อิตรถา อาปตฺติ เอว อิตฺถิยา อุฏฺฐายุฏฺฐาย ปุนปฺปุนํ นิสีทเน วิย, ตตฺถาปิ ภิกฺขุสฺส อุฏฺฐหโต อนาปตฺติ, เตน รโหนิสชฺชาปตฺติ อกิริยสมุฏฺฐานาปิ โหตีติ วทนฺติฯ อิทํ ปน อนิยตสิกฺขาปทํ, อนนฺตรญฺจาติ ทฺเวปิ วิสุํ อาปตฺติปญฺญาปนวเสน ปญฺญตฺตานิ น โหนฺติ รโหนิสชฺชาทีสุ อาปตฺติยา สิกฺขาปทนฺตเรสุ ปญฺญตฺตตฺตาฯ ปาราชิกาทิอาปตฺตีหิ ปน เกนจิ โจทิตสฺส อนุวิชฺชเกหิ วินิจฺฉยการณนยทสฺสนตฺถํ เอวํ วตฺถุวเสน ทฺวิธา วิภชิตฺวา ปญฺญตฺตานิ, อิมาเนว จ ยสฺมา ภิกฺขุนีนมฺปิ วินิจฺฉยนยคฺคหณาย อลํ, ตสฺมา ตาสํ วิสุํ น วุตฺตานีติ เวทิตพฺพํฯ ยํ ปน อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, ตสฺส วเสเนตฺถ องฺคเภโท เวทิตพฺโพฯ เตเนว ‘‘อยํ ธมฺโม อนิยโต’’ติ วุตฺตํฯ

อิธ อนิยตวเสน วุตฺตานํ ปาราชิกสงฺฆาทิเสสปาจิตฺติยานํ ติณฺณมฺปิ อญฺญมญฺญํ สทิสสมุฏฺฐานาทิตาย วุตฺตํ ‘‘สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสาเนวา’’ติฯ

ปฐมอนิยตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยอนิยตสิกฺขาปทวณฺณนา

[452] ‘‘น ลภติ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย…เป.… นิสชฺชํ กปฺเปตุ’’นฺติ อวตฺวา ‘‘ปฏิกฺขิตฺตํ มาตุคาเมนา’’ติอาทินา วุตฺตตฺตา ‘‘เอโก’’ติ ปจฺจตฺตปทํ ปฏิกฺขิตฺตปเทน น สเมติ, ‘‘เอกสฺสา’’ติ วตฺตพฺโพติ สาเธนฺโต อาห ‘‘อิตรถา หี’’ติอาทิฯ

[453] ปริเวณงฺคณาทีติ ปริเวณสฺส มาฬกํฯ อาทิ-สทฺเทน ปาการาทิปริกฺขิตฺตํ เจติยมาฬกาทิํ สงฺคณฺหาติฯ อนฺโตคธนฺติ อปฺปฏิจฺฉนฺนฏฺฐาเน เอว ปริยาปนฺนํฯ อิธ อิตฺถีปิ อนาปตฺติํ กโรตีติ สมฺพนฺโธฯ กสฺมา ปน อิตฺถี อิเธว อนาปตฺติํ กโรติ, น ปุริมสิกฺขาปเทติ? อิมสฺส สิกฺขาปทสฺส เมถุนํ วินา ทุฏฺฐุลฺลวาจาย วเสน อาคตตฺตาฯ เมถุนเมว หิ อิตฺถิโย อญฺญมญฺญํ ปฏิจฺฉาเทนฺติ มหาวเน ทฺวารํ วิวริตฺวา นิทฺทูปคตมฺหิ ภิกฺขุมฺหิ วิยฯ