา มาตามโหฯ

ปโยเค ปโยเค ภิกฺขุสฺส ทุกฺกฏนฺติ ‘‘โธวา’’ติ อาณาปนวาจาย เอกาย เอว ตทนุคุณสฺส สพฺพสฺสาปิ ปโยคสฺส อาณตฺตตฺตา วุตฺตํฯ

[506] ตทวินาภาวโต โธวนสฺส ‘‘กายวิการํ กตฺวา’’ติ จ ‘‘อนฺโตทฺวาทสหตฺเถ’’ติ จ วุตฺตตฺตา กาเยน โธวาเปตุกามตํ อปฺปกาเสตฺวา ทานขิปนเปสนาทิํ กโรนฺตสฺส จ ทฺวาทสหตฺถํ อุปจารํ มุญฺจิตฺวา พหิ ฐตฺวา กายวาจาหิ อาณาเปตฺวา ขิปนเปสนาทิํ กโรนฺตสฺส จ อนาปตฺติ เอวฯ

เอเกน วตฺถุนาติ ปฐมกเตนฯ ปญฺจสตานิ ปมาณํ เอตาสนฺติ ปญฺจสตาฯ ภิกฺขุภาวโต ปริวตฺตลิงฺคาปิ ภิกฺขุนี ภิกฺขูนํ สนฺติเก เอกโตอุปสมฺปนฺนา เอวฯ

[507] ตาวกาลิกํ คเหตฺวาติ อตฺตนา กติปาหํ ปารุปนาทิอตฺถาย ตาวกาลิกํ ยาจิตฺวาฯ ปุราณจีวรตา, อุปจาเร ฐตฺวา อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา อาณาปนํ, ตสฺสา โธวาปนาทีนิ จาติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

ปุราณจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ