เมนู

อนาปตฺติเภทวณฺณนา

[131] ตสฺมิํเยว อตฺตภาเว นิพฺพตฺตาติ ตสฺมิํเยว มตสรีเร เปตตฺตภาเวน นิพฺพตฺตาฯ รุกฺขาทีสุ ลคฺคิตสาฏเก วตฺตพฺพเมว นตฺถีติ มนุสฺเสหิ อโคปิตํ สนฺธาย วุตฺตํ, สเจ ปเนตํ เทวาลยเจติยรุกฺขาทีสุ นิยุตฺเตหิ ปุริเสหิ รกฺขิตโคปิตํ โหติ, คเหตุํ น วฏฺฏติฯ โถเก ขายิเต…เป.… คเหตุํ วฏฺฏตีติ อิทํ อทินฺนาทานาภาวํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ชิฆจฺฉิตปาณินา ขาทิยมานมํสสฺส อจฺฉินฺทิตฺวา ขาทนํ นาม การุญฺญหานิโต โลลภาวโต จ อสารุปฺปเมวฯ เตเนว หิ อริยวํสิกา อตฺตโน ปตฺเต ภตฺตํ ขาทนฺตมฺปิ สุนขาทิํ ตชฺเชตฺวา น วาเรนฺติ, ติรจฺฉานานํ อามิสทาเน กุสลํ วิย เตสํ อามิสสฺส อจฺฉินฺทเนปิ อกุสลเมวาติ คเหตพฺพํ, เตเนว วกฺขติ ‘‘ปรานุทฺทยตาย จ น คเหตพฺพ’’นฺติ (ปารา. อฏฺฐ. 1.140)ฯ

ปกิณฺณกกถาวณฺณนา

พหุ เอกโต ทารุอาทิภาริยสฺส เอกสฺส ภณฺฑสฺส อุกฺขิปนกาเล ‘‘คณฺหถ อุกฺขิปถา’’ติ วจีปโยเคน สทฺธิํ กายปโยคสพฺภาวฏฺฐานํ สนฺธาย ‘‘สาหตฺถิกาณตฺติก’’นฺติ วุตฺตํฯ ‘‘ตฺวํ เอตํ วตฺถุํ คณฺห, อหํ อญฺญ’’นฺติ เอวํ ปวตฺเต ปน อวหาเร อตฺตนา คหิตํ สาหตฺถิกเมว, ปเรน คาหาปิตํ อาณตฺติกเมว, เตเนว ตทุภยคฺเฆน ปญฺจมาเสปิ ปาราชิกํ น โหติ, เอเกกภณฺฑคฺฆวเสน ถุลฺลจฺจยาทิเมว โหติฯ วุตฺตญฺหิ ‘‘สาหตฺถิกํ วา อาณตฺติกสฺส องฺคํ น โหตี’’ติอาทิฯ อุปนิกฺขิตฺตภณฺฑํ ภณฺฑเทยฺยญฺจ อทาตุกามตาย ‘‘เทมิ ทมฺมี’’ติ วิกฺขิปนฺโต ตุณฺหีภาเวน วิเหเฐนฺโตปิ เตน เตน กายวิการาทิกิริยาย ปรสฺส ธุรํ นิกฺขิปาเปสีติ ‘‘กิริยาสมุฏฺฐานญฺจา’’ติ วุตฺตํฯ

ปทภาชนียวณฺณนานโย นิฏฺฐิโตฯ