เมนู

อุทฺทิสฺส อนุญฺญาตโตติ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, โรมนฺถกสฺส โรมนฺถน’’นฺติอาทิํ (จูฬว. 273) อุทฺทิสฺสานุญฺญาตํ สนฺธาย วทติฯ อนาปตฺติยนฺติ อนาปตฺติวาเรฯ อาปตฺติํ โรเปตพฺโพติ สมนุภาสนาย ปาจิตฺติยอาปตฺติํ โรเปตพฺโพฯ อาปตฺติเยว น ชาตาติ สงฺฆาทิเสสาปตฺติ น ชาตา เอวฯ

‘‘น ปฏินิสฺสชฺชามี’’ติ สญฺญาย อภาเวน มุจฺจนโต สญฺญาวิโมกฺขํฯ สจิตฺตกนฺติ ‘‘น ปฏินิสฺสชฺชามี’’ติ ชานนจิตฺเตน สจิตฺตกํฯ โย วิสญฺญี วา ภีโต วา วิกฺขิตฺโต วา ‘‘ปฏินิสฺสชฺชิตพฺพ’’นฺติปิ, ‘‘กมฺมํ กริสฺสตี’’ติ วา น ชานาติ, ตสฺส อนาปตฺติฯ เภทาย ปรกฺกมนํ, ธมฺมกมฺเมน สมนุภาสนํ, กมฺมวาจาปริโยสานํ, น ปฏินิสฺสชฺชามีติ จิตฺเตน อปฺปฏินิสฺสชฺชนนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

ปฐมสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. ทุติยสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา

[418] เอกาทสเม ยสฺมา อุพฺพาหิกาทิสมฺมุติกมฺมํ พหูนมฺปิ กาตุํ วฏฺฏติ, ตสฺมา ‘‘น หิ สงฺโฆ สงฺฆสฺส กมฺมํ กโรตี’’ติ อิทํ นิคฺคหวเสน กตฺตพฺพกมฺมํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ องฺคานิ ปเนตฺถ เภทาย ปรกฺกมนํ ปหาย อนุวตฺตนํ ปกฺขิปิตฺวา เหฏฺฐา วุตฺตสทิสาเนว คเหตพฺพานิฯ

ทุติยสงฺฆเภทสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

12. ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา

[424] ทฺวาทสเม วมฺภนวจนนฺติ ครหวจนํฯ สฏ-สทฺโท ปติตสทฺเทน สมานตฺโถ, ตสฺส จ วิเสสนสฺส ปรนิปาโตติ อาห ‘‘ตตฺถ ตตฺถ ปติตํ ติณกฏฺฐปณฺณ’’นฺติฯ เกนาปีติ วาตาทิสทิเสน อุปชฺฌายาทินาฯ

[426] จิตฺตปริโยนาโห ทฬฺหโกโธว อุปนาโหฯ ตโตปิ พลวตโร ทุมฺโมจนีโย โกธาภิสงฺโคฯ

โจทกํ ปฏิปฺผรณตาติ โจทกสฺส ปฏิวิรุทฺโธ หุตฺวา อวฏฺฐานํฯ โจทกํ อปสาทนาติ วาจาย ฆฏฺฏนาฯ ปจฺจาโรปนาติ ‘‘ตฺวมฺปิ สาปตฺติโก’’ติ โจทกสฺส อาปตฺติอาโรปนาฯ ปฏิจรณตาติ ปฏิจฺฉาทนตาฯ อปทาเนนาติ อตฺตโน จริยายฯ น สมฺปายนตาติ ‘‘ยํ ตฺวํ โจทโก วเทสิ ‘มยา เอส อาปตฺติํ อาปนฺโน ทิฏฺโฐ’ติ, ตฺวํ ตสฺมิํ สมเย กิํ กโรสิ, อยํ กิํ กโรติ, กตฺถ จ ตฺวํ อโหสิ, กตฺถ อย’’นฺติอาทินา นเยน จริยํ ปุฏฺเฐน สมฺปาเทตฺวา อกถนํฯ

‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺตี’’ติ (มหาว. 134) อิมินา นิทานวจเนน สพฺพาปิ อาปตฺติโย สงฺคหิตาติ อาห ‘‘ยสฺส สิยา’’ติอาทิฯ องฺคานิ เจตฺถ ปฐมสงฺฆเภทสทิสานิ, อยํ ปน วิเสโส ยถา ตตฺถ เภทาย ปรกฺกมนํ, อิธ อวจนียกรณตา ทฏฺฐพฺพาฯ

ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

13. กุลทูสกสิกฺขาปทวณฺณนา

[431] เตรสเม กีฏาคิรีติ ตสฺส นิคมสฺส นามํฯ ตญฺหิ สนฺธาย ปรโต ‘‘น อสฺสชิปุนพฺพสุเกหิ ภิกฺขูหิ กีฏาคิริสฺมิํ วตฺถพฺพ’’นฺติ วุตฺตํ, คามนิคมโต จ ปพฺพาชนํ, น ชนปทโตฯ เตน ปน โยคโต ชนปโทปิ ‘‘กีฏาคิริ’’อิจฺเจว สงฺขฺยํ คโตติ อาห ‘‘เอวํนามเก ชนปเท’’ติฯ

ตตฺราติ สาวตฺถิยํฯ ธุรฏฺฐาเนติ อภิมุขฏฺฐาเน, เชตวนทฺวารสมีเปติ อตฺโถฯ ทฺวีหิ เมเฆหีติ วสฺสิเกน, เหมนฺติเกน จาติ ทฺวีหิ เมเฆหิฯ คณาจริเยหิ ฉหิ อธิกตาย ‘‘สมธิก’’นฺติ วุตฺตํฯ